فناوری
بخش‌خصوصی ؛رونق‌دهنده شبکه ملی اطلاعات
وزیر ارتباطات می‌گوید اینکه فلان پلتفرم بومی را بالا بیاوریم و هیچ‌کسی از آن استفاده نکند یک کار نمایشی است
عمادالدین قاسمی‌پناه- خبر‌نگار
وقتی به پیشینه اکوسیستم فناوری و به‌ویژه پلتفرم‌های موفق ایرانی نگاه می‌کنیم، آنچه جلب توجه می‌کند، استفاده نکردن آنها از حمایت‌های دولتی است. درواقع، بخشی از این زیست‌بوم موفق بوده که توانسته محوریت خود را بر ارائه خدمات مناسب، کاربردپذیری و کاربرپذیری قرار دهد.
این نکته اخیرا مورد توجه عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار گرفته است. زارع‌پور در بخشی از سخنان خود در جلسه مدیران استانی وزارت ارتباطات گفته است: «امیدوارم روزی را شاهد باشیم که بخش خصوصی هم از کار برای شبکه ملی اطلاعات ارتزاق کند؛ یعنی باید برای این کار مدل اقتصادی وجود داشته باشد. شبکه ملی اطلاعات باید تبدیل به فعالیت اصلی بخش آی‌سی‌تی شود. آن موقع می‌توانیم بگوییم که ما کارمان را انجام داده‌ایم وگرنه اینکه فلان پلتفرم ملی را بالا بیاوریم و من هم به‌عنوان وزیر آن را افتتاح کنم و فردا هم هیچ‌کسی از آن استفاده نکند و اصلاً زیست‌بوم و فعالیت اقتصادی شکل نگیرد، فایده‌ای ندارد. این می‌شود کار نمایشی که بنده به‌هیچ‌عنوان اهل کار نمایشی نیستم.»
طی سال‌های گذشته بودجه زیادی برای پلتفرم‌هایی مثل موتور جست‌وجوگر بومی، سیستم عامل ملی و پیام‌رسان‌های بومی هزینه شده است.
رشد گلخانه‌ای ممنوع
پوریا آسترکی، تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی در گفت‌وگو با همشهری معتقد است حرف وزیر ارتباطات به این معنی است که کارهای دستوری، رشدهای تصنعی و حمایت‌های گلخانه‌ای شبکه ملی اطلاعات را تقویت نمی‌کند. آسترکی با اشاره به اینکه در گذشته ما شاهد اتفاقاتی بودیم که پلتفرم‌های بومی از طریق کمک‌های مالی، وام یا در اختیار قراردادن سرور رایگان حمایت شدند، می‌گوید: «مسئله اینجاست که وقتی از آنها حمایت می‌شود، رشدشان به‌صورت گلخانه‌ای شکل می‌گیرد. از سوی دیگر، اگر حمایت هم نشوند، بعضی با جنجال عنوان می‌کنند که چرا پلتفرم‌ها و اپ‌های داخلی حمایت نمی‌شوند.»
بخش خصوصی در شبکه ملی اطلاعات
زارع‌پور در بخشی از سخنان خود اظهار امیدواری کرده که بخش خصوصی بتواند از شبکه ملی اطلاعات ارتزاق کند. تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی، این بخش از سخنان وزیر را مهم تلقی می‌کند و معتقد است که زارع‌پور درواقع بر فعالیت و ارزش‌آفرینی بخش خصوصی در شبکه ملی اطلاعات برای رونق گرفتن این شبکه تأکید کرده است.
آسترکی با اشاره به اینکه البته این اتفاق به‌طور نسبی رخ داده است، ادامه می‌دهد: «اکنون ما از اپلیکیشن‌ها، سایت‌ها و سرویس‌های مطرحی استفاده می‌کنیم که تقریبا همگی(سرویس‌های محتوایی، اپلیکیشن‌ها، تجارت الکترونیک و بسیاری خدمات دیگر) در شبکه ملی اطلاعات ساخته شده‌اند و در آن فعالیت می‌کنند. اما تأکید وزیر بر بخش خصوصی و ارزش‌آفرینی به این معنی است که این موارد باید بدون حمایت‌های دولتی شکل بگیرند تا با ارزش‌آفرینی باعث رشد شبکه ملی اطلاعات شوند که البته نکته درستی است.»
مفهوم تراز انقلاب اسلامی
زارع پور در بخشی دیگر از سخنان خود اظهار امیدواری کرد که روزی فضای مجازی در تراز انقلاب اسلامی داشته باشیم. با این حال، تحلیگر شبکه‌های اجتماعی معتقد است که از این مفهوم برداشت‌های متفاوتی می‌تواند صورت بگیرد. آسترکی می‌گوید: «با این ادبیات که فلان کار با اهداف ما تراز است یا تراز نیست، معمولا اتفاقات خودساخته‌ای رقم نخواهد خورد و بیشتر شبیه همان ادبیات گلخانه‌ای است. باید توجه کنیم که بخش خصوصی فقط در شرایطی می‌تواند شکوفا شود که در کار آن دخالت و اجبار نباشد و البته حمایت هم صورت نگیرد. اگر ایده یا سرویسی مناسب و خوب باشد، خودبه‌خود مورد استقبال قرار می‌گیرد و کاربران جذب آن خواهند شد.»
آسترکی درباره طرح صیانت می‌گوید: «واقعیت این است که این طرح، عصاره بسیاری از تصمیم‌های نادرست و ناکارآمد است. این طرح یک سوء‌تفاهم بزرگ و کج‌فهمی از فضای مجازی است.» به‌گفته این کارشناس، «خیلی آزاردهنده است که بزرگ‌ترین مخالفان طرح صیانت، کسانی هستند که بیشترین زحمت را برای توسعه سرویس‌های داخلی کشیده‌اند.» او با اشاره به اینکه هدف ما فناوری بومی، توسعه شبکه ملی اطلاعات، رقابت با سرویس‌های خارجی و جهانی شدن سرویس‌های ایرانی است، می‌گوید: «این در حالی است که با مطرح شدن طرح صیانت، بیشترین خطر و نگرانی را کسانی احساس می‌کنند که بیشترین تلاش را برای این اهداف متقبل شده‌اند. به همین دلیل طرح صیانت را مضر می‌دانم.»
