تلخی دمانس و چاشنی واقع‌گرایی

جمال رهنمایی- روانشناس

زوال عقل در پایان میانسالی و شروع دوران پیری، بخشی از زندگی آدمی است که برای خود شخص و اطرافیان شرایط ویژه و گاهی بحرانی را پدید می‌آورد. داستان فیلم پدر، از نگاه فرد مبتلا به آلزایمر جلوی دوربین می‌رود و آنچه ما می‌بینیم، وقایعی هستند که یک فرد مبتلا به زوال عقل از وقایع اطراف خود درک می‌کند. او زمان و مکان وقایع و ترتیب وقوع آنها را به یاد نمی‌آورد. جدا شدن دخترش از همسر سابق و سفر او از لندن به پاریس برایش یک پدیده مبهم است که احساس می‌کند دیگران دراین باره به او دروغ می‌گویند. وی میان مکان‌های خانه خودش، خانه دخترش و خانه سالمندان نیز سرگردان است.از سوی دیگر عواطف او نیز دستخوش تغییر شده‌اند.او نسبت به انگیزه و رفتار اطرافیان بدگمان شده است و فکر می‌کند اموال او توسط پرستارش به سرقت می‌رود. در پایان فیلم، این همه ناتوانی او را از پای در می‌آورد و مانند کودکان گریه کرده و به یاد مادرش می‌افتد.
آلزایمر، شایع‌ترین نوع دمانس یا زوال عقل در سنین بالای 60سال است که بیش از 15درصد جمعیت جهان به آن مبتلا می‌شوند.این بیماری با تغییرات در خلق و خو و علائق شخصی و کاهش خلاقیت و عواطف همراه است و آهسته آهسته با علائمی مانند اضطراب و افسردگی و از بین رفتن غرور و فعالیت‌های اجتماعی همراه می‌شود. این علائم همگی از دسترس آگاهی فرد مبتلا دور هستند و تنها اطرافیان شخص متوجه آن می‌شوند. برخی از این افراد دچار خشم و عصبانیت شدید نسبت به اطرافیان نیز می‌شوند. پس از اختلال در حافظه و عواطف، فهم بیمار از زمان و مکان نیز از بین می‌رود و این فرایند پیش رونده زندگی شخص را به کلی تغییر داده و با فلجی اندام ها و از بین رفتن قدرت تکلم، به بُهت زدگی اغما و مرگ می‌انجامد. دلایل بروز بیماری آلزایمر هنوز ناشناخته است و درمان ندارد.
فیلم « پدر » فیلم غم انگیزی است، اما قصه سرنوشتی است که در سنین بالای 80سال، بیش از 20درصد ما به آن مبتلا خواهیم شد. آشنا بودن با این بیماری توسط اطرافیان شخص مبتلا به آلزایمر، می‌تواند به درک بهتر و حفظ قوام و آرامش خانواده بینجامد و از بروز نگرانی‌ها و اضطراب‌های زیاده از حد جلوگیری کند. می‌توان با بیماری زوال عقل مانند مرحله‌ای از زندگی که گاهی به ناچار با آن مواجه می‌شویم یا بحرانی که بیمار و اطرافیان را به سمت بی‌تحملی و سخت‌تر کردن اوضاع سوق می‌دهد، برخورد کرد. این انتخاب مهمی است که اطرافیان افراد مبتلا به آلزایمر در پیش روی خود دارند.