وضعیت خطر

مریم سرخوش- خبرنگار

آمار بستری‌های تهران، بار دیگر رکورد زد؛ به طوری‌که برای نخستین‌بار، میزان بستری‌ها از مرز 10هزار نفر عبور کرد و این درحالی است که شمار فوتی‌ها هم همچنان صعودی است. در شبانه‌روز اخیر، 32هزار و 511بیمار جدید به فهرست بلند مبتلایان کرونا اضافه شدند و 366 نفر هم جان باختند. بر اساس اعلام وزارت بهداشت، در هفته اول مرداد نسبت به هفته قبل از آن، میزان مراجعات سرپایی مبتلایان به ویروس کرونا ۲۶.۵درصد، بستری‌ها ۳۲درصد و فوت ناشی از کرونا هم ۳۸.۲درصد افزایش داشته است. علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا وضعیت شیوع کرونا را خطرناک توصیف کرده و هشدار می‌دهد که در بیشتر استان‌ها میزان بستری و ورودی بیمارستان‌ها به شدت در حال افزایش و تخت‌های بیمارستانی در حال پر شدن است. به گفته رئیسی، در تمام شهرها چرخه انتقال ادامه دارد و تنها راه نجات، رعایت پروتکل‌های بهداشتی است. او چاره کار را تعطیلی سراسری با نظارت‌های سخت می‌داند. همه اینها در شرایطی است که 285شهر کشور در وضعیت قرمز و  110شهر دیگر هم نارنجی‌اند. در این وضعیت، کارشناسان احتمال شیوع واریانت‌های جدید را می‌دهند؛ جهش‌هایی که می‌تواند اثربخشی واکسن را کاهش دهد. گفته می‌شود، هم‌اکنون ویروس دلتا شکست سیستم ایمنی حاصل از واکسیناسیون و عفونت طبیعی را از 5درصد به بیش از 19درصد رسانده است. به استناد گزارش‌های منتشر شده، 70درصد مبتلایان، گرفتار کرونای دلتا شده‌اند و تنها 5 تا 10درصد از بیماران مبتلا درمان خانگی دارند. وضعیت به گونه‌ای است که هر بیمار در صورت مرخص شدن بیمار دیگری می‌تواند در بیمارستان بستری شود؛ یعنی ظرفیت مراکز درمانی تکمیل شده است. حالا شروین شکوهی، رئیس بخش عفونی بیمارستان لقمان می‌گوید که سیستم درمانی کشور، شرایط سختی دارد.

سردرگمی کادر درمان در پیک پنجم
مردم دیگر در خانه نمی‌مانند. گفته می‌شود با این وضعیت، حتی با اعمال تعطیلی‌ها هم نمی‌توان بیماری را کنترل کرد. با شیوع گسترده دلتا وضعیت بحرانی مزمن رقم خورده و سطح حساسیت‌ها پایین آمده است. نادر توکلی، معاون درمان ستاد فرماندهی مدیریت بیماری کرونای تهران به همشهری می‌گوید شیوع کرونا تبدیل به بخش عادی زندگی مردم شده است:«مردم با کرونا زندگی می‌کنند؛ سرکار می‌روند، در راه برگشت کرونا می‌گیرند به دکتر مراجعه می‌کنند و بعد هم در مهمانی‌ها و دورهمی‌ها حاضر می‌شوند، به صورت غیررسمی مراسم ختم و عروسی‌ها برقرار است و ویروس با قدرت سرایت بالا جولان می‌دهد.» به گفته توکلی، شرایط به هیچ عنوان خوب نیست و مشکل هم اینجاست که کادر   درمان دیگر نمی‌داند در کجای مسیر قرار دارد؛ اینکه آیا در 2هفته آینده وضعیت بهتر می‌شود یا روند ابتلا همچنان صعودی خواهد بود: « آمارها افزایشی است، یک هفته است سردرگم شده‌ایم، برای نخستین‌بار از شروع پاندمی کووید-19 در کشور بستری بیماران در تهران از مرز 10هزار نفر گذشته است. این وضعیت بسیار خطرناک و فشار زیادی به کادر درمان وارد کرده است. در کنار آن، روزانه برای 4500 بیمار سرپایی، دارو تزریق می‌شود، تنها اتفاق خوب، واکسیناسیون کادر درمان است که میزان مرگ آنها را کم کرده است اما باز هم به کرونا مبتلا می‌شوند.» به گفته او، با وجود بحران نیروی انسانی، با ابتلای کادر درمان و دوره قرنطینه‌ای که باید طی کنند چالش تامین نیروی درمانی وجود دارد. توکلی با اشاره به اختصاص و ساماندهی کلینیک‌های شهرداری و سوله‌های مدیریت بحران شهر تهران تاکید می‌کند، برای درمان‌های سرپایی و ویزیت تخصصی بیماران کرونایی کمبود نیروهای انسانی مهم‌ترین مشکل حوزه درمان در مواجهه با بحران‌های کروناست:«اکنون نگرانی‌هایی از برگزاری مراسم اربعین و مراسم‌های مذهبی پیش‌رو وجود دارد و امیدواریم مانند سال گذشته شاهد رعایت پروتکل‌ها باشیم. اما تفاوت امسال با سال گذشته این است که ترس مردم از بین رفته و نسبت به کرونا، رفتارهای عادی از خود نشان می‌دهند.» با این حال معاون درمان ستاد فرماندهی مدیریت بیماری کرونای تهران معتقد است، تا 2هفته آینده، با سرعت بخشیدن به روند واکسیناسیون، موارد ابتلا کاهش پیدا می‌کند، اما همچنان نمی‌توان روزهای آینده را پیش‌بینی کرد: «از یک ماه اخیر این روند صعودی شده و ادامه‌دار خواهد بود چرا که سطح آلودگی بسیار بالاست و موارد ابتلا افزایشی می‌ماند.»

شکست سیستم ایمنی با ویروس دلتا
وضعیت نامناسب در پیک پنجمی که هنوز به قله نرسیده بحرانی‌تر می‌شود. این نظر علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی است. او به همشهری می‌گوید:«‌در بحرانی قرار گرفته‌ایم که خودساخته است و‌دولت هم نشان داده که برای کنترل این بیماری مصمم نیست. در مطالعه‌های جدید، قرنطینه کردن شهرها، به عنوان اقدامی کمک‌کننده برای کنترل بیماری یاد می‌شود. اینکه این قرنطینه چه زمان و به چه صورت اجرا شود، بسیار مهم است  تا اجازه ندهد افزایش موارد بیماری بیش از ظرفیت بیمارستان‌ها صورت بگیرد.» ناجی می‌گوید:«اگر تصمیم مناسب برای کنترل بیماری در زمان مناسب گرفته نشود هم فشار مضاعف به کادر درمان خواهد بود و هم مردم برای پیدا کردن تخت و دریافت خدمات درمانی با مشکل مواجه می‌شوند.» ناجی معتقد است که ما در کنترل وضعیت بیماری مانند برخی کشورها خوب عمل نکرده‌ایم، این اقدام تنها مربوط به وزارت بهداشت نیست و در اجرا باید توسط ارگان‌ها و ستاد ملی کرونا مدیریت شود. در پیک چهارم و پنجم همین اتفاق افتاد:« در پیک چهارم توصیه تمام بدنه وزارت بهداشت ممانعت از سفرها و بستن ورودی شهرها بود اما این‌کار صورت نگرفت. در پیک پنجم هم مشخص بود که ویروس دلتا در کشور شایع می‌شود و باید استان‌های جنوبی قرنطینه می‌شدند، اما این اقدام به سرعت و به موقع صورت نگرفت. حتی تعطیلی‌هایی هم که در نظر گرفته می‌شود به فرصتی برای سفرها تبدیل شد. مردم نشان داده‌اند که دیگر به توصیه‌ها عمل نمی‌کنند و تنها شاهد رعایت پروتکل‌ها از سوی بخش کوچکی از جامعه هستیم.» بر اساس اعلام این متخصص، بنابر گزارش‌های رسمی وزارت بهداشت، تعهد مردم در استفاده از ماسک به زیر 40درصد رسیده و با توجه به واریانت‌های جدید این فاجعه است: «در وضعیت کنونی با توصیه نمی‌شود کرونا را کنترل کرد و ممانعت از مسافرت هم فقط با اعمال جریمه‌ها کارساز نیست، چراکه ما شاهد رفتاری از خانواده‌ها مبنی بر تقسیم جریمه‌ها برای رفتن به سفر بودیم. خیلی‌ها هنوز نمی‌دانند که کووید-19 یعنی چه؟ در حالی که ما خانواده‌ای نداریم که یک نفر را به دلیل کووید-19 از دست نداده یا با عوارض و عواقب ابتلا به کرونا مواجه نشده باشد.»‌ او ادامه می‌دهد: «دلتا، ویروسی است که اگر حتی خیلی مراقب باشیم، باز هم خیزهایی خواهد داشت و مردم باید بدانند تا گردش ویروس هست باید منتظر ورود واریانت‌های جدید باشیم. واریانت‌های جدید حاصل کنترل‌نشدن کووید-19 است و می‌تواند بر واکسیناسیون هم اثر بگذارد. در حال حاضر همین دلتا، شکست سیستم ایمنی حاصل از واکسیناسیون و عفونت طبیعی را از 5 درصد به بیش از 19 درصد رسانده است.» به گفته رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی، این عدد هشداردهنده است و با اینکه گفته می‌شود ابتلا بیشتر در افراد غیرواکسینه دیده می‌شود اما مواردی هم از ابتلای شدید افراد واکسینه شده مشاهده و حتی مرگ‌ومیر این افراد هم گزارش شده است: «ممکن است در آینده واریانت‌هایی در کشور شیوع پیدا کند که کل روند واکسیناسیون را برهم زند. همیشه باید بدترین سناریو و معقول‌ترین راه‌ها در مواجهه با کرونا در نظر گرفته شود. به همین دلیل در کنار واکسیناسیون، مداخلات غیردرمانی از جمله قرنطینه‌های اجباری و افزایش تعهد مردم به پروتکل‌ها باید صورت بگیرد تا بحران‌های اینچنینی را شاهد نباشیم.»