سوخت افزایش قیمت گوشت و لبنیات

چرا موتور افزایش قیمت خوراکی‌ها متوقف نمی‌شود و خانوارها همچنان شاهد افزایش قیمت‌ها هستند؟ این روزها افزایش قیمت خوراکی‌ها دوباره همه را نگران کرده و خانوارها شاهد بالا رفتن هزینه خورد و خوراکشان هستند. خواسته شهروندان ثبات قیمت‌ها و حتی ارزان شدن نرخ‌هاست، این سمت تقاضای اقتصاد است. اما در مقابل خواسته تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات هم این است که ثبات قیمت‌ها و حتی کاهش هزینه‌های تولید صورت پذیرد. این سمت عرضه اقتصاد است. در این میان دولت هم نقش مداخله‌گر را بازی می‌کند؛ گاه تلاش دارد در برابر رشد قیمت‌ها مقاومت کند و گاه با پیشنهادهای افزایش قیمت موافقت می‌کند. چه رازی در پشت صحنه افزایش قیمت‌هاست؟ مهم‌تر اینکه آیا دولت سیزدهم هم در تله سیاست‌های تنظیم بازار و کنترل قیمت‌ها گرفتار خواهد شد؟

هزینه سرکوب قیمت‌ها
به گزارش همشهری، آمارها خود گویای یک واقعیت است، هزینه‌های تولید بالا رفته، تولیدکنندگان می‌گویند اگر قیمت‌ها سرکوب شود و اجازه اصلاح قیمت داده نشود، آنها ورشکسته خواهند شد. مصرف‌کنندگان هم می‌گویند قدرت خریدشان کاهش پیدا کرده و نمی‌توانند کالاها را به هر قیمتی که تولیدکننده صلاح بداند، بخرند. در آن میانه همچنان مهم‌ترین ابزار دولت، اتکا به ستاد تنظیم بازار، سازمان تعزیرات حکومتی و البته سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان است. تکیه‌گاهی که البته نشان داده مطمئن نیست زیرا سرانجام قیمت‌ها در بازارها راه خود را پیدا می‌کنند و هرگونه مداخله دولت‌ها در قیمت‌ها راه را برای قدم نهادن تولیدکنندگان در مسیر انحرافی و بیراهه هموار می‌کند.

آمارها چه می‌گویند
به تازه‌ترین آمارهای رسمی مرکز آمار ایران نگاه کنید تا متوجه شوید چرا قیمت لبنیات بالا می‌رود. قیمت تولید در بخش گاوداری‌های صنعتی در بهار امسال نسبت به بهار پارسال 76درصد بالا رفته و اگر تورم سالانه یعنی میانگین رشد قیمت در 4فصل قبل هم ملاک عمل قرار گیرد، هزینه تولید در گاوداری‌های صنعتی 51.8درصد قد کشیده است.
طبق این گزارش، قیمت تولیدکننده بخش گاوداری‌های صنعتی در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته 6.8درصد بوده که به آن تورم فصلی گفته می‌شود و نسبت به تورم فصلی زمستان پارسال 4.3درصد کاهش را نشان می‌دهد. کمترین نرخ تورم فصلی مربوط به تولید شیر به میزان 4درصد و بالاترین آن مربوط به «گاونرداشتی» است که هزینه تولید آن 19.6درصد رشد کرده است. اما برای اینکه شاخص دقیق‌تری از رشد هزینه‌های تولید در دست داشته باشیم، باید به شاخص تورم نقطه به نقطه توجه شود که نشان می‌دهد در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته هزینه تولید در بخش گاوداری‌های صنعتی چه تغییری کرده است؟ مرکز آمار می‌گوید: هزینه تولید این بخش 76درصد در بهار1400 بالاتر از بهار1399 بوده و کمترین تورم نقطه به نقطه مربوط به قلم گوساله نر زیر 4‌ماه به‌میزان 23.1درصد و بالاترین نرخ تورم هم مربوط به افزایش قیمت تولید شیر به میزان 84.5درصد بوده است. روشن است که وقتی قیمت تولید شیر خام در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته 85درصد رشد کند، اثر آن در تورم بخش مصرف و قیمت شیر و سایر فرآورده‌های لبنی در کمترین زمان ممکن پیش چشم خریداران نمایان می‌شود. ثبت تورم سالانه تولید محصولات گاوداری‌های صنعتی در بهار امسال به میزان 51.8درصد هم نشان می‌دهد در مقایسه با بهار سال گذشته، حتی میانگین هزینه تولید 19.4درصد بیشتر شده است. جالب اینکه در بازه زمانی یکساله، بالاترین تورم سالانه به تولید گوساله نر زیر 4‌ماه به میزان 9.1درصد و بالاترین تورم هم به تولید کود به میزان 79درصد اختصاص داشته است.

هزینه گاوداری در استان‌ها
براساس داده‌های مرکز آمار، هزینه گاوداری در استان‌های ایران به میزان یکسان رشد نکرده به‌گونه‌ای که گاوداران صنعتی استان کردستان شاهد افزایش 16.2درصدی هزینه خود نسبت به زمستان سال گذشته بوده‌اند درحالی‌که گاوداران همکارشان در استان خراسان رضوی تنها شاهد افزایش 2واحد درصدی هزینه‌هایشان بوده‌اند. اما مقایسه شاخص کل هزینه تولید در گاوداری‌های صنعتی در استان‌ها نشان می‌دهد در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته بیشترین افزایش هزینه‌ها را گاوداران استان البرز به میزان 101درصد و کمترین را گاوداران استان سیستان و بلوچستان به میزان 23درصد تحمل کرده‌اند.

چک‌لیست تورم گاوداران
به‌گزارش همشهری، در بهار1400 نسبت به بهار 1399هزینه نگهداری و پرورش گاو تلیسه غیرباردار 64درصد، گار شیری 51درصد، گاونرداشتی 65درصد، گوساله پرواری 73درصد، گاو حذفی شیری وازده 80درصد، گوساله نر زیر 4ماه 23درصد، هزینه تولید شیر 85درصد و کود هم 75درصد بالا رفته است. نکته جالب اینکه در بهار سال99 گاوداران صنعتی شاهد کاهش هزینه پرورش گاو تلیسه غیرباردار، گاو شیری، گاو نرداشتی، گوساله پرواری، گاوحذفی شیری و گوساله زیر 4‌ماه بودند و در آن زمان تنها هزینه تولید شیر و کود بالا رفته بود.
به این ترتیب افزایش هزینه تولید در گاوداری‌های صنعتی که بخش زیادی از گوشت قرمز و فرآورده‌های لبنی کشور را بر عهده دارند، باعث شده تا قیمت هم لبنیات و هم گوشت گاو و فرآورده‌های آن جهش کند.

مرغداری‌ها را تنها نگذارید
اوضاع در مرغداری‌های صنعتی اما بغرنج‌تر است زیرا صاحبان این مرغداری‌ها شاهد افزایش 7.3درصدی هزینه‌های تولید خود در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته بوده و رشد قیمت گوشت مرغ در هفته‌های اخیر هم نشان داد که سیاست تنظیم‌بازاری و کنترل قیمت‌ها با تشکیل صف‌های طولانی دریافت مرغ با قیمت دولتی در روزهای پایانی سال گذشته و آغازین امسال یک سیاست شکست خورده بوده و نمی‌تواند ادامه پیدا کند. به‌ویژه اینکه مرکز آمار می‌گوید هزینه تولید مرغداری‌های صنعتی در بهار امسال حتی بیش از 2برابر شده و نسبت به بهار سال گذشته به 107.4درصد رسیده است. همچنین در بهار1400 میانگین شاخص قیمت 4 فصل منتهی به فصل جاری نیز نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم سالانه) 79.8درصد افزایش یافته است. کمترین نرخ تورم فصلی در مرغداری‌های صنعتی ایران طی بهار امسال مربوط به تولید تخم مرغ خوراکی به میزان منفی 7.3درصد و بالاترین هم مربوط به تولید جوجه‌های یکروزه به میزان 23درصد بوده است. به‌گفته مرکز آمار ایران هزینه تولید در مرغداری‌های صنعتی کشور در بهار امسال با رشدی 107درصدی رکورد زده به‌گونه‌ای که میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات مرغداری‌های صنعتی به ازای تولید قلم‌های خود در داخل کشور، در فصل بهار١٤٠٠ نسبت به فصل بهار سال قبل بیش از 2برابر شده است. کمترین تورم نقطه به نقطه مربوط به قلم «تخم مرغ خوراکی» (49.8درصد) و بیشترین آن مربوط به قلم «جوجه یک‌روزه» (155.9درصد) اعلام شده است. آمارهای رسمی می‌گوید: میانگین رشد قیمت تولیدکننده محصولات مرغداری‌های صنعتی کشور در داخل کشور در 4 فصل منتهی به فصل بهار١٤٠٠ نسبت به‌مدت مشابه در سال قبل 79.8درصد بوده است و حتی مرغداران ایران در استان‌های مختلف روایت‌های مختلفی از رشد هزینه‌ها را بیان کرده‌اند به‌گونه‌ای که مرغداران خراسان رضوی گفته‌اند هزینه تولید آنها در بهار امسال نسبت به زمستان پارسال 19.5درصد بیشتر شده اما مرغداران تهرانی شاهد کاهش 6.5درصدی هزینه‌های خود بوده‌اند. در مقایسه با بهار سال گذشته، هزینه تولید مرغداران استان خوزستان 188درصد بالاتر رفته اما مرغداران تهرانی با رشد 64درصدی هزینه تولید خود مواجه شده‌اند.