هشدار برای کم‌آبی در آذربایجان شرقی

سید مرتضی احمدپور-خبرنگار

با آغاز تابستان و گرمای قابل توجه هوا، معضل کاهش منابع آبی در کشور بیش‌از پیش به چشم می‌آید و شهرهای مختلف کشور، هرکدام به‌نحوی با تنش آبی مواجهند و به‌نظر می‌رسد تابستان داغی فرا رسیده‌است که ضرورت صرفه‌جویی در مصرف آب را دوچندان می‌کند.  دراین میان آذربایجان شرقی از استان‌هایی است که از کمبود منابع آبی تأثیر پذیرفته و در روزهای اخیر قطعی و کاهش فشار آب در تبریز و شهرهای بزرگ استان ازجمله مرند، میانه و مراغه درحال تکرار شدن است و همراهی افزایش مصرف آب با افزایش دما موجب شده تا کم‌آبی بیش از گذشته خود را در استان نشان دهد؛ شواهد گواهی است بر اینکه مردم آذربایجان شرقی تابستان داغ و کم آبی را پیش رو دارند. 
کاهش بارندگی و به‌تبع آن روان‌آب‌ها در آذربایجان شرقی و به‌دنبال خالی‌تر شدن سفره‌ آب‌های زیر زمینی در استان، سبب شده تا چالش آبی در استان جدی‌تر از قبل مطرح شود و براساس آماری که اخیرا ازسوی اداره آب منطقه‌ای استان منتشر شده، تولید و مصرف آب در استان به نقطه سر به سر رسیده و به‌صورت تأمین روزانه است. این‌ها درحالی‌است که در هفته‌های اخیر اوج گرفتن دمای هوا زمینه‌ساز افزایش مصرف آب، به‌ویژه در حوزه مصارف خانگی شده و با توجه به پیش‌بینی‌های انجام شده، نگرانی از قطعی گسترده آب در شهرهایی مانند تبریز در روزهای آینده بیشتر شده است که این موضوع توجه دوچندان شهروندان در زمینه مصرف بهینه آب را می‌طلبد.
ازسوی دیگر وجود برخی صنایع کوچک و متوسط در اطراف شهر تبریز و استفاده این صنایع از آب اشامیدنی سبب شده تا بحران کم‌آبی بیش از هر زمان دیگری به‌عنوان یک چالش اساسی برای استان آذربایجان شرقی مطرح شود.

استفاده گسترده صنایع «کجوار» از آب آشامیدنی 
«محمد نظروندی» از شهروندان تبریزی است که در بازار آهن تبریز در مجاورت روستای «کجوار»، مشغول به‌کار بوده و از مصرف بالای آب صنایع کوچک دراین روستای حاشیه کلانشهر تبریز خبر می‌دهد.
این شهروند تبریزی می‌گوید: درحال‌حاضر بیش از 200کارگاه بزرگ و کوچک دراین روستا فعالند که همگی از آب آشامیدنی و ارزان روستایی استفاده می‌کنند و هزینه چندانی هم پرداخت نمی‌کنند. با توجه به موضوع کم‌آبی در استان که این روزها بیش از گذشته به چشم می‌آید، مسئولان مربوط باید راهکارهای موثری برای رفع این مشکل بیندیشند.

آبیاری باغ‌ها با آب آشامیدنی
«محمد قائلی» هم که از اهالی روستای «باغ معروف» در غرب تبریز است، از تبدیل زمین‌های اطراف این روستا به باغچه‌ها و باغ‌های میوه در سال‌های اخیر خبر می‌دهد و کم‌آبی را تهدیدی جدی برای این منطقه تلقی می‌کند.
وی از آبیاری درختان این باغچه‌ها با آب آشامیدنی خبر می‌دهد و می‌گوید: این روستای بزرگ که حدود 12هزار نفر جمعیت دارد، تنها یک مامور آب بر دارد که عملا توان و امکانات کنترل مصرف بی‌رویه آب در این روستا را ندارد.
این روستایی ادامه می‌دهد: بسیاری از باغ‌های این روستا، بدون کنتور آب از لوله‌های آبیاری داخل روستا به‌صورت غیرمجاز آب برداشت می‌کنند.

لب‌های تشنه باغمیشه 
«ناصر حشمت‌پور» شهروند ساکن باغمیشه تبریز هم از افت شدید و قطع مکرر آب در ساعت‌های پرمصرف خبر می‌دهد و می‌گوید: بیشتر اوقات آب این منطقه با مشکل مواجه است و در روزهای اخیر هم با قطعی و افت فشار آب روبرو بوده‌ایم که به مشکل بزرگی برای اهالی تبدیل شده‌است. وی ادامه می‌دهد: وجود گل و لای در آب و کیفیت نامناسب آب آشامیدنی این منطقه، زمینه ساز افزایش استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب در باغمیشه و شهرک رشدیه شده است.

سیر صعودی مصرف آب در تبریز
مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان شرقی دراین باره با بیان اینکه این شرکت تامین کننده آب نیست، بلکه موظف به هدایت صحیح و بهداشتی آب است، به خبرنگارهمشهری می‌گوید: در یک‌سال گذشته مشکل جدی ازنظر تامین آب بهداشتی در تبریز نداشته‌ایم، اما در هفته‌های اخیر روند مصرف آب سیر صعودی داشته است که می‌تواند مشکل‌ساز شود.
علیرضا ایمانلو ادامه می‌دهد: اگر شهروندان در مصرف آب تنها 10 تا 15درصد صرفه‌جویی کنند، چالش کم‌آبی در استان آذربایجان‌شرقی تا حدود زیادی رفع می‌شود. وی همچنین درباره دغدغه شهروندان ساکن مناطق مرتفع تبریز ازجمله باغمیشه در زمینه افت فشار، قطع مکرر آب و همچنین کیفیت نامناسب آب آشامیدنی دراین مناطق، اظهارمی‌کند: برای بررسی بیشتر این موضوع که ازسوی اهالی منعکس شده، نمونه‌برداری از آب این مناطق انجام شد، اما آلودگی خاصی گزارش نشده‌است و مشکلی در زمینه قطع طولانی و افت شدید فشار آب به‌صورت گسترده وجود ندارد. این مسئول با انتقاد از تبلیغات برخی شرکت‌های فروش دستگاه خانگی تصفیه آب نیز عنوان می‌کند: شهروندان به این‌گونه تبلیغات توجه نکنند، چراکه برخی از این شرکت‌ها با هدف فروش بیشتر دستگاه‌های خود، کیفیت آب آشامیدنی را زیرسئوال می‌برند. این درحالی‌است ‌که آب آشامیدنی تبریز با پیشرفته‌ترین دستگاه‌ها تصفیه می‌شود. ایمانلو همچنین از قطع آب مشترکان پرمصرف و جلوگیری از آبیاری درختان و فضای سبز با آب آشامیدنی خبر می‌دهد و از شهروندان می‌خواهد موارد مصرف بالا را به این اداره منعکس کنند تا بتوان با انجام اقدام‌های پیشگیرانه از افزایش مصرف آب در شرایط کنونی جلوگیری کرد. 

تلاش برای افزایش تولید آب
مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی نیز به عنوان متولی تولید آب در استان، می‌گوید: با اقدام‌هایی که از شهریور ماه سال گذشته انجام شده، توانسته‌ایم حدود 450لیتر درثانیه تولید آب را در آذربایجان‌شرقی افزایش دهیم، اما با این وجود نیاز به همراهی شهروندان و کنترل مصرف آب همچنان به‌عنوان یک رویکرد محوری مدنظر قرار دارد و باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
یوسف غفارزاده ادامه می‌دهد: مهندسان و کارکنان شرکت آب منطقه‌ای در 9 ماهه گذشته اقدام‌‌های کوتاه مدتی برای تامین آب آشامیدنی موردنیاز تبریز انجام داده‌اند که سبب تامین آب اشامیدنی موردنیاز شهروندان تبریزی و جلوگیری از قطع جدی آب در روزهای کم‌آبی شده است.
وی با اشاره به برخی آمارهای نگران کننده در حوزه کم‌آبی می‌افزاید: درسال آبی جاری میزان بارندگی در استان به‌طور متوسط 25درصد، سطح روان‌آب‌ها حدود 40درصد و ذخیره سدها نیز 20درصد با کاهش مواجه شده‌است.

طرح‌هایی در خدمت رفع کم‌آبی
غفارزاده ادامه می‌دهد: 45‌هزار میلیارد تومان اعتبار برای اجرای طرح‌های تامین آب با حفر چاه‌های جدید و جداسازی آب‌های صنعتی و آشامیدنی درنظر گرفته شده و با اجرای این طرح‌ها تولید آب در استان آذربایجان‌شرقی حدود 10درصد افزایش داشته است که رقم قابل‌توجهی به‌حساب می‌آید.
وی می‌افزاید: کاهش میزان بارندگی‌ها، افت سطح روان آب‌ها و افزایش بی‌سابقه دما زمینه‌ساز کمبود ذخایر آبی دراستان شده و این کمبود در کنار تداوم وضعیت کرونایی، به کاهش بیشتر ذخایر آب انجامیده و بحران آب در استان جدی است.
مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی تصریح می‌کند: با اقدام‌های انجام شده ازجمله جداسازی آب صنایع از آب آشامیدنی تبریز، توانسته‌ایم تولید آب آشامیدنی در استان حدود 450لیتر در ثانیه افزایش دهیم، اما با این وجود نیاز به همراهی شهروندان و کنترل در مصرف آب بیش از گذشته احساس می‌شود. وی اضافه می‌کند: پیش بینی می‌کنیم با اضافه شدن چاه‌های جدید و افزایش تولید آب درهفته‌های اخیر، تابستان سال جاری را بدون قطع آب سپری کنیم .