احوالات وارهول ژاپنی

شهنام صفاجو

 ژاپنی‌ها در طول تاریخ هنر، ویژگی اصیل خود در ترسیم هویت سنتی و زیبایی‌شناسی معاصر را عیان ساخته‌اند و بازی‌های المپیک2020 توکیو هم باعث شده تا نگاه جهان مدرن به هنرهای سنتی و خرده‌فرهنگ‌های این کشور باستانی جلب شود. پیشگام امروزی هنر مدرن، پُرجنب‌و‌جوش و هیجان‌انگیز ژاپن «تاکاشی موراکامی» است؛ نقاش، مجسمه‌ساز، انیماتور و طراح مد 59ساله‌ای که او را «وارهول ژاپن» می‌خوانند. از او با عنوان اُوتاکو OTAKU هم یاد می‌کنند که معنای آن «عشق علمی-تخیلی» است. سبک نوآورانه این هنرمند ژاپنی، ترکیبی ازتاریخ هنر، فرهنگ معاصر و موضوعات آینده‌پژوهی را در برمی‌گیرد که به‌نظریه هنری Superflat مشهور است. این ژانر پست مدرن، ریشه‌های تاریخی هنر سنتی ژاپنی را با فرهنگ معاصر بصری این کشور شرقی آسیایی درهم‌آمیخته و با نگاهی نو آن را عرضه می‌کند. از سوی دیگر، ترکیب عناصر هنر عالی با فرهنگ مصرفی و الهام‌گرفتن از نقاشی سنتی و انیمیشن ژاپنی، رویکرد متقاطع موراکامی در خلق آثار هنری‌اش است که نام او را به‌عنوان یکی از مشهورترین چهره‌های هنر معاصر برجسته کرده است.
 او می‌گوید: من نخستین نسل از طرفداران جنگ‌های ستاره‌ای بودم و این فضای
علمی- تخیلی تأثیر زیادی روی زندگی من گذاشت. به‌نظرم من برای فرار از واقعیت به آنها نیاز داشتم؛ چون تنها لحظه‌ای است که احساس می‌کنم از افکار وسواسی‌ام‌ رها شده‌ام، زمانی است که در حال تماشای یک فیلم علمی-‌تخیلی هستم؛ به همین دلیل به سمت این دنیای فانتزی هنر معاصر آمدم. به‌گفته وارهول ژاپنی، امروزه در ژاپن اختلاف طبقاتی مشهود است و در چنین جامعه‌ای یکسان‌سازی ارزش‌ها، خود یک شیوه مناسب فرهنگی است. در جنبش هنری Ukiyo-e قلمرو دو بُعدی به اصالت هنر ژاپنی‌ها بدل شده و این مکانیسم به نحوه شکل‌گیری جامعه امروزی ژاپن هم تسری پیدا کرده بود.
 به معنای دیگر، فرهنگ و هنری که از چین آمده بود، سه‌بُعدی، اما وقتی به ژاپن رسید، مانند یک صفحه تخت شد  و این همان چیزی بود که از آن به‌عنوان Superflat یادکردم.سپس جهان وب باز شد و گسترش یافت و با ورود رسانه‌های اجتماعی شکل جدیدی به‌خود گرفت تا به دنیایی با تفاوت‌های بزرگ تبدیل شود. تحت این شرایط سبک من در سوی دیگر فرهنگ عامه به حیات خود ادامه خواهد داد.تاکاشی موراکامی در جدیدترین فعالیت هنری خود سراغ ساخت 2موزیک- ویدئو با عناوین «بیایید رآکتور هسته‌ای را ببینیم» و «قهوه آبی» رفته است و قصد دارد پیام خود را از این طریق منتشر کند؛ بدون اینکه بخواهد خواننده شود!