شهر را به مهندسان ندهید

میثم قاسمی

این روزها شورای شهر جدید سرگرم انتخاب شهردار آینده است و نام‌های مختلفی در رسانه‌ها مطرح می‌شود. بدون آنکه بخواهم درباره هیچ‌کدام از این افراد نظری بدهم، یک پیشنهاد برای شورای شهری دارم که قرار است نفر اول پایتخت را برای ۴ سال آینده انتخاب کند.
مشکلات تهران را کمابیش می‌دانیم و درباره آنها اختلاف‌نظر چندانی وجود ندارد. مسئله بر سر راه‌حل‌هاست. اینکه چطور می‌توان در طول ۴ سال اندکی از مشکلات این شهر کاست و مسیری هموار برای مدیران آینده ساخت. نگاهی که در چند دهه اخیر در بخش‌های مختلف کشور حاکم شده، سپردن زمام امور به‌دست مهندسان است. آن هم نه هر مهندسی؛ مهندسان ساختمان و سازه. آنهایی که می‌توانند به سرعت بسازند و پیش بروند. اما مشکل دقیقا از همین‌جا ناشی می‌شود که اجازه بدهید با یک مثال، آن را نشان بدهم. بحران آب که چند سالی است که بخش‌های مختلف کشور را درگیر کرده و در همین روزها صدای آن با قدرت از خوزستان شنیده می‌شود، محصول نگاه مهندسی است. نگاهی که می‌گوید بخشی از کشور آب دارد؛ اما استفاده‌ای از آن نمی‌کند و بخش دیگری آب ندارد؛ اما می‌تواند از آن استفاده کند. در این نگاه، محیط‌زیست موضوعی فانتزی است که برای سرگرم شدن دخترها پسرهای جوان مناسب است. همچنین تغییرات اقلیمی، مهاجرت درون سرزمینی، از بین رفتن روستاها و... نیز چندان مهم نیستند. مهندسان به پروژه‌ها فکر می‌کنند؛ پروژه‌هایی بزرگ، سرشار از بتن‌ریزی‌ها و فولادکاری‌ها. پروژه‌هایی که برای دیدنشان باید به عقب خم شد و عظمت‌شان تنها از فاصله دور دیده می‌شود. مهم نیست این پروژه‌ها واقعا استفاده‌ای دارند یا تبدیل به دردسر مدیران بعدی خواهند شد. نمونه واضح این دست پروژه‌ها را می‌توان در سد گتوند دید که امروز به معضلی بزرگ تبدیل شده و کسی نمی‌داند باید با آن‌چه کند. خشکی جلگه خوزستان نیز دیگر مشکلی است که به‌وجود آمده و باز هم راه‌حل کوتاه‌مدتی ندارد. این در حالی است که وقتی مهندسان سرگرم ساخت پروژه‌های عظیم و افتخار‌آفرین خود بودند، بسیاری از کارشناسان نسبت به عواقب این پروژه‌ها هشدار دادند؛ اما کسانی که اداره کشور را به‌دست مهندسان سپرده بودند حاضر نشدند انتقادات را بپذیرند و بر هر نگاه کارشناسی قلم قرمز کشیدند و نتیجه همین شد که امروز می‌بینیم. از این دست پروژه‌ها در شهر تهران نیز می‌توان دید که امروز به مشکلی برای شهر تبدیل شده‌اند. حالا که شورای شهر سرگرم انتخاب شهردار بعدی است، تنها توصیه من به آنها این است که لطفا شهر را به‌دست مهندسان نسپارید. اجازه ندهید آنها برای شهر تصمیم بگیرند. مهندسان را به پروژه‌ها بفرستید و اداره شهر را به مدیرانی بسپارید که نگاهی جامع و همه‌جانبه دارند.