تب تولید مسکن در شهرستان‌ها

مهاجرت معکوس در تولید مسکن و کوچ سازندگان به شهرستان‌ها که از بهار99 آغاز شده بود، حداقل به‌مدت 3فصل ادامه پیدا کرده و این رویکرد تا پایان پاییز99 در میان سازندگان طرفدار داشته است. براساس آمارها، در پایان این دوره، تقاضا برای صدور پروانه ساختمانی در خراسان رضوی، اصفهان و خراسان جنوبی بیش از سایر استان‌ها بوده و این 3استان از شرایط مطلوب‌تری برای آغاز ساخت‌وساز برخوردار بوده‌اند.
به‌گزارش همشهری، به‌دنبال تعمیق رکود معاملاتی بازار مسکن، وضعیت ساخت‌وساز و تولید مسکن نیز به‌خصوص در پایتخت در سراشیبی قرار گرفته و شرایط چندان مساعدی را تجربه نمی‌کند، اما در این شرایط، به‌واسطه ارزان‌تر بودن زمین و هزینه پایین‌تر تولید مسکن در شهرستان‌ها، یک دوره رونق تولید مسکن در این مناطق شکل گرفته که طبق آمارها حداقل در 3فصل بهار، تابستان و پاییز1399 ادامه داشته است.

وضعیت تولید مسکن در آمار
نتایج مربوط به طرح جمع‌آوری اطلاعات پروانه‌های ساختمانی صادر شده در شهرداری‌ها در پاییز99 نشان می‌دهد در این فصل 41هزارو390فقره پروانه ساختمانی در مناطق شهری کشور صادر شده که ازنظر تعداد 19.5درصد بیش از فصل مشابه در سال قبل است. نکته دیگر اینکه در این فصل مجموع مساحت زیربنای واحدهای موجود در پروانه‌های ساختمانی به 22میلیون‌و721هزار مترمربع رسیده که نسبت به فصل مشابه سال قبل 39.8درصد بیشتر است. همچنین مجموع واحدهای مسکونی که قرار است براساس این پروانه‌های ساختمانی تولید شود به 119هزارو569دستگاه رسیده که 35.6درصد بیش از مدت مشابه سال قبل بوده است. میانگین متراژ واحدها در این پروانه‌ها 190مترمربع برآورد می‌شود که نسبت به متراژ 184.3مترمربعی در پایش98 حدود 3.1درصد وسیع‌تر شده است. به گزارش همشهری، اختلاف شدید میانگین متراژ واحدهای برنامه‌ریزی شده برای ساخت در پاییز99 نسبت به الگوی مصرف 75متری برای آپارتمان‌های شهری تا حدودی می‌تواند ناشی از تمایل دوباره سازندگان به ساخت واحدهای لاکچری و لوکس باشد، اما بخش عمده این اختلاف نتیجه افول تولید مسکن در تهران و حتی کلانشهرها و البته ساخت ساختمان‌های ویلایی در شهرهای کوچک و حریم‌های شهری است که به‌واسطه پایین‌تر بودن قیمت زمین، صرفه اقتصادی ساخت‌وساز را بالاتر می‌برد.

وضعیت تولید مسکن به تفکیک استان
اطلاعات مرکز آمار ایران از پروانه‌های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری‌های کشور در پاییز گذشته حاکی از این است که در این فصل صدور پروانه ساختمانی در مناطق شهری 7 استان ایلام، تهران، خراسان شمالی، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، لرستان و مرکزی کاهش پیدا کرده، اما مناطق شهری 24استان دیگر با افزایش صدور پروانه ساختمانی مواجه بوده است. در این میان مناطق شهری استان خراسان جنوبی با جهش 172درصدی تعداد پروانه‌های صادر شده در پاییز1399، رکورد بیشترین تغییر در تولید مسکن را به‌خود اختصاص داده و بعد از آن استان خراسان رضوی با جهش 94.8درصدی و استان اصفهان با افزایش 35درصدی در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند. در مقابل، مناطق شهری استان‌های گلستان، خراسان شمالی و کهگیلویه و بویراحمد به‌ترتیب با کاهش 33.7، 32.2 و 15.9درصدی تعداد پروانه‌های ساختمانی صادره، در صدر فهرست کاهش تولید مسکن قرار دارند. براساس آمارها، مناطق شهری تهران نیز در پاییز99 با کاهش 3.1درصدی صدور پروانه ساختمانی مواجه بوده است.

کالبدشکافی تولید مسکن در خراسان جنوبی
تغییر رویکرد سازندگان مسکن و گرایش آنها به ساخت مسکن در مناطقی که هزینه آن با سرمایه و نقدینگی آنها تناسب دارد، اتفاق ناگزیری بود که پس از جهش چند صددرصدی قیمت زمین و نهاده‌های ساختمانی از سال97 به بعد رخ داد؛ باوجوداین، جهش 172درصدی صدور پروانه ساختمانی در مناطق شهری خراسان جنوبی مسئله‌ای است که حتی با فرضیه کوچ سازندگان مسکن نیز جور درنمی‌آید و باید دلیل دیگری مانند رونق ساخت مسکن ملی داشته باشد. بررسی خبرهای مربوط به اجرای طرح اقدام ملی تأمین مسکن در استان خراسان جنوبی حاکی از این است که از ابتدای اجرای طرح تاکنون 86.5هکتار زمین در مناطق شهری این استان برای ساخت مسکن ملی تأمین شده و درمجموع ۲هزارو۷۷ واحد وارد فاز اجرایی شده است. بر این اساس، می‌توان انتظار داشت که جهش تولید مسکن در مناطق شهری استان‌های خراسان رضوی و اصفهان نیز ناشی از به راه افتادن نهضت خانه‌سازی در قالب طرح ملی مسکن باشد.

مکث
تکذیب جهش هزینه مسکن ملی

در سایه رشد متوالی تورم نهاده‌های ساختمانی، مباحث زیادی نیز در مورد افزایش هزینه ساخت مسکن ملی مطرح شد که البته برای چندمین‌بار از سوی معاون وزیر راه و شهرسازی تکذیب شده است. محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی به ایسنا می‌گوید: اعداد و ارقامی که بعضی افراد غالبا در فضای مجازی درخصوص واحدهای اقدام ملی مسکن مطرح و عنوان می‌کنند هزینه تمام‌شده این واحدها میلیاردی شده، درواقع شانتاژ و شایعه برخی دلالان است که با این تدابیر و شوک‌های بی‌منطق می‌خواهند امتیاز واحدها را با قیمت‌های پایین از متقاضیان خریداری کنند. محمودزاده می‌افزاید: قراردادهای واحدهای اقدام ملی مسکن براساس شاخص سازمان برنامه و نظام فنی اجرایی کشور منعقد شده که مربوط به 3‌ماهه دوم سال۱۳۹۹ است. این قراردادها با قیمت متری حدودا 2.8میلیون تومان برای ساختمان‌های 4طبقه به امضا رسیده که اگر طبقات اضافه شود این مبلغ مقداری افزایش پیدا می‌کند. او با بیان اینکه واحدهای اقدام ملی براساس قیمت تمام‌شده واگذار می‌شود، می‌گوید: از روز اول که پروژه‌ها شروع شد قیمتی برای آنها درنظر نگرفتیم و همیشه اعلام کردیم براساس قیمت تمام‌شده است. طبق شاخص‌های 3‌ماهه دوم سال۱۳۹۹ قراردادها را منعقد کردیم که به‌روزرسانی می‌شود. تاکنون مبنای ما همان متری 2.8میلیون تومان است و قیمت‌های متری ۵میلیون یا بیشتر که بعضا عنوان می‌شود غیرواقعی است. او با اشاره به اینکه دولت در طرح مسکن ملی مجری نیست و فقط زمین و تسهیلات را تأمین می‌کند، ادامه می‌دهد: سازندگان بخش خصوصی مسئول خرید نهاده‌ها و ساخت مسکن ملی هستند که طبیعتا سود خود را درنظر می‌گیرند و نمی‌توان انتظار داشت زیر قیمت تمام‌شده واحدها را به متقاضیان تحویل دهند. به گزارش همشهری، اصرار معاون وزیر راه برای تکذیب افزایش قیمت ساخت مسکن ملی در حالی است که طبق اظهارات او، هزینه ساخت هر مترمربع از پروژه مسکن ملی در شهر جدید پرند که در هفته‌های گذشته افتتاح شد، ۴میلیون تومان بوده است. البته این پروژه به‌واسطه همکاری متقاضیان در پرداخت آورده نقدی، از آغاز تا انتها فقط 14‌ماه به طول انجامیده و قیمت ساخت آن تقریبا نسبت به اصل قرارداد تعدیل نشده است. به‌گفته محمودزاده، قیمت هر مترمربع زمین اختصاص یافته به این پروژه نیز ۷۰۰هزار تومان بوده که متقاضیان پس از تحویل واحدها باید به‌صورت اقساطی تسویه کنند.