اینترنت
خطاهای داخلی و ضربه به شبکه ملی اطلاعات
کاربرسازی یک پلتفرم داخلی با هدف بالابردن تعداد عددی کاربران بار دیگر اعتماد عمومی به سرویس‌های داخلی را دچار چالش کرده است
عمادالدین قاسمی‌پناه- خبر‌نگار
طی هفته گذشته، مشخص شد که در یکی از پیام‌رسان‌های مشهور داخلی، برای بعضی از کاربران، بدون اطلاع آنها، حساب کاربری ساخته شده است. این اتفاق عمدتا برای کاربرانی رخ داده بود که فالوئرهای بالایی در اینستاگرام داشتند و مشخص شد که حتی بعضی از آنها «تیک آبی» هم گرفته‌اند. این پیام‌رسان اگرچه در این مورد توضیحاتی ارائه کرد، اما ظاهرا کاربران قانع نشدند و این پیام‌رسان در گوگل‌پلی و ظاهرا یکی از استورهای ایرانی ریپورت و سرانجام از این فروشگاه‌ها حذف شد. پس از این اتفاق، یک دوقطبی در فضای مجازی شکل گرفت که عده‌ای معترض به اقدام صورت‌گرفته در این پیام‌رسان بودند و عده‌ای معترض به حذف این پیام‌رسان از این دو اپ‌استور بودند. صرف‌نظر از اینکه ساخت اکانت‌های جعلی در این پیام‌رسان، عمدی بوده یا سهوی، همزمانی این اتفاق با بررسی طرح صیانت براساس اصل 85قانون اساسی و همچنین تأثیر آن بر راه‌اندازی و تداوم شبکه ملی اطلاعات، حساسیت بخشی از کاربران را درپی داشت.
تأثیر بر شبکه ملی اطلاعات؟
آرش کریم‌بیگی، کارشناس حوزه ارتباطات و آی تی، در گفت‌وگو با همشهری، ساخت اکانت‌های جعلی در این پیام‌رسان را بر شبکه ملی اطلاعات تأثیرگذار نمی‌داند و می‌گوید: «شبکه ملی اطلاعات مستقل از تخلف یا نوآوری یک پیام‌رسان است، چراکه این دو مفهوم، 2 لایه متفاوت از هم هستند.»
به‌گفته او «ممکن است روی هر ابزار یا شبکه‌ای، مجموعه‌ای از اتفاقات از جمله تخلف، اشتباه، سوءتفاهم یا عرضه یک سرویس جذاب، باثبات و کاربردی رخ دهد؛ بنابراین همانطور که نمی‌توان مفهوم اینترنت را براساس این اتفاقات قضاوت کرد، شبکه ملی اطلاعات را هم نباید بر این منوال قضاوت کنیم.»
کریم‌بیگی معتقد است: «با یا بدون شبکه ملی اطلاعات، با یا بدون طرح صیانت، چنین مسائلی باید در قالب حمایت از حقوق مصرف‌کننده دیده شود و قوانین فعلی هم از این ظرفیت برخوردارند که در قالب حفظ حریم خصوصی، حقوق مصرف‌کننده و امنیت اطلاعات، این مسائل را بررسی کنند.»
با این حال، کریم بیگی بر این باور است که «به همان میزان که باید نگران حقوق مصرف‌کننده باشیم، باید نگران حقوق تولیدکننده (سرمایه‌گذار در سرویس‌های آی‌تی) هم باشیم و یکطرفه به قاضی نرویم. درواقع نباید یک اشتباه، یک سوءتفاهم یا سوءمدیریت را به پای همه سرویس‌های داخلی و خلاقیت‌های داخلی نوشت و قضاوت کرد.»
پرهیز از هیجان
کریم‌بیگی با اشاره به اینکه تا زمانی که سرویس‌های کاربردی، کاربرپسند و ترافیک‌محور روی شبکه ملی اطلاعات نباشند، اتفاق خاصی برای آن نمی‌افتد، می‌گوید: «به همین ترتیب اگر کاربران یک پیام‌رسان، فیک باشند هم تأثیر خاصی روی شبکه ملی اطلاعات نمی‌گذارد.»
او توصیه می‌کند که «در مورد این موضوع باید از هیجان پرهیز کرد، چراکه این موضوع می‌توانست برای هر سرویس دیگری اتفاق بیفتد.»
او در عین حال اینگونه کارها را چه از جانب خود پیام‌رسان، چه از جانب دوستان پیام‌رسان و چه از طرف دشمنان آن پیام‌رسان صورت گرفته باشد، در تضاد با اعتماد عمومی نسبت به آن پیام‌رسان می‌داند.
او همچنین تأکید می‌کند: «از آنجا که این مفهوم جدید است و هنوز به‌طور کامل جا نیفتاده، اینگونه اتفاقات به ضرر پیام‌رسان‌های داخلی است و مستقل از اینکه مالک سرویس کیست، چالشی در حوزه اعتماد عمومی ایجاد خواهد کرد که به کل اکوسیستم می‌تواند ضربه بزند.»
سرنوشت شبکه ملی اطلاعات
دولت قبلی بر این تفکر تأکید می‌کرد که شبکه ملی اطلاعات به‌عنوان مکمل اینترنت جهانی عمل خواهد کرد. با این حال، این سؤال مطرح است که در دولت جدید این تفکر به زیست خود ادامه خواهد داد یا شبکه ملی اطلاعات می‌تواند جایگزین اینترنت جهانی شود.
کریم‌بیگی در این مورد بر این باور است که «هیچ‌چیزی نمی‌تواند جایگزین اینترنت جهانی شود، چراکه اینترنت، شبکه شبکه‌هاست. در واقع هر سرویس دیگری در قالب شبکه ملی به‌عنوان یک لایه، فعالیت خواهد کرد و چیزی نمی‌تواند جایگزین چیز دیگری شود. همانطور که اینترنت هم نمی‌تواند جایگزین شبکه دولت شود.»