رنگ‌پریدگی عرضه مستقیم مرغ تنظیم بازاری

علی ابراهیمی- خبرنگار

قیمت مرغ در خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران تا مرز 43هزار تومان افزایش یافته، اما کمبودی در عرضه مرغ نیست؛ این در حالی است که توزیع مرغ در مراکز عرضه مستقیم تا 80درصد کاهش یافته و وزن و کیفیت مرغ‌های تنظیم‌بازاری آب رفته است.
گزارش میدانی خبرنگار همشهری از توزیع مرغ در برخی مراکز عرضه مستقیم مانند میدان میوه و تره‌بار قزل‌قلعه و تهرانسر حاکی از عرضه قطره‌چکانی این محصول در این مراکز با نرخ مصوب 24هزار و 900تومان و افت شدید وزن و کیفیت مرغ‌های توزیعی آن هم از طریق تشکیل صف‌های طولانی و متراکم در شرایط همه‌گیری پیک چهارم و پنجم کرونا و نوبت‌دهی به متقاضیان خرید مرغ در برخی از این مراکز است؛ این در حالی است که انواع مرغ تازه آماده طبخ و قطعات بسته‌بندی شده مرغ با کیفیت بالا به‌وفور در مراکز خرده‌فروشی سطح شهر تهران با نرخ حدود 2تا 3برابری قیمت مصوب مرغ تنظیم‌بازاری به مشتریان عرضه می‌شود. افت شدید توزیع مرغ در مراکز عرضه مستقیم موجب تشکیل صف‌های طولانی در برخی مراکز عرضه مستقیم این محصول بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی و مناقشه مردم برای تهیه آن شده است؛ موضوعی که موجب شده برخی از این مراکز مانند میدان میوه و تره‌بار تهرانسر سیستم نوبت‌دهی برای توزیع مرغ تنظیم‌بازاری را ابداع کرده و بازرسانی را برای رعایت نوبت و جلوگیری از دریافت مجدد مرغ توسط برخی افراد در صف به‌کار گمارده‌اند.
با وجود این مشتریانی که با گذراندن 2تا 3ساعت در صف موفق به خرید مرغ با نرخ مصوب دولتی می‌شوند نیز از کیفیت پایین و افت شدید مرغ‌های تنظیم‌بازاری گلایه دارند؛ مرغ‌هایی که با وزن‌های متفاوت 900، 1300تا 2200گرمی بنابر شانس و اقبال مشتریان توزیع می‌شود و موجب کشمکش خریداران و مسئولان غرفه‌های توزیع مرغ برای دریافت مرغ باکیفیت بیشتر و وزن بالاتر شده و به نوعی به متراکم‌تر شدن صف‌های خرید مرغ دولتی دامن زده است.
 این شرایط موجب شده تا ستاد تنظیم بازار در تازه‌ترین اقدامات خود تصمیم به توزیع پستی مرغ در 31مرکز استان کشور برای مقابله با نشتی مرغ دولتی به مغازه‌های سطح شهر و ساماندهی بازار این ماده پروتئینی بگیرد.

از صف‌های متراکم مرغ دولتی تا نرخ نجومی مرغ آزاد
مشاهدات میدانی خبرنگار همشهری از توزیع مرغ در برخی مراکز عرضه مستقیم و مغازه‌های مرغ‌فروشی سطح کلانشهر تهران از کاهش شدید عرضه، متراکم‌تر‌شدن صف‌های خرید و افت شدید کیفیت مرغ‌های تنظیم‌بازاری در این مراکز حکایت دارد؛ این درحالی است که انواع مرغ تازه آماده طبخ و مرغ قطعه‌بندی شده با کیفیت مناسب و به‌وفور در مغازه‌های مرغ‌فروشی اطراف این مراکز به نرخ 36تا بیش از 43هزار تومان به مشتریان عرضه می‌شود. در میدان میوه و تره‌بار منطقه تهرانسر صف خرید مرغ دولتی از ساعت 8صبح تشکیل شده بود؛ صفی که تا بیرون این مرکز و خیابان‌های اطراف آن گسترش یافته بود و مشتریانی که موفق به رسیدن به درب اصلی این میدان می‌شدند با دریافت نوبت دور نهایی ایستادن در صف برای خرید مرغ را تجربه می‌کردند. به‌گفته مسئولان غرفه‌های توزیع مرغ در این میدان به هر نفر حداکثر 3عدد مرغ با نرخ مصوب دولتی عرضه می‌شد، اما نکته قابل توجه و چالش‌برانگیز افت شدید وزن مرغ‌های تنظیم‌بازاری بود که مسئولان غرف را ناچار کرده بود تا به جای 3مرغ درشت 6عدد مرغ ریز با وزن 900تا 1100گرم را به مشتریان مانده در صف عرضه کنند؛ مرغ‌هایی که علاوه بر ریز بودن از کیفیت مناسبی نیز برخوردار نبودند و این موضوع موجب چانه‌زنی، مناقشه و کشمکش مشتریان و عرضه‌کنندگان مرغ در این مرکز برای دریافت مرغ با وزن بالاتر و طولانی شدن مدت انتظار مردم ایستاده در صف خرید مرغ دولتی شده بود. علاوه بر تشکیل صف خرید مرغ تنظیم‌بازار در این مرکز، عرضه مستقیم کوتاه بود و در ساعت 9:30 تا حداکثر 10صبح مسئولان غرفه توزیع مرغ از اتمام سهمیه روزانه توزیع مرغ در این مرکز عرضه مستقیم خبر دادند که باعث نارضایتی مشتریانی شد که بیش از یک‌ساعت در صف انتظار خرید مرغ ایستاده بودند. بررسی قیمت خرده‌فروشی مرغ در مغازه‌های اطراف این میدان نیز حاکی از فراوانی مرغ با نرخ آزاد بود؛ به‌نحوی که هر کیلوگرم مرغ تازه آماده طبخ با وزن 1800تا 2200گرم به نرخ 35تا بیش از 40هزار تومان عرضه می‌شد؛ قیمتی که در مورد انواع قطعه‌بندی شده مرغ بدون بسته‌بندی به‌مراتب بالاتر بود و این مغازه‌ها هر کیلوگرم ران مرغ با کمر را به نرخ 34هزار و 500تا 36هزار و ران مرغ بدون کمر را به نرخ 36تا 39هزار تومان به مشتریان عرضه می‌کردند. قیمت هر کیلوگرم گوشت سینه و فیله مرغ نیز در این مرغ‌فروشی‌ها از 49تا 53هزار تومان در نوسان بود و این درحالی بود که قیمت مرغ در برخی دیگر از مغازه‌های مرغ‌فروشی مناطق مختلف شهر تهران مانند شهرک آپادانا و میدان صادقیه از 39تا 43هزار تومان در نوسان بود.

افت 80درصدی عرضه مستقیم مرغ
یکی از مدیران میدان میوه و تره‌بار تهرانسر که نخواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری از افت شدید تناژ و وزن مرغ تنظیم‌بازاری توزیع شده توسط شرکت‌ توزیع‌کننده انحصاری مرغ تنظیم‌بازاری در میادین میوه و تره‌بار سطح شهر تهران گلایه کرد و گفت: قبلا(ابتدای امسال) روزانه حدود 12هزار تن مرغ تنظیم‌بازاری پس از ورود به این مرکز به متقاضیان عرضه می‌شد، اما میزان سهمیه عرضه مرغ این مرکز در روز یکشنبه هفته جاری به 2هزار و 200تن و دیروز(دوشنبه) به 2هزار و 100تن کاهش یافته که این امر و افزایش شدید قیمت مرغ در مغازه‌های خرده‌فروشی موجب طولانی‌تر شدن صف‌های مردم برای خرید مرغ دولتی در این مرکز شده است.
او در مورد کاهش شدید وزن مرغ‌های توزیع شده در این مرکز نیز افزود: میادین نقشی در این زمینه ندارند و تنها سهمیه روزانه مرغ تخصیص‌یافته را بین مشتریان توزیع می‌کنند. وزن مرغ‌های توزیع شده در این مرکز نیز از 1100تا 2200گرم در نوسان است، اما این روزها میزان عرضه مرغ با وزن کمتر از 2000گرم نسبت به مرغ درشت بیشتر شده است. او با تأکید بر اینکه مرغ با وزن پایین حدود 1100تا 1500گرم از کیفیت و سلامت بیشتری نسبت به مرغ‌های درشت با وزن بیش از 2200گرم برخوردار است؛ چراکه امکان استفاده از هورمون یا سایر مواد مغذی برای وزن‌گیری مرغ‌های درشت بیشتر است.
این مسئول تأکید کرد، با وجود این هنوز فرهنگ استفاده از مرغ کم‌وزن در بین مردم رایج نشده و مشتریان ترجیح می‌دهند مرغی را خریداری کنند که قابل تقسیم شدن به 8تکه برای استفاده در سبد مصرفی خانوارها باشد. اما برای تخصیص سهمیه روزانه مرغ به متقاضیان تلاش می‌کنیم تا ترکیبی از مرغ‌های درشت و ریز را در غرفه‌ها به مشتریان عرضه کرده و رضایت آنها را فراهم کنیم. همچنین در مواردی که مرغ‌ دارای وزن کمتری باشد، تعداد سهمیه مرغ هر نفر را از 3به 6عدد افزایش می‌دهیم تا همه مشتریانی که در صف خرید هستند، امکان خرید مرغ با وزن یکسان را داشته باشند. او با اذعان به کیفیت و وزن بالاتر مرغ‌های عرضه شده در مغازه‌های مرغ‌فروشی اطراف این مرکز به‌دلیل قیمت بالاتر از چگونگی راه یافتن این مرغ‌ها به مغازه‌های مذکور و علت تداوم عرضه چندنرخی مرغ اظهار بی‌اطلاعی کرد.

مرغ هم «پست‌نشین» شد
نابسامانی قیمت، کیفیت و توزیع مرغ و نشتی مرغ با قیمت آزاد از کشتارگاه‌ها تا مراکز خرده‌فروشی موجب شکست سیاست‌های تنظیم‌بازار این ماده پروتئینی در مقابله با گرانی و گرانفرشی شده و پس از ناکامی طرح توزیع مجازی مرغ از طریق فروشگاه‌های اینترنتی، مسئولان از اجرایی شدن طرح توزیع مرغ از طریق پست در 31استان کشور خبر می‌دهند. وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره طرح رصد بازار مرغ از تولید تا مراکز خرده‌فروشی، گفت: با اجرای این طرح تمام مرغ تولید شده توسط شبکه اداره پست توزیع و در شبکه هوشمند مدیریت می‌شود؛ به‌نحوی که میزان تولید و توزیع کالا با تمام جزئیات تحت رصد و پایش قرار می‌گیرد. قبلا اجرای آزمایشی این طرح از شهرستان قم آغاز شده و از امروز(دوشنبه) در ۳۱ استان کشور توزیع پستی مرغ شروع می‌شود. او با تأکید بر همکاری وزارتخانه‌های جهاد و صمت با پست گفت: هم‌اکنون مواد پتروشیمی را به‌عنوان هدف بعدی طرح رصد بازار درنظر می‌گیریم. نیازی نیست تمام کالاها وارد این شبکه شوند، اما کالاهای دارای محدودیت عرضه یا مشمول یارانه از این طرح کنترل خواهند شد. شبکه گسترده پست در سراسر کشور راهکار مناسبی برای این موضوع خواهد بود.
 قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت) در امور بازرگانی نیز در حاشیه نشست ستاد تنظیم بازار از همکاری این وزارتخانه با شرکت ملی پست برای توزیع کالاها خبر داد و گفت: یکی از نواقص شبکه توزیع این بود که کالا در شبکه توزیع قابل رصد نبود. همچنین امکانات خوبی از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در شرکت پست ایجاد شده که می‌تواند کالا را به همان نقطه‌ای که باید برود، برساند و آمار بدهد که مرغ به آن نقطه جغرافیایی اعم از واحد صنفی یا یک منزل رسیده است. محمدصادق مفتح، افزود: زیرساخت خوبی در شرکت پست فراهم شده که بر این اساس جلسات کارشناسی با آنها برگزار و اقدام مشترک با شرکت پست از کالای مرغ شروع شد؛ چراکه درمورد این کالا حساسیت و نگرانی‌هایی وجود داشت. او با بیان اینکه از 2‌ماه پیش استفاده از شرکت پست برای توزیع مرغ به‌صورت آزمایشی از استان قم شروع شده، افزود: حالا با این سیستم توزیع مطمئن هستیم چه مقدار مرغ به کدام واحد صنفی یا صنعتی تحویل داده شده و قابل انکار هم نیست؛ بنابراین اطلاعات در یک سیستم بر خط در سطح کشور قابل رصد است و برای برنامه‌ریزی اطلاعات خوبی در اختیار مدیران کشور قرار داده شده است. به‌گفته این مقام مسئول، این اطلاعات به‌صورت برخط با کمترین هزینه قابل برنامه‌ریزی است. همچنین همکاری بین وزارت صنعت و شرکت پست شروع شده و امیدواریم طی 6ماه آینده اعلام کنیم یک سیستم نوین توزیع را در کشور پیاده کردیم که در دنیا هم مرسوم است. به‌عبارت دقیق‌تر در دنیا هم قابل رصد بودن کالا در سیستم توزیع پیاده می‌شود.