معدن
ناظران مظلوم معدن
سیاست نظام مهندسی استان این است که اعضای پروانه‌دار سالانه حداقل یک کار را دریافت کنند
محسن قراگوزلو | همدان- خبرنگار:
فعالیت نظام مهندسی معدن باعث ساماندهی و ایجاد اشتغال برای بخشی از مهندسان معدن، نظارت مستمر بر فعالیت بهره‌برداران و همچنین آموزش دادن شیوه‌های نوین معدنکاری و استخراج به بهره‌برداران شده است. نظام مهندسی معدن همدان 949 عضو دارد که با مسائل مختلفی روبه‌رو هستند. روزنامه همشهری هفته گذشته در گزارشی مشکلات بهره‌برداری را بررسی کرد، در این شماره با مهندس محمدبشیر یوسفی، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان، در ارتباط با وضعیت اشتغال مهندسان معدن گفت‌وگویی داشته‌ایم.
وضعیت نظام مهندسی معدن در سال 96 از نظر تعداد اعضا به چه صورت بوده است؟
تعداد اعضای سازمان نظام مهندسی معدن در سال گذشته 949 نفر بوده است که از این تعداد 300 نفر دارای پروانه اشتغال هستند و مابقی با عنوان کارورز عضو سازمان محسوب می‌شوند.
فارغ‌التحصیلان چه رشته‌هایی می‌توانند عضو سازمان شوند؟
فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی معدن، زمین‌شناسی، نقشه‌برداری و متالورژی استخراجی می‌توانند عضو این سازمان شوند.
از 279 معدنی که در حال حاضر پروانه آنها اعتبار دارد، چه تعداد در سال گذشته فعال بوده و مسئول فنی داشته‌اند؟
سال گذشته 150 معدن در استان فعال بودند و 170 کار مسئول فنی استخراج به اعضای دارای پروانه و همچنین 100 کار در حوزه مسئول فنی اکتشاف به اعضا ارجاع داده شد. تقریبا به تمام اعضایی که پروانه داشته‌اند یک کار ارجاع داده شده است.
سازمان چه خدمات و آموزش‌هایی به اعضای خود ارائه می‌کند؟
سازمان تمام دوره‌هایی را که برای مسئولین فنی لازم است، برگزار می‌کند. از نظر سطح علمی، با توجه به حضور اساتیدی که هم از نظر علمی و هم از نظر فنی در سطح بالایی هستند، کیفیت و تراز برگزاری دوره‌ها مناسب است و نیازهای مسئولین فنی را به خوبی پاسخ می‌دهد. همچنین در ساختمان جدید نظام مهندسی یک طبقه را برای سایت آموزشی همراه با رایانه و وسایل کمک‌آموزشی تجهیز کرده‌ایم.
شرکت در دوره‌های آموزشی برای اعضا الزامی است؟
برای ارتقای پایه و همچنین ارجاع کار به فارغ‌التحصیلان زمین‌شناسی این دوره‌ها الزامی است. سایر اعضا، با توجه به اینکه سطح برگزاری دوره‌ها بالاست، هزینه آن نسبت به تهران بسیار کم است و مدرسان دوره‌ها دانش فنی و از تجربه زیادی در کار معدن برخوردارند، تمایل زیادی برای شرکت در این دوره‌ها دارند. نکته دیگر درباره این دوره‌ها این است که بیشتر آنها همراه با بازدید علمی و عملی است. در این بازدیدها، اعضا به خوبی دانشی را که در این دوره‌ها کسب کرده‌اند، در معدن پیاده کنند.
نزدیک به 70 درصد اعضای نظام مهندسی عضو کارورز هستند و عملا به بیشتر آنها کاری داده نمی‌شود. سازمان برای اشتغال آنها و ایجاد کار و سابقه چه اقدامی کرده است؟
به دلیل اینکه تعداد معادن فعال ما کمتر از یک‌سوم اعضای نظام مهندسی معدن است عملا این سازمان توانی برای ارجاع کار به این افراد ندارد ولی ما تلاش کرده‌ایم در برداشت موقت از این افراد استفاده شود که هم تجربه کسب کنند و هم درآمدی داشته باشند. همچنین در طرح کارورزی اداره کار که قرار است از امسال اجرا شود، این افراد ماهانه تا 400 هزار تومان حقوق دریافت می‌کنند و بیمه هم می‌شوند که برای اخذ پروانه سابقه لازم را داشته باشند.
راهکار نظام مهندسی برای قطع ارتباط مالی بین مسئول فنی و بهره‌بردار برای اینکه هم گزارش استخراج ماهانه دقیق و شفاف باشد و هم مسئول فنی برای دریافت حقوق خود به مشکل نخورد، چیست؟
راهکار ما این است که مانند نظام مهندسی ساختمان در ابتدا کل حقوق مسئول فنی را از بهره‌بردار دریافت کنیم. به دلیل اینکه معادن در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برند، سال گذشته با 25 درصد این مبلغ شروع کردیم. این موضوع اعتراض بهره‌برداران را در پی داشت اما خوشبختانه موفق شدیم تا حد زیادی این راهکار را پیش ببریم و قصد داریم به مرور این درصد را بیشتر کنیم.
ارجاع کار به صورت انتخابی توسط بهره‌بردار است یا ارجاعی از طرف نظام مهندسی؟
مسئول فنی توسط بهره‌بردار انتخاب می‌شود اما چون تعداد معادن ما به اندازه تعداد اعضای نظام مهندسی نیست، سیاست یک کار برای هر یک از اعضا را در پیش گرفته‌ایم تا اعضای پروانه‌دار حداقل یک کار داشته باشند.
به چند نفر از اعضای پروانه‌دار نظام مهندسی بیش از یک کار داده شده است؟
به 5 نفر از اعضا در سال گذشته 2 کار داده شد. دلیل آن هم این است که کمیته ارجاع کار تصویب کرده معادنی که بهره‌بردار آنها یک نفر است، می‌توانند از یک مسئول فنی استفاده کنند. این موضوع هم به این دلیل است که بهره‌بردار با یک مسئول فنی طرف باشد. اما با توجه به اضافه شدن تعدادی دیگر به اعضای پروانه‌دار سازمان تصمیم گرفته شده است که امسال این کار انجام نشود.
در رابطه با میز صندوق بیمه که در سازمان نظام مهندسی معدن راه‌اندازی شده است، توضیح می‌دهید؟
صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی که برای حمایت از این‌گونه فعالیت‌ها شکل گرفته است، ابتدا در تهران بود. سپس تصمیم گرفته شد صندوق در سازمان‌های نظام مهندسی هر استانی هم راه‌اندازی شود که بهره‌برداران بتوانند با بیمه کردن معدن، پروانه بهره‌برداری آن را به همراه بیمه به عنوان وثیقه در رهن بانک‌ها قرار دهند.
بهره‌برداران مدعی هستند که بانک‌ها از دریافت پروانه بهره‌برداری آنان به عنوان وثیقه سر باز می‌زنند. راه‌حل این موضوع چیست؟
هر بهره‌برداری که پروانه بهره‌برداری معتبر دارد، با مراجعه به نظام مهندسی معدن و تشکیل پرونده و کارشناسی و صدور بیمه‌نامه که از تهران صادر می‌شود، می‌تواند پروانه و بیمه‌نامه را برای تضمین تا مبلغ بیمه‌شده در اختیار بانک قرار دهد و چون پروانه بهره‌برداری بیمه شده است، بانک‌ها آن را به عنوان وثیقه قبول می‌کنند.
آیا نظام مهندسی معدن از بهره‌برداران حمایت می‌کند؟
ما هر جا بتوانیم، از بهره‌برداران و فعالیت‌های قانونی آنها حمایت می‌کنیم. به عنوان مثال، در شورای عالی معادن استان 2 نماینده داریم که همواره از تضییع حقوق بهره‌برداران جلوگیری می‌کنند و حامی آنها هستند. همچنین در جلساتی که در سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با سازمان منابع طبیعی تشکیل می‌شود، حضور داریم و با تمام توان از حق بهره‌برداران مشخصا در برابر منابع طبیعی حمایت می‌کنیم. تمام تلاش ما این است که معادن با تمام ظرفیت فعالیت کنند و بهره‌برداران درآمد متناسب با سرمایه خود را به دست آورند تا اشتغال مناسب در این بخش ایجاد شود.
فعالیت زمین‌شناسان در حوزه معدن
جمعی از اعضای نظام مهندسی معدن معتقدند عضویت فارغ‌التحصیلان زمین‌شناسی در نظام مهندسی در کنار مهندسین معدن باعث اشباع این حوزه شده است و ارجاع کار به فارغ‌التحصیلان زمین‌شناسی که تخصص و دانشی در خصوص کار معدن و استخراج ندارند باعث اجحاف و تضییع حقوق آنها شده است. محمد بشیر یوسفی با تأیید این موضوع می گوید: اصل این موضوع از اینجا شکل گرفته که در ابتدای تشکیل سازمان نظام مهندسی، تعداد فارغ‌التحصیلان معدن به اندازه معادن فعال نبود. برای حل این مشکل برای فارغ‌التحصیلان زمین‌شناسی هم پروانه صادر شد.
اما با گذشت زمان تناسب به هم خورد و با افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان زمین‌شناسی، سازمان با اشباع و نداشتن ظرفیت کار برای ارجاع به اعضا مواجه شد. قطعا یک مسئول فنی که فارغ‌التحصیل رشته مهندسی معدن است و در این زمینه تحصیل و تخصص پیدا کرده، در این کار خیلی موفق‌تر است. در حال حاضر هم با توجه به برگزاری آزمون برای صدور پروانه و همچنین ارتقای پروانه فارغ‌التحصیلان زمین‌شناسی، آنها به دلیل اینکه آشنایی چندانی با این مباحث مورد امتحان ندارند، کمتر می‌توانند موفق شوند و مهندسین معدن در این آزمون‌ها موفق‌تر هستند.
