یادداشت
خدمتی که آنلاین‌ها و اقامتگاه‌ها به رونق بازار صنایع‌دستی می‌کنند
سیدمرتضی نقیبی/ فعال بازار آنلاین صنایع‌دستی
طی سال‌های اخیر 2روند مثبت و مؤثر در حوزه صنایع‌دستی ایجاد شد؛ 2روند که وابستگی بنیادین با نهادهای دولتی ندارند و مربوط به بخش خصوصی هستند. از این‌رو، می‌توان به آینده روشن این دو امیدوار بود، چون باری از دوش دولت برداشته‌اند و زمینه‌ساز اشتغال‌زایی و رونق در بازار صنایع‌دستی شده‌اند؛ این دو روند تاسیس فروشگاه‌های آنلاین صنایع‌دستی و ایجاد اقامتگاه‌های بومگردی است.
تاسیس فروشگاه‌های متعدد آنلاین صنایع‌دستی و ایجاد بیش از 700 اقامتگاه بومگردی و عطش موجود برای توسعه هر چه بیشتر این نوع کسب‌وکارها می‌تواند زمینه‌ساز خرید و فروش هرچه بیشتر صنایع‌دستی باشد. فروشگاه‌های آنلاین صنایع‌دستی، امکان دسترسی همگانی را به طیف گسترده‌ای از صنایع‌دستی ممکن ساخته‌اند. افزایش قابل توجه فروشگاه‌ها و آمار و ارقامی که از رونق فروش‌شان به گوش می‌رسد، امیدواری‌های زیادی ایجاد کرده است. درصورت تولید محتوای فاخر و معرفی صنایع‌دستی به مردم، می‌توان شاهد رویکرد مثبت به این بازار بود؛ بازاری که ظرفیت‌های گسترده‌ای برای اشتغال‌زایی و ارزآوری دارد.
جنبه‌های مثبت گسترش اقامتگاه‌های بومگردی از چند دیدگاه قابل بررسی است؛ دیدگاه نخست که از اهمیت زیادی برخوردار است، کمکی است که اقامتگاه‌ها به بزرگ‌ترشدن بازار صنایع‌دستی می‌کنند زیرا این اقامتگاه‌ها در مناطق بومی احداث می‌شوند؛ مناطقی که شاید صنایع‌دستی و آداب و رسوم‌شان رو به فراموشی است؛ اما ورود گردشگران به‌عنوان مهمانان اقامتگاه‌ها به این مناطق و اقبالی که به استفاده از صنایع‌دستی دارند، زمینه را برای رونق اقتصاد محلی این جوامع فراهم می‌کند.
امروزه استفاده از عناصر دکوراتیو ایرانی و صنایع‌دستی در اقامتگاه‌ها به یک الزام تبدیل شده است. حتی اگر الزامی هم در کار نباشد، ازجمله ویژگی‌های نمای هر اقامتگاه بومگردی و هر خانه سنتی، استفاده از صنایع‌دستی ایرانی است. در واقع با استفاده از صنایع‌دستی، بخشی از هویت فرهنگی و بومی هر منطقه در معرض دید مهمانان و گردشگران قرار می‌گیرد. بنابراین هر اقامتگاه به‌عنوان مکانی که گردشگران را از مناطق مختلف یک کشور و حتی سایر کشورها به سمت خود می‌کشاند، می‌تواند ویترینی برای نمایش وجه کاربردی صنایع‌دستی باشد؛ ویترینی که از آن تعبیر به خانه ایرانی می‌شود؛ خانه‌ای که دست‌سازه‌های هنری و خلاقانه ایرانی آن را می‌سازند.
هم‌اکنون فراموش‌کردن وجه کاربردی صنایع‌دستی در زندگی روزمره باعث شده تا صنایع‌دستی از زندگی مردم ایران کنار برود و تنها وجه تزیینی و ویترینی آن مورد توجه باشد. اما اگر به ظرفیت‌های صنایع‌دستی توجه شود، از میان 360شاخه صنایع‌دستی، 90درصد جنبه کاربردی در مصارف روزمره دارند. نا آشنایی با این وجه از صنایع‌دستی موجب شده تا فرهنگ مصرف صنایع‌دستی در جامعه کمرنگ شود.
همین امر موجب شد تا رشته‌ها و شاخه‌های بسیاری از صنایع‌دستی به‌دلیل نبود مشتری برای محصولات‌شان رو به فراموشی بروند و کلیت یک هنر منسوخ شود. هنر برخاسته از فرهنگ یک ملت است و فراموشی یک شاخه هنری علاوه بر ضرر و زیان اقتصادی، بخشی از هویت یک ملت را هم از بین می‌برد.
هم‌اکنون 700 اقامتگاه بومگردی در مناطق مختلف ایران ایجاد شده است و هر کدام سالانه بین 4 تا 6میلیون تومان برای تهیه عناصر مربوط به دکوراسیون داخلی، وسایل و ظروف سرو و پذیرایی، روشنایی و نظایر آن هزینه می‌کنند. از طرفی، اقامتگاه‌ها حامیان هنرمندان محلی و بومی هستند که دسترسی مستقیم به بازارها ندارند و معمولا آثار هنری‌شان دستخوش واسطه‌گری می‌شود. گردشگران و مهمانان اقامتگاه‌ها به‌طور بالقوه مشتری صنایع‌دستی مردم بومی و محلی هر منطقه هستند و می‌توانند زمینه‌ساز رشد هر چه بیشتر اقتصاد جوامع محلی شوند.
اقامتگاه‌های بومگردی با شناسایی هنرهای مناطق مختلف به نوعی همچون سفیر صنایع‌دستی هر منطقه عمل می‌کنند. شاید این پرسش مطرح شود که اقامتگاه‌ها و فروشگاه‌های آنلاین چه کمکی می‌توانند به یکدیگر کنند؟ اقامتگاه‌ها به‌دلیل حضور در میان فرهنگ‌های مختلف مردم ایران، هنر قومیت‌ها و فرهنگ متنوع ایرانی را نمایش می‌دهند و معرفی می‌کنند و می‌توانند حلقه واسط منصفانه‌ای بین تولیدکنندگان و فروشگاه‌های آنلاین صنایع‌دستی باشند. در کنار اقامتگاه‌ها، فروشگاه‌های بزرگ آنلاین صنایع‌دستی به‌دلیل دسترسی به مشتریان در سراسر کشور و ایجاد امکان انتخاب، خرید و در نهایت ارسال حتی ظریف‌ترین صنایع‌دستی به همه نقاط ایران، ظرفیت عظیمی برای رونق بازار صنایع‌دستی ایرانی فراهم کرده‌اند.