منابع طبیعی
گام جدید در برخورد با جنگل‌تراشی در شمال کشور
کارگروه تشدید مبارزه با قاچاق چوب شمال کشور در سازمان جنگل‌ها تشکیل می‌شود تا صدای اره‌های جنگل‌تراشی در شمال کشور را خاموش کند
سیدمحمد فخار- خبر‌نگار
نبض جنگل‌تراشی با همه قوانین منع کننده، همچنان پرقوت می‌زند و هنوز اقدامی اساسی برای توقف همیشگی آن صورت نگرفته است. حالا پس از 5سال اجرای طرح تنفس جنگل‌های شمال که برداشت هرگونه درخت را ممنوع اعلام کرده بود، خبر رسیده که قرار است کارگروه تشدید مبارزه با قاچاق چوب شمال کشور تشکیل شود.
دیروز مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در این‌باره از تشکیل کارگروه تشدید مبارزه با قاچاق چوب ویژه استان‌های شمالی کشور خبر داد. به گزارش همشهری، مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی خبر داده که در راستای تشدید مبارزه با پدیده قاچاق چوب در استان‌های شمالی کشور، جلسه‌ای به ریاست رئیس سازمان جنگل‌ها تشکیل شد که طی آن ابعاد و پیامدهای این پدیده در شمال کشور مورد‌بحث و بررسی قرار‌گرفت و ضمن شناسایی چالش‌ها و راهکارها، مقرر شد به‌زودی کارگروه ویژه‌ای به همین منظور تشکیل شود. به‌گفته امیرمسعود جلالی، این کارگروه با حضور مدیران و کارشناسان 4 اداره کل شمالی کشور تشکیل خواهد شد و انتظار می‌رود با تشکیل آن، ضمن تشدید اقدامات حفاظتی و مبارزه با قاچاق چوب از عرصه‌های طبیعی ذی‌قیمت شمال کشور، پیامدهای تخریبی این پدیده نامبارک تاحد امکان تقلیل پیدا کند.
آمار کشف قاچاق چوب
طرح تنفس جنگل‌های شمال کشور از سال۹۶ آغاز شده و هیچ‌یک از بهره‌برداران اجازه قطع درختان جنگلی را ندارند. در عین حال براساس آمار اعلام شده از سوی یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در سال۹۹ کشفیات قاچاق چوب نسبت به سال۹۸ به میزان ۳۵درصد افزایش یافته است. بنابر این آمار سال گذشته در کشور ۶۵۰۰مترمکعب قاچاق چوب کشف و ۶۳۵۰متخلف قاچاق چوب دستگیر و برای آنها پرونده تشکیل شد. این در حالی است که مشخص نشده که از این حجم چه میزان به جنگل‌های شمال کشور یا زاگرس و سایر مناطق مربوط است که اگر این میزان بین مناطق جنگلی تفکیک شود به‌طور قطع سهم چوب قاچاق از جنگل‌های شمال کشور کمتر از ۶۵۰۰مترمکعب خواهد بود. از سویی اگر ۶۵۰۰مترمکعب حجم چوب قاچاق کشف شده بر ۶۳۵۰ قاچاقچی دستگیر شده تقسیم شود، سهم هر قاچاقچی حدود یک مترمکعب خواهد بود و این نشان می‌دهد که نوع درختان قطع شده هیزمی یا درختان با قطر کم بوده است. البته میزان چوب قاچاقی که سال گذشته کشف شده در قیاس با ۵۰۰هزار مترمکعب چوبی که به‌صورت قانونی پیش از اجرای طرح تنفس جنگل‌های شمال کشور یا 2میلیون مترمکعب که در سال‌های دورتر از آن در شمال کشور قطع و بهره‌برداری می‌شد بسیار کمتر است. برآورد شده که نیاز چوبی کشور هم‌اکنون سالانه ۱۳میلیون مترمکعب است. این در حالی است که پیش از اجرای طرح تنفس جنگل‌های شمال کشور یعنی با بهره‌برداری از تمام جنگل‌های کشور حدود 6.5میلیون مترمکعب چوب در کشور تامین می‌شد که تنها حدود ۵۰۰هزار مترمکعب آن یعنی ۱۰درصد از جنگل‌های کشور و ۹۰درصد آن از درختان داخل باغ‌ها، زراعت و واردات چوب تامین می‌شد.
ظرفیت زراعت چوب
زراعت چوب مهم‌ترین راه برای برآوردن نیاز صنایع از یک سو و حفاظت از درختان جنگلی هیرکانی و زاگرسی از سوی دیگر است. هم‌اکنون برآوردها نشان می‌دهد که ۹۰۰هزار هکتار از عرصه‌های کشور مستعد اجرای طرح توسعه زراعت چوب است. کامران پورمقدم، مجری طرح ملی زراعت چوب سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در این‌باره به همشهری می‌گوید: این عدد ۹۰۰هزار هکتار براساس مطالعات مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مستعد برای توسعه زراعت چوب شناسایی شده است. در این زمینه برای توسعه زراعت چوب، نهال رایگان در اختیار متقاضیان و مجریان قرار می‌گیرد. همچنین ۳۰۰میلیارد ریال تسهیلات با سود ۱۲درصد و 4سال تنفس در بازپرداخت تسهیلات برای مجریان توسعه زراعت چوب درنظر گرفته شده است. به‌ازای توسعه زراعت چوب در هر یک هکتار ۱۵۰میلیون ریال تسهیلات به مجریان طرح پرداخت می‌شود. البته کاشت درخت از نیمه دوم سال یعنی در اواخر فصل پاییز و زمستان انجام می‌شود و در همان زمان متقاضیان برای دریافت تسهیلات مراجعه می‌کنند. به‌گفته پورمقدم، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با صنایع مصرف‌کننده چوب نیز به تفاهم رسیده و با بخش‌خصوصی به‌صورت مشارکتی در زمینه توسعه زراعت چوب فعالیت می‌کند. 8نهالستان در کشور به وسیله سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور تجهیز و برای تولید نهال و توسعه زراعت چوب در اختیار صنایع چوبی قرار گرفته است تا درختان با چوب‌های مورد‌نیاز را تولید کنند.
مجری طرح ملی زراعت چوب سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری افزود: اکنون در نهالستان‌های مشارکتی قلمه کاشته شده و نهال‌ها آماده کاشت است. با همراهی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع برخی درختان اصلاح نژاد شده‌اند که در بازه زمانی ۲ تا 3سال به بهره‌برداری می‌رسند که این نوع کشت عموما با توجه به محدودیت منابع آبی در مناطق شمالی کشور و به‌صورت دیم انجام می‌شود. اکنون در حدود ۱۰هزار هکتار درختان زودبازده با عنوان کشت متمرکز در کشور کاشته شده است. سودآوری هر هکتار زراعت چوب ۹۰۰میلیون ریال در سال است و می‌تواند برای بیش از ۱۰نفر اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کند.
گام‌هایی برای کاهش میزان قاچاق چوب
قاچاق چوب جنگل اگرچه طی سال‌های اخیر با نظارت بیشتر به کمترین میزان خود رسیده اما همچنان صدای اره‌های برقی از جنگل‌ها شنیده می‌شود. در چنین شرایطی برخی اقدامات برای کاهش میزان قاچاق چوب در کشور باید انجام شود که موارد زیر مهم‌ترین آنهاست.
شناسایی انگیزه افراد از قاچاق و حذف انگیزه‌ها
شناسایی نیاز چوبی صنایع کشور و تامین آن از واردات
تمرکز بر زراعت چوب برای تامین نیاز جوامع محلی جنگل‌نشین
نظارت آنلاین و باکیفیت از مبادی جنگلی
در همینه زمینه :
