تهرانگردی، پابه‌پای احمد مسجدجامعی
«رشد سریع و گاه ناهنجار مراکز شهری، افزایش جمعیت شهرها و گسترش ساخت‌وسازهای نامناسب باعث واردشدن زیان به بافت‌های تاریخی و بی‌هویتی شهر می‌شود. تهران نیز در 100سال اخیر تغییر و تحولات زیادی را تجربه کرده و از شهری کوچک با جمعیت حدود 15هزار نفر در ابتدای قرن به یکی از بزرگ‌ترین شهرهای جهان با جمعیت حدود 9میلیون نفر تبدیل شده است. به موازات این رشد جمعیت که تغییرات زیادی را به آن تحمیل کرده، روند مدرنیزاسیون تحت تاثیر روندهای جهانی چهره شهر را تحت تاثیر قرار داده است.» (از مقدمه ناشر)
در آستانه قرن نو، با شهری که ساخته شده است و البته اینجا و آنجا بد ساخته شده است، چه می‌توان کرد؟ با هزار مشکل و مسئله آن چگونه برخورد کنیم؟ و شاید مهم‌تر اینکه چگونه از میان انبوهی از فرهنگ‌ها، سازه‌ها، کاستی‌ها و معضلات اجتناب‌ناپذیر رشد بی‌قاعده، چیزی از دل این شهر بیرون بیاوریم که به ما هم تصوری از هویت و گذشته آن دهد و هم چشم‌اندازی به آینده آن باز کند؟ این مسیر، مسیر آینده، از کجا می‌گذرد؟ یکی از کارهایی که می‌شود کرد، آن است که تا حد امکان به شهر نزدیک شویم، رنگ و بوی آن را حس کنیم و دنبال نقطه‌ای برای شروع بگردیم. عیب‌های شهر اول از همه باید در چشم شهروندان دیده شود، در چشم آنها محو شود و اوضاع بهتر شود. تصمیم‌گیری برای شهر بدون زیستن و نفس‌کشیدن با آن و صرفاً بر مبنای تجارب مکتوب چه‌بسا دشواری‌های زیستن در آن را افزون کند. شهرها هرکدام ماهیتی یگانه و منحصربه‌فرد دارند. این به معنای بی‌تفاوتی به تجارب جهانی نیست اما نقطه عزیمت ماخانه‌ها، کوچه‌ها، خیابان‌ها و میدان‌گاه‌ها هستند. نقطه عزیمت نگاه شهروندان به شهر است.
کتاب تهرانگردی پابه‌پای احمد مسجدجامعی، تلاش عضو شورای شهر تهران و گروهی از همراهانش بر مبنای این نزدیک‌شدن به شهر است. ایده‌ای که بر این فرض استوار است که هم خوب و بد شهر را باید دید و هم باید دید مردمی که در هر کوی و برزن زندگی می‌کنند، چه تصوری از آن خوب و بد دارند. اینکه در محله خانی‌آباد خانه پدر و پدربزرگ مرحوم تختی قرار داشته، در مناسبات آن محله اهمیت دارد. برای اهالی ظرفیت فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی ایجاد می‌‌کند و تنها در گفت‌وگو با اهالی است که می‌توان فهمید درک آنها چقدر به امکانات بالقوه این ظرفیت نزدیک است. همین قاعده را وقتی در محله‌‍‌‌ای درمانگاه، مسجد، مجتمع تجاری و امثالهم وجود دارد، تعمیم دهیم.
این کتاب برای علاقه‌مندان تهران منبعی از اطلاعات است، برای مدیران شهر یک کتاب مرجع است تا بدانند کلنگ خود را بر کدام دیوار بزنند یا نزنند. مقدمه یونس شکرخواه، عضو هیات علمی دانشگاه تهران در عین اختصار، چشم‌انداز دقیقی از فواید تهرانگردی ترسیم کرده است. خلاصه تهرانگردی کاری است که امیدواریم توسط احمد مسجدجامعی و دیگران پی گرفته شود و بر زمین نماند.
گردآوری : فاطمه فرزاد- یاشار سلام‌زاده
انتشارات: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران
در همینه زمینه :
