پیام بنزینی به سیاستگذاران

خبر: مصرف بنزین در تیرماه سال‌جاری و همزمان با شروع موج پنجم کرونا در کشور به ۱۰۷میلیون لیتر در روز رسید که در مقایسه با تیر سال ۹۹، رشدی ۳۵درصدی را نشان می‌دهد.
نقد: رشد 35درصدی مصرف بنزین آن‌هم در شرایطی که ایران با موج پنجم کرونا مواجه شده و بسیاری از فعالیت‌ها و خدمات در اقتصاد وضعیت مطلوبی ندارند، یک پیام روشن به سیاستگذاران را درون خود جای داده که بی‌توجهی به این روند مصرف آینده امنیت انرژی در بخش فراورده‌های نفتی به‌ویژه بنزین را در معرض خطر قرار می‌دهد. نخستین پیام این روند مصرف این است که اگر شرایط کرونایی پایان یابد و رفت‌وآمدها به حالت عادی برگردد، احتمال اینکه میزان مصرف بنزین افزایش یابد، دور از انتظار نخواهد بود. پیام دوم این است که دست‌کم با توجه به تجربه‌های گذشته، گزینه اصلاح قیمت بنزین نمی‌تواند گزینه مطلوبی برای مصرف‌کنندگان باشد و پیام سوم اینکه اگر فکری به حال این وضعیت فزاینده رشد مصرف نشود، دوباره ایران به باشگاه واردکنندگان بنزین خواهد پیوست. از سوی دیگر تجربه نشان داده اصلاح الگوی مصرف بنزین و دیگر فراورده‌های نفتی و حامل‌های انرژی با روش‌هایی چون سهمیه‌بندی یا اعمال محدودیت‌ها یا افزایش قیمت انرژی با هدف تامین کسری بودجه دولت، یک تجربه ناپایدار و شکننده‌ای است. از این منظر تنها گزینه مطمئن‌ و پایدار در اصلاح مصرف بنزین، پایین آوردن میزان مصرف سوخت در خودروهاست. این مسئله نه درخصوص خودروهای فرسوده بلکه در نتیجه تولید و عرضه خودروهای بنزین‌سوز پرمصرف مشاهده می‌شود. بنابراین باید میزان مصرف بنزین در خودروهای موجود و آینده را به حد استانداردهای جهانی رساند. گزینه دیگر افزایش خودروهای گازسوز یا دوگانه‌سوز است که تجربه آن را داریم اما دچار خطای سیاستگذاری و موازی‌کاری در سطوح کلان هستیم و گزینه دیگر رفتن به سمت خودروهای هیبریدی که البته در 4سال آینده سخت بتوان شاهد تردد تعداد زیادی خودروهای هیبریدی و نظایر آن در خیابان‌ها و جاده‌های ایران بود. پس به‌نظر می‌رسد ما در سال‌های آینده همچنان با الگوی فعلی مصرف انرژی با استانداردهای دنیا فاصله خواهیم گرفت مگر اینکه الگوها ، جهت‌ها و برنامه‌ها دگرگون شود.