حاشیه‌های توسعه چادرملو در منطقه ممنوعه

سمیه گلابگیریان-خبرنگار

توسعه صنایع پرآب‌خواه ازجمله صنایع فولادی، همواره یکی از دغدغه‌های زیست‌محیطی مردم کویرنشین یزد بوده‌است که هم از کمبود آب رنج می‌برند و هم از آلودگی هوا گلایه دارند. برهمین اساس برخی کارشناسان معتقدند استقرار صنایع آلاینده در دشت یزد- اردکان بزرگ‌ترین آسیب توسعه صنعتی استان یزد است که تأثیر آن برای سال‌ها استان را درگیر می‌کند.
 با توجه به این موضوع، در گذشته تصمیم گرفته شد که هیچ مجوز جدیدی برای ساخت واحدهای سنگین صنعتی، ازجمله واحدهای فولادی در دشت یزد - اردکان و یزد - بافق صادر نشود و تلاش‌هایی نیز برای لغو مجوزهای صادرشده قبلی انجام شد که برخی ازاین پیگیری‌ها نتیجه‌بخش هم بود.
اما این روزها خبری از اداره‌کل حفاظت محیط زیست اردکان، توجه افکارعمومی را در استان به خود جلب کرده‌است؛ شرکت صنعتی و معدنی چادرملو، که بزرگ‌ترین شرکت کشور در حوزه اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری از معادن سنگ‌آهن و تولید کنسانتره از آن و تولید گندله به‌شمار می‌رود، فاز دوم گندله‌سازی را در همین منطقه ممنوعه آغاز کرده‌است.
گفته می‌شود تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت صمت و دستگاه‌های مسئول در استان‌یزد منعقد شده‌ که براساس سرمایه‌گذاری مشخص ازسوی شرکت چادرملو، مجوز ساخت گندله دوم صادر شده‌، اما قرار بوده‌است که این سرمایه‌گذاری در منطقه مجاز و براساس استعلام از مراجع ذی‌صلاح انجام شود و 6ماه نیز برای دریافت این مجوزها به شرکت فرصت داده شده‌است.
این مجوز مربوط به اردیبهشت‌ماه سال‌جاری است، اما گفته می‌شود این شرکت عملیات گودبرداری گندله‌سازی اردکان را آغاز کرده‌. این‌ درحالی‌است که اداره‌کل حفاظت محیط زیست، به‌عنوان یکی از مراجع اصلی استعلام دراین بخش، از صدور هرگونه مجوز برای آغاز عملیات گندله‌سازی شماره2 اردکان اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و درصدد پیگیری قانونی این اقدام برآمده است؛ موضوعی که مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان یزد نیز نسبت به آن اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و از بازدید میدانی برای بررسی صحت و سقم ماجرا خبر می‌دهد.

 واکنش رسانه‌ها و پاسخ مسئولان
چند روز قبل بود که یکی از رسانه‌های محلی اردکان از آغاز عملیات گندله‌سازی شماره2 خبرداد و خواستار ارائه توضیح‌های لازم ازسوی رئیس حفاظت محیط زیست اردکان شد؛ موضوعی که واکنش «روح‌الله زارع» رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان اردکان را نیز به‌دنبال داشت و او درباره ساخت عملیات گندله‌سازی2 اعلام کرد که طی پایش و بازدیدهای صورت گرفته از مجتمع صنعتی - معدنی چادرملو واقع در محور اردکان-عقدا، مشاهده شد این واحد با وجود تصمیم‌های استانی و شهرستانی، در بخشی از زمین‌های واقع دراین مجتمع درحال اجرای پروژه خاک‌برداری و تسطیح زمین باهدف ساخت گندله‌شماره2 است. وی همچنین اعلام کرد که به این مجتمع اخطار داده شده تا از ادامه فعالیت بدون‌مجوز خودداری کند و مراتب برای برخوردهای قانونی، به مراجع ذی‌صلاح و قضایی شهرستان  ارسال شده‌است تا از ادامه فعالیت جلوگیری شود.

 پیگیری از مراجع قانونی
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد نیز با تأیید آغاز فعالیت گودبرداری برای اجرای طرح گندله‌سازی2 در اردکان به خبرنگارهمشهری می‌گوید: از طرف ما مجوزی برای این شرکت به‌منظور اجرای طرح توسعه‌ای صادر نشده‌است و این موضوع را از طریق مراجع قانونی دنبال می‌کنیم.
«نیره پورملایی» می‌افزاید: دشت‌های یزد - بافق و یزد- اردکان از محورهای ممنوعه برای صدور مجوزهای جدید به‌منظور انجام فعالیت‌های توسعه‌ای صنایع‌سنگین است، اما با وجود همه محدودیت‌های وضع شده و همچنین جلوگیری از صدور مجوزهای جدید، درحال‌حاضر شاهد گودبرداری غیرمجاز دراین اراضی برای اجرای طرح گندله‌سازی2 هستیم.
وی ادامه می‌دهد: اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان از مراجع صاحب‌نظر در زمینه صدور مجوز برای اجرای هرگونه طرح توسعه‌ای در یزد است، اما اعلام شده‌است که این شرکت مجوزهای لازم را از سازمان صمت دریافت کرده است، بدون اینکه نظر اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان گرفته شود.
این مسئول با اشاره به مشکلات زیست محیطی ناشی از  استقرار صنایع آلاینده در مناطق ممنوعه و اجرای هرگونه طرح توسعه‌ای دراین بخش تأکید می‌کند: با توجه به تمرکز جمعیتی دراین منطقه، اجرای چنین طرح‌هایی مشکلات زیست محیطی بسیاری را به‌همراه دارد.
پورملایی اضافه می‌کند: با توجه به اینکه گفته می‌شود این عملیات با مجوز سازمان صمت درحال انجام است، اداره‌کل حفاظت محیط‌ زیست ابزاری برای توقف طرح ندارد، اما موضوع را به سرعت از طریق مراجع قانونی پیگیری می‌کنیم تا بتوانیم از ادامه عملیات جلوگیری کنیم، چراکه جلوگیری از آسیب‌های زیست‌محیطی، از دغدغه‌های اساسی همه مسئولان استان است و این موضوع به‌صورت جدی پیگیری می‌شود.

 پاسخ سازمان «صمت»
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد نیز از انجام هرگونه عملیات گودبرداری دراین منطقه اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید: مجوز طرح توسعه‌ای چادرملو در قالب گندله‌سازی2 براساس تفاهم‌نامه وزارت صمت با استانداری یزد و برخی از دستگاه‌های دولتی صادر شده‌است که در ازای سرمایه‌گذاری مشخص شده، طرح گندله‌سازی2 در «منطقه مجاز» اجرا شود.
«محمدرضا علمدار یزدی» می‌افزاید: این شرکت قرار بود درمدت تعیین شده 6ماهه نسبت به دریافت استعلام‌های لازم از مراجع ذی‌صلاح اقدام کند. برهمین اساس درحال‌حاضر اطلاعی از آغاز علمیات، قبل از دریافت استعلام‌ها، ندارم.
وی همچنین از بازدید میدانی باهدف بررسی صحت و سقم نحوه آغاز عملیات گودبرداری دراین مجتمع خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: بعد از اینکه بررسی‌های لازم به‌عمل آمد و زوایای مختلف موضوع و وضعیت کسب مجوزهای قانونی ازسوی شرکت چادرملو بررسی شد، نتیجه را ازطریق رسانه‌ها به اطلاع افکارعمومی می‌رسانیم.

پاسخ مسئولان چادرملو
مدیرمجتمع صنعتی چادرملو در پاسخ به ادعای مسئولان اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان یزد مبنی بر عملیات گودبرداری برای اجرای طرح گندله‌سازی شماره۲ بدون دریافت مجوز از این سازمان، به خبرنگارهمشهری می‌گوید: شرکت چادرملو براساس مجوز وزارت صمت، اجرای این طرح را آغاز کرده‌است و براساس همین مصوبه، ۶ماه فرصت داریم استعلام‌های لازم ازجمله در حوزه زیست محیطی را از مراجع ذی‌صلاح دریافت کنیم.
«وحید خلیلی» می‌افزاید: درحال‌حاضر عملیات تسطیح درحال انجام است و هیچ‌گونه گودبرداری انجام نشده، چراکه این پروژه به گودبرداری نیاز ندارد.
وی در پاسخ به این سئوال که درصورتی‌که مجوزهای زیست محیطی دریافت نشود، عملیات انجام شده چه فایده‌ای دارد، اضافه می‌کند: تسطیح انجام شده، عملیات ویژه‌ای نیست که درصورت دریافت نشدن مجوزهای زیست‌محیطی لازم نگرانی ایجاد و دراین زمینه مشکلی وجود ندارد.

شرکت چادرملو ابتدای خردادماه سال‌جاری از برداشتن دومین گام بلند خود برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای با موافقت مسئولان استان خبرداد که یکی از آنها ساخت واحد گندله‌سازی آهن با ظرفیت ۵میلیون تن در سال با سرمایه‌گذاری ۲۴هزارو ۳۹۵میلیاردتومان و ایجاد اشتغال برای ۸۵۰نفر بود.این‌درحالی‌است که بسیاری از شهروندان یزدی و به‌ویژه اردکانی‌ها، که این روزها هم از آلودگی هوا و هم مصرف زیاد آب در واحدهای فولادی گلایه دارند، معتقدند آسیب‌های زیست محیطی ناشی از اجرای چنین طرح‌هایی باید با جدیت ویژه‌ای ازسوی مسئولان مربوط دراستان دنبال شود، چراکه دود این آسیب‌ها به چشم مردم و طبیعت بی‌بدیل یزد می‌رود.