ترک‌های عمیق برج 50ساله آزادی

فتانه احدی ـ روزنامه‌نگار

خیلی از مردم ایران دست‌کم یک عکس یادگاری در کنار برج آزادی گرفته‌اند. این برج نخستین نماد تهران است که همچنان بسیاری آن را نماد اصلی پایتخت ایران می‌دانند. این بنای زیبا که از شاهکارهای معماری معاصر ایران به شمار می‌رود، در فاصله سال‌های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۰ ساخته شد. برج آزادی تلفیقی از معماری هخامنشی، ساسانی و اسلامی است؛ به‌طوری که قوس بیضی‌شکل برج، نمادی از طاق کسری است و کاشی‌کاری فیروزه‌ای‌ از دوره صفوی و شیارهای بالای برج از بادگیرهای یزد اقتباس شده‌اند که در کنار نمادهای معماری مدرن و ساختار بتنی، جذابیتی دوچندان به برج آزادی بخشیده‌اند. این برج یکی از جاذبه‌های گردشگری اصلی شهر تهران است که هر سال گردشگران داخلی و خارجی بسیاری برای تماشای آن به میدان آزادی مراجعه می‌کنند. میدان و برج آزادی از معماری و طراحی منحصربه‌فردی برخوردار است و در طراحی آن سعی‌شده از المان‌های معماری ایرانی همچون بادگیر، باغ ایرانی، چهار طاقی، کاربندی و انواع کاشی‌کاری استفاده شود. سیدعباس عظیمی، رئیس مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی از این برج 50ساله می‌گوید.



برج آزادی شامل چه قسمت‌هایی است و چه کاربردی به‌عنوان نماد این شهر دارد؟
برج و میدان آزادی تهران یکی از اصلی‌ترین نماد‌های این شهر است که به سبب معماری کم‌نظیر و بسیار زیبایی که دارد هموار مورد توجه بوده و امروزه نیز از این سازه زیبا به‌عنوان یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری تهران یاد می‌شود؛ در واقع مجموعه آزادی یک مجموعه گردشگری و فرهنگی و هنری است. مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی متشکل از چند بخش در طبقه تحتانی برج قرار دارد و شامل موزه، کتابخانه، سالن دانستنی‎ها، سالن ایرانشناسی، نگارخانه، سالن اجتماعات و سالن برگزاری کنسرت موسیقی و نمایش است. این برج 4طبقه دارد که دسترسی به طبقات و بام آن از پله‌ها یا آسانسور امکان‌پذیر است. جالب است بدانید که هیچ‌یک از سقف‌های طبقات بسته نیستند و با معماری منحصر به فردی به طبقات بالایی مرتبط می‌شوند.

بزرگ‌ترین مشکل فعلی برج آزادی چیست؟
بزرگ‌ترین دغدغه ما پارکینگ برج آزادی است‎ که بتوانیم از مهمانانی که با خودروی شخصی برای بازدید می‌آیند، پذیرایی کنیم. در 10روز ابتدایی نوروز 1400بیش از 7هزار بازدیدکننده و گردشگر وارد این مجموعه شدند که توانستیم به خوبی پذیرای آنها شویم اما قطعا در دوران پسا‌کرونا ما مشکلات پارکینگ خواهیم داشت و این دغدغه فعلا لاینحل مانده که امید است در دوره جدید مدیریت شهری به این مسئله اساسی رسیدگی شود.

برای مرمت و بازسازی این برج چه اقداماتی صورت گرفته است؟
همانطور که می‌دانید برج آزادی دوران 50سالگی خود را طی می‌کند. در نیم‌قرن گذشته عوامل زیادی نظیر گذر عمر، تغییرات آب و هوایی و محیطی و بسیاری از عوامل خارجی و داخلی موجب شده تا برج آزادی دچار آسیب‎هایی شود که نیاز به بازسازی و مرمت داشته باشد.
با توجه به کارهای کارشناسی تیم وزارت میراث فرهنگی و اقدامات آزمایشگاهی لازم روی سازه، مقدمات مرمت فراهم شده است و به محض تأمین بودجه و اعتبار از بنیاد رودکی این طرح، عملیاتی خواهد شد. این امید می‌رود که امسال این اقدام صورت گیرد.
باید توجه داشت که این برج و این سازه نیاز به مرمت دارد. اگر در عکس‎های سال 57دقت کنیم، در رگه‌های کاشی‎های بیرونی متوجه خواهیم شد در 7سالگی برج آزادی تخریب‎هایی دیده می‌شود که نشان از این دارد که مواد سازنده این برج از بدو ساخت دارای کیفیت خوبی نبوده است. در آغاز سال جدید نیز شلیک توپ ترک‌هایی در برج ایجاد کرده است که با توجه به‌نظر کارشناسان میراث فرهنگی نیاز به‌کار اساسی برای مرمت دارد تا از گسترش ترک‎ها جلوگیری شود. به هر ترتیب ما از دولت انتظار داریم، بودجه‌ای ملی برای این برج درنظر گرفته شود، بودجه سالانه از نیازهای این مجموعه محسوب می‌شود؛ چرا که نیاز به مرمت در فواصل کوتاه‌مدت دور از انتظار نیست. بازسازی برج ازجمله برنامه‌های ضروری پیش‌رو است که طی هماهنگی‌های انجام شده با وزارت میراث فرهنگی و بنیاد رودکی این موضوع در دستور کار قرار گرفته و در گام اول، گنبد رُک در بالای برج مرمت و احیا خواهد شد.

در دوران کرونا چه اقداماتی برای برج و مجموعه آزادی  انجام شد؟
برج آزادی به‌عنوان نماد ملی ایران در ردیف برج‌های مطرح و منحصربه فرد دنیا قرار دارد و دارای اهمیت ویژه‌ای در سطح بین‌المللی است، به‌نحوی که انجام بعضی فعالیت‌های فرهنگی هنری در آن، نظیر برنامه‌هایی که در راستای همبستگی با کشورها در مبارزه با شیوع ویروس کرونا صورت گرفت، بازتاب‌های بین‌المللی و خوبی در پی داشت.
در شرایط شیوع بیماری کرونا که برج موزه آزادی پذیرای گردشگران داخلی و خارجی نبود، فعالیت‌های مناسبی در حوزه فضای مجازی مثل بازدید مجازی از برج، نمایشگاه‌های آثار هنری به‌صورت مجازی و گام‌های مؤثری در بحث تولید محتوا برداشته شد که عموم بازدیدکنندگان می‌توانند با مراجعه به سایت برج به نشانی azadi-tower.com از آنها استفاده کنند.