ارقام پرمحصول چای در راه است

فرشته رضایی-خبرنگار

چند روزی است که از آغاز چین تابستانی برگ سبز چای در بیش‌از 25هزارهکتار از باغ‌های چای استان‌های گیلان و مازندران می‌گذرد و چای‌کاران شمال کشور درحال انجام دومین چین سال‌جاری خود هستند؛ فرایندی که 3چین بهاری، تابستانی و همچنین پاییزی را دربر می‌گیرد و امسال کشاورزان گیلانی و مازندرانی موفق شده‌اند سطح زیرکشت این محصول را افزایش دهند و امیدوارند با ورود ارقام پرمحصول جدید، کسب‌وکارشان رونق بیشتری بگیرد.
بررسی‌های انجام شده ازسوی وزارت جهادکشاورزی نشان می‌دهد در چین تابستانی، به‌ویژه دراستان گیلان، در روزهای نخست روزانه حدود ۱۵۰تن برگ سبز چای برداشت می‌شود که این میزان حتی ممکن است به بیش‌از ۳۰۰تن در روز نیز افزایش یابد. 
به‌گفته مسئولان سازمان چای کشور، حدود ۵۵هزار چای‌کار در استان‌های گیلان و مازندران فعالیت می‌کنند که بسیاری از آنان درسال‌جاری موفق شده‌اند با اجرای طرح‌های تشویقی و به‌زراعی، میزان سطح کشت این محصول را افزایش دهند و همین‌طور کیفیت چای برداشت شده خود را بالا ببرند. با این حال دغدغه کشت پرمحصول در واحد سطح و نیز توسعه از طریق احیای باغ‌های رها شده، از دغدغه‌های فعالان این بخش است.
یکی از راهکارهای موجود دراین زمینه، تولید و کشت گونه‌های پرمحصول چای است؛ موضوعی که به‌گفته رئیس سازمان چای کشور برای تحقق آن چاره‌اندیشی و هم‌اکنون 2رقم جدید چای ازسوی بخش تحقیقات این سازمان معرفی شده و مسئولان مربوط به‌دنبال تأمین منابع هستند تا در قالب یارانه نهال، این ارقام جدید وارد باغ‌های چای شود.

عملکرد برتر ارقام پرمحصول
«حبیب جهانساز» با بیان اینکه ارقام جدید چای ازنظر عملکرد تولید، برتری بیشتری دارند، به خبرنگارهمشهری می‌گوید: 2رقم پرمحصول چای به نام‌های «کاشف» و «لاهیج» که اخیرا هم نامگذاری شده‌اند، ازسوی پژوهشکده چای معرفی شده‌است.
وی می‌افزاید: چند سال است که کارشناسان این حوزه بر روی این گونه‌های چای مطالعه و تحقیقات کاملی انجام داده‌اند. براین اساس یکی از گونه‌ها وارداتی است و دیگری از ارقام برتر منطقه به‌حساب می‌آید که لازم است نتایج نهایی بررسی ویژگی این گونه‌ها به‌صورت کشت در زمین کشاورزان بررسی شود، اما فعلا این گونه‌ها در زمین‌ها کشت نشده‌اند.
جهانساز درباره شرایط کشت این گونه‌های اصلاح شده و پرمحصول در باغ‌های چای اظهار می‌کند: می‌توان این گونه‌های جدید را هم در باغ‌های قدیمی که نیازمند بهسازی هستند و هم در باغ‌های جدید با عنوان توسعه کشت، استفاده کرد. همچنین می‌توان این گونه‌ها را در قطعات یکدست و رهاسازی شده بهره‌برداری کرد. البته نکته مهم این است که نتایج حاصل از این کشت‌ها را موسسه تحقیقات چای کشور باید مورد بررسی قرار و درباره آن نظر دهد.

وضعیت تولید چای سفید
رئیس سازمان چای کشور درباره تولید «چای سفید» در ایران نیز می‌گوید: هم‌اکنون چای سفید در کشور تولید نمی‌شود.این نوع از چای، حاصل غنچه‌های باز نشده این گیاه است و حجمی که در هر هکتار به‌دست می‌آید، بسیار پایین است. 
جهانساز می‌افزاید: در ایران تولید اقتصادی چای سفید نداریم و فقط تعدادی از کشاورزان به‌صورت تفننی اقدام به کشت این نوع از چای کرده‌اند که البته خیلی هم هزینه آن بالاست و تولیدش صرفه اقتصادی ندارد. با توجه به این موضوع، اصولا از کشت چای سفید استقبال چندانی نمی‌شود.

افزایش تولید چای خشک
وی ادامه می‌دهد: در سال‌جاری تاکنون ۱۱هزارتن چای ازسوی چای‌کاران کشور برداشت شده‌است که ۵۴درصد آن درجه یک و ۳۶درصد درجه2 است. همچنین تا این لحظه بیش‌از ۲۴هزارتن چای خشک تولید شده‌است که نسبت به سال‌گذشته حدود ۲۵درصد افزایش تولید داشته‌ایم.
این مسئول درباره به‌زراعی باغ‌های چای در کشور نیز اظهار می‌کند: بعد از فصل برداشت، کشاورزان برای به‌زراعی اقدام می‌کنند که برای این منظور، تسهیلات مناسب در اختیارشان قرار می‌گیرد. بین ۵۰ تا ۶۰میلیارد تومان، چه به‌عنوان «سرمایه درگردش» و چه در قالب «به‌زراعی»، از طریق صندوق سرمایه‌ای و بانک‌های عامل به چای‌کاران کشور اختصاص می‌یابد که می‌تواند در توسعه کشت این محصول نقش مهمی داشته باشد.
جهانساز درباره تعداد کارخانه‌های فراوری چای فعال در کشور نیز عنوان می‌کند: ۱۶۷کارخانه چای برای فراوری چای با ما همکاری می‌کنند که تقریبا۵۰کارخانه برند را شامل می‌شود. همچنین ۳۳ کارخانه که محصولات متنوع و بسته‌بندی‌های مختلف دارند، مشغول فعالیت هستند.
رئیس سازمان چای کشور اضافه می‌کند: بیشترین میزان مصرف در کشور مربوط به انواع چای سیاه و سبز است و بقیه موارد چندان تولید تجاری ندارند.

حاصل ۲۰سال تلاش محققان
رئیس پژوهشکده چای موسسه تحقیقات علوم باغبانی کشور نیز به همشهری می‌گوید: سال‌گذشته 2رقم چای «لاهیج» و «کاشف» در جلسه کمیته رقم موسسه تحقیقات علوم باغبانی کشور ثبت و گواهی بذر و نهال ازسوی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی به ثبت رسید.
«علی سراجی» اظهار می‌کند: معرفی 2رقم اخیر چای پس‌از ۲۰سال کار مستمر تحقیقاتی به سرانجام رسید که می‌تواند تحول مهمی دراین حوزه به‌حساب آید. براین اساس پژوهشگران پژوهشکده چای کشور توانستند پس از ۱۲۰سال از ورود چای به کشور، این 2رقم را به‌عنوان نخستین ارقام پرمحصول معرفی کنند.
وی می‌افزاید: محققان گروه ژنتیک و به‌نژادی با هدایت «مهران غلامی» و «کوروش فلک‌رو» (رئیس گروه ژنتیک و به‌نژادی پژوهشکده چای) پس‌از سال‌های مستمر فعالیت تحقیقاتی در قالب پروژه‌های مختلف در طرح گزینش کلونی و انتخاب بوته‌های برتر چای در همه مناطق چای‌کاری، موفق به دستیابی به ۷۵«ژنوتیپ»(ساختار ژنتیکی) از چای داخلی شدند.
 سراجی اضافه می‌کند: دراین راستا کلونی‌های «۱۰۰» و «۴۴۴» به‌عنوان 2ژنوتیپ برتر از مجموعه ژنوتیپ‌های داخلی در قالب گزارش معرفی رقم، در دستورکار پژوهشکده چای و ستاد موسسه تحقیقات علوم باغبانی قرارگرفت که کلون۱۰۰، به احترام پدر چای ایران مرحوم «کاشف‌السلطنه» به نام رقم «کاشف» و کلون۴۴۴ به‌دلیل منشأ اولیه ژنوتیپ‌های انتخابی از شهر لاهیجان، به نام رقم «لاهیج» ثبت و به جامعه چای کشور معرفی شدند.