کرونا؛ عامل بلوا در تونس

بسیاری از مردم در تونس، از انحلال دولت توسط رئیس‌جمهور این کشور خوشحالند و حالا امیدوارند، رئیس‌جمهور به کمک ارتش، کاری را که نخست‌وزیر معزول نمی‌توانست به درستی انجام دهد پیش ببرد و مردم را از شر کرونا خلاص کند. به گزارش رویترز، هم رئیس‌جمهور و هم ارتش، در حال حاضر در  بین مردم محبوب هستند. بن عمار، معلم جوانی که در اعتراض‌های خیابانی حضور داشته، یکی از همین افراد است؛ «خدا به ارتش و رئیس‌جمهور خیر بدهد. امیدوارم اجازه بدهند که رئیس‌جمهور به کارش ادامه بدهد چون ما در کشوری زندگی می‌کنیم که توسط مافیا اداره می‌شود.»
از نظر مردم، قیس سعید نه‌تنها کودتا نکرده، که از مردم پیروی کرده است. علاوه بر مشکلات اقتصادی، یکی از عوامل اصلی اعتراض‌های سراسری مردمی در خیابان‌ها، ناکارآمدی دولت برای مهار کرونا و واکسیناسیون مردم بوده است. مردم، خشمگین از ناکارآمدی شیوه مدیریت مهار کرونا، به خیابان‌ها آمدند و دفاتر حزب حاکم را به آتش کشیدند و در نهایت سعید، درخواست آنها را اجابت کرد و هشام المشیشی را برکنار و پارلمان را معلق کرد.
تا کنون، حدود 940 هزار نفر از جمعیت 11.6میلیون نفری تونس واکسن زده‌اند. تونس، تا حالا مرگ 18هزار نفر به‌خاطر کرونا را تأیید و آلودگی بیش از نیم‌میلیون نفر به این ویروس را هم گزارش کرده است. اوضاع در این کشور به‌شدت نگران‌کننده است و ‌ماه گذشته، این کشور بدترین نرخ افزایش عفونت را در سراسر آفریقا ثبت کرد.
در یکی از اعیاد مذهبی که اخیرا برگزار شد، دولت مراکزی را برای دریافت سرپایی واکسن دایر کرد اما استقبال و حضور مردم، بسیار فراتر از آمادگی دولت بود و هجوم مردم، باعث شد که واکسن کم بیاید و حضور انبوه آنها بدون رعایت فاصله اجتماعی، از نظر بسیاری باعث بدتر شدن بحران شود.
این اتفاق، تیر خلاص را به اعتبار دولت در مسئله مهار بحران کرونا زد و بعد از آن بود که رئیس‌جمهور، کنترل بحران را از دولت گرفت و مدیریت آن را به ارتش واگذار کرد. مردم هم از سپرده شدن مدیریت بحران کرونا به ارتش استقبال کرده‌اند. براساس قانون، مسائل نظامی و خارجی در کنترل مستقیم دولت است و این کار سعید، عملا او را در تقابل بیشتر با دولت قرار داد.
سعید در سال 2019به‌عنوان سیاستمداری مستقل به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد و بسیاری در تونس امیدوار بودند که علیه ساختارسیاسی حزبی قدیمی این کشور به پا خیزد.
وقتی  کرونا در تونس اوج گرفت، دولت با قرنطینه سفت و سخت جلوی انتشار بیشتر آن را گرفت اما این شرایط، به اقشار فقیرتر تونس که نمی‌توانستند به‌خاطر قرنطینه کار کنند فشار زیادی وارد کرد.
تلاش‌های بعدی برای اعمال قرنطینه هم به‌خاطر مقاومت شدید مردم و هم به‌خاطر بالاگرفتن تعداد مبتلایان، عملا غیرممکن شد.
سختی شرایط جدید، بیشتر در مناطق فقیرنشین در شمال غرب احساس می‌شد، جایی که تزریق واکسن بسیار کند و کم بود. سال‌ها ناکارآمدی و سوءمدیریت، بخش بهداشت و سلامتی عمومی تونس را که روزگاری نقطه قوت این کشور بود  به فلاکت انداخته و در این همه‌گیری ضعف‌های بنیادین خودشان را نشان دادند.
حاتم هواوی، که به تازگی یکی از نزدیکانش را از دست داده، گفته است: «هیچ خانواده‌ای را پیدا نمی‌کنید که درگیر مراسم تشییع نباشد. ما نمی‌خواهیم یک یا دو نفر را مسئول بدانیم. مسئله فراتر از این است. دولت سال‌هاست که برای شهروندان ارزش قائل نیست.»
برای مقابله با شرایط بحرانی در شمال غرب، ارتش به منطقه و به‌خصوص شهر جندوبه اعزام شده است. این کار، شاید برای مهار بحران کرونا، کارایی داشته باشد اما از نظر سیاسی، می‌تواند پیامدهایی به همراه داشته باشد. ارتش در تونس، در سال 2011عملا از صحنه سیاسی کناره‌گیری کرد و اجازه داد که قیام مردمی علیه حاکمیت خودکامه در این کشور به ثمر بنشیند. حالا ورود این نهاد نظامی به معادلات سیاسی و به‌کارگیری آن توسط رئیس‌جمهور کشور برای کنار زدن دولت، می‌تواند به اعتبار و وجهه ارتش لطمه وارد کند.

درخواست آمریکا از تونس
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا در تماس تلفنی با رئیس‌جمهور تونس، از قیس سعید خواسته است که سریعا به «مسیر دمکراسی» برگردد. به گزارش الجزیره، قیس سعید هفته پیش به‌خاطر بحران کرونا و ناکارآمدی دولت، وضعیت اضطراری اعلام و نخست‌وزیر را برکنار و پارلمان را منحل کرد. سالیوان، در گفت‌وگوی یک ساعته با سعید، خواستار تشکیل سریع دولت و همینطور از سرگیری فعالیت پارلمان شده است. احزاب مخالف، از رئیس‌جمهور به‌خاطر تصمیم‌های اخیرش به‌شدت انتقاد و او را متهم کرده‌اند که کودتا کرده و دولت را ساقط کرده است. مقامات تونسی، رویکردی سرکوبگرانه هم داشته و یک نماینده مجلس را زندانی کرده‌اند. برخی از اعضای حزب حاکم هم موقتا بازداشت شدند. 4 نماینده مجلس دیگر هم به‌صورت موقت بازداشت شدند. با وجود این، سعید صراحتا گفته است که به یک دیکتاتور تبدیل نخواهد شد؛ «من متن قانون اساسی را به خوبی بلدم، به آن احترام می‌گذارم و آن را تدریس کرده‌ام و بعد از این همه مدت، آنطور که برخی می‌گویند به یک دیکتاتور تبدیل نخواهم شد.»