زمستان 1400 با 4 گرمخانه جدید

زهرا کریمی ـ خبر‌نگار

اندکی دیگر پاییز فرا می‌رسد و با چشم برهم زدنی، هوا سرد خواهد شد و چه‌بسا در فصل خزان پیش‌رو، تهران بارش برف و یخبندان را هم ببیند. اینکه بارش الهی ببارد، جای شکر دارد اما هستند کسانی که آمدن سرما، برای‌شان حکم ناقوس مرگ را دارد؛ بی‌سرپناه‌ها و کارتن‌خواب‌هایی که اگر شبی از آنها غفلت شود، تن رنجورشان، یخ خواهد زد. البته چند‌سالی می‌شود که با تمهیدات صورت‌گرفته،  هیچ بی‌سرپناهی در پایتخت‌ از سرما جان نسپرده اما تهران هنوز هم فضاهای امن و گرم بیشتری نیاز دارد تا از بی‌خانمان‌ها حمایت شایسته شود، چراکه جاری‌بودن حیات در رگ‌های آنها، امید را برای بازگشت‌شان به زندگی عادی و سالم زنده نگه می‌دارد. آنچنان که طی 18ماه گذشته بیش از 230نفر از مددجویان بی‌سرپناه یا معتاد در شهر تهران پس از پیدا‌کردن سلامت و شرایط پایدار به کانون خانواده بازگشته‌اند. پس، گرمخانه‌ها نخستین چراغ راه بازگشت به زندگی بی‌سرپناه‌ها و کارتن‌خواب‌ها به‌حساب می‌آیند. در این میان اما محمدامین توکلی‌زاده، معاون امور فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران تأکید می‌کند که احداث 4گرمخانه جنرال جدید اهمیت فراوانی دارد. به اعتقاد او، فضاهایی که اکنون به‌عنوان مراکز نگهداری مورد استفاده قرار می‌گیرند، در ‌شأن شهروندان جمهوری اسلامی نیست و باید بهبود یابند.
سعید شرف‌دوست، معاون حمایت‌های سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران، با اشاره به اینکه در تلاش هستند تا هرچه سریع‌تر عملیات ساخت این 4گرمخانه با توجه به استانداردهای بین‌المللی در زمستان به پایان برسد، به همشهری گفت‌: «براساس استانداردهای تعیین‌شده گرمخانه‌ها باید فلت (همسطح) باشند اما گرمخانه‌هایی که امروز در تهران فعال هستند، این استاندارد و سایر موارد را ندارند؛ چراکه بناهای ساخته‌شده‌ای بودند که تملک و به گرمخانه تبدیل شده‌اند.»
جدا از تلاش برای ساخت و تجهیز گرمخانه‌های جدید پویش‌هایی نیز برای کاهش آسیب‌های اجتماعی مرتبط با بی‌خانمان‌ها از ابتدای پاییز راه‌اندازی خواهد شد تا خیرین، سمن‌ها و شهروندان نیز در این امر‌ بتوانند مشارکت داشته باشند. علاوه بر این، خودروهای «مددکار شهر» نیز از مهرماه فعالیت‌شان آغاز می‌شود. 
هدف از اجرای این طرح، مانند سال گذشته رصد و شناسایی نقاط مغفول شهر و رسیدگی به تماس‌های 137 است و از این طریق، گشت‌هایی فعال شده و افراد بی‌سرپناه را به گرمخانه‌ها و سامان‌سراها منتقل می‌کنند.
کمک به بی‌خانمان‌ها با شناسایی فضاهای بی‌دفاع یکی از اقداماتی که مدیریت شهری جدید تهران برای کاهش آسیب‌های اجتماعی و رسیدگی به بی‌خانمان‌ها در دستور کار قرار داده، شناسایی فضاهای بی‌دفاع شهری و بررسی وضعیت آنهاست.
در همین ارتباط رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر به همشهری گفت: «فضاهایی که سبب بروز خطر و افزایش عوامل مخاطره‌آمیز برای شهروندان شود، فضاهای بی‌دفاع نامیده می‌شوند؛ فضاهایی که در واقع در نقاط کور شهر و دور از دید هستند. به‌عنوان مثال، فضاهایی ازجمله ساختمان‌های نیمه‌کاره، مخروبه و متروکه. وجود چنین فضاهایی سبب مشکلات و چالش‌های متعددی در شهر می‌شود و امنیت را از زنان، کودکان، نوجوانان و سایر شهروندان سلب می‌کند و همچنین محلی برای حضور کارتن‌خواب‌ها می‌شوند. بارها گزارش‌ شده است که بی‌خانمان‌هایی در این فضاها، حضور داشته‌اند که متأسفانه در فصل سرما، جان خودشان را از دست داده‌اند.» 
نرگس معدنی‌پور با بیان اینکه شناسایی، کنترل و کاهش چنین فضاهایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، افزود: «برای مرتفع‌شدن این مشکل در تمامی مناطق، لازم است در قالب یک برنامه جامع اقدامات برای کنترل و کاهش فضاهای بی‌دفاع صورت بگیرد. برای رسیدن به امنیت لازم شهروندان نقش مهمی دارند. آنها می‌توانند با شهرداری مشارکت خوبی در شناسایی و معرفی نقاط بی‌دفاع شهری داشته باشند، بنابراین در اینجا برای کنترل و کاهش آسیب اجتماعی نیاز به تعامل شهروندان داریم.»

جنرال‌ها در مناطق 14، 16، 17و 19
گرمخانه محل استقرار افراد بی‌خانمان، کارتن‌خواب و معتادان است اما افرادی که پذیرش می‌شوند حق مصرف مواد ندارند و به همین دلیل برخی از بی‌خانمانان ترجیح می‌دهند شب را کنار خیابان صبح کنند. در واقع وجود اتاق مصرف هم بخشی از استانداردهای جهانی گرمخانه‌هاست که در مراکز فعلی اثری از آن نیست. با توجه به اینکه گرمخانه‌های جنرال طبق استانداردهای جهانی احداث خواهند شد، قطعا این نقص را نخواهند داشت و به‌گفته سعید شرف‌دوست، معاون حمایت‌های سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران پذیرش عمومی افراد آسیب‌دیده اجتماعی در آنها به سهولت انجام می‌شود.  او در ادامه به برخی ‌امکانات و بخش‌های پیش‌بینی‌شده در گرمخانه‌های جنرال هم اشاره و عنوان کرد: «اتاق‌های مددکاری و پزشکی، سالن‌های خواب مناسب و مصرف‌‌، فضای غذاخوری و گردهمایی و... بخش‌هایی هستند که براساس استانداردهای بین‌المللی در گرمخانه‌های جنرال طراحی شده‌اند.» به‌گفته این مقام مسئول 3گرمخانه جنرال ویژه مردان در مناطق4، 17و19 و یک گرمخانه جنرال هم ویژه بانوان در منطقه‌16 ساخته می‌شود و خدمت‌رسانی در آنها شبانه‌روزی خواهد بود. 

هشتگ بزن #  تهرانیار

در همه شهرهای جهان، یکی از راه‌های کاهش آسیب‌های اجتماعی، مشارکت‌دادن شهروندان و خیرین از یکسو و ایجاد سازوکارهای مناسب برای عمل به مسئولیت اجتماعی از سوی بنگاه‌های اقتصادی است. در واقع با برنامه‌ریزی برای ایجاد راه‌های مناسب انجام مسئولیت‌های اجتماعی از سوی سازمان‌ها و شرکت‌ها، منابع مالی و معنوی بهتری در یاری رساندن به آسیب‌دیدگان و بی‌خانمان‌ها فراهم می‌شود. بر همین اساس، دومین دوره فعالیت پویش «تهرانیار» با هدف ترویج فرهنگ مسئولیت‌پذیری اجتماعی، با همکاری شهرداری تهران و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران آغاز به‌کار کرد. یکی از اهداف این پویش تبدیل «مسئولیت اجتماعی» در سازمان‌های عمومی غیردولتی یا بنگاه‌های اقتصادی و تجاری‌ به یک «تعهد» و «باور» است. طی ۲سال اخیر مجموعه‌ها و افراد فراوانی در شهر تهران تلاش کردند تا بتوانند در وضعیت نامساعد اقتصادی و شرایط پاندمی کرونا باری از دوش مردم بردارند یا اقدامی زیربنایی در جهت توسعه و رفاه شهروندان انجام دهند. این تلاش‌ها هر‌چند بیشتر از جنس کمک‌های خیرخواهانه بود اما رویکرد ایفای مسئولیت اجتماعی بیشتر از گذشته در نوع و نحوه کمک‌ها را نشان داد. به همین منظور در مجموعه سازمان رفاه شهرداری تهران و دبیرخانه مسئولیت اجتماعی در سازمان رفاه شهرداری تهران، از طریق پویش تهرانیار سعی می‌شود تا با نگاهی «کارشناسانه»، «شهر و شهروندمحور» و توجه به «عملکردهای زیربنایی» نسبت به معرفی مجموعه‌ها و افراد فعال در این حوزه به شهروندان اقدام شود. علاوه بر این، یکی دیگر از برنامه‌های آینده که از تکالیف تعیین‌شده برابر مصوبه شورای شهر نیز به‌حساب می‌آید، اعطای «جایزه مسئولیت‌پذیری اجتماعی» در شهر تهران است. به همین‌خاطر، شهرداری شاخص‌های علمی را طراحی و تدوین کرده تا از طریق آن، ارزیابی دقیق و منصفانه‌ای از فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی صورت بگیرد. از سازمان‌های مردم‌نهاد، بنگاه‌های تجاری و افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند هم دعوت شده تا در کنار مدیریت شهری و اتاق بازرگانی به ترویج این فرهنگ اهتمام ورزند. عموم مردم نیز‌ می‌‌توانند مجموعه یا افرادی را که در حوزه مسئولیت اجتماعی فعالیت دارند، در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ تهرانیار معرفی کنند.