ولنجک کهنه کجاست؟
حسن حسن‌زاده
امروز اگر روی نقشه تهران به محله ولنجک نگاه کنیم، محدوده گسترده‌ای به نام این محله دیده می‌شود. اما در گذشته ولنجک‌آبادی کوچکی بود با انبوهی از تپه ماهورها و مسیرهای صعب‌العبور که در فصل زمستان دسترسی به نقاط مختلف‌آبادی را برای ساکنان کم‌شمارش دشوار می‌کرد. خیابان‌های شیب‌دار محله ولنجک که امروز میزبان آپارتمان‌ها وبرج‌های سربه فلک کشیده‌اند، گواهی همین مدعاست. با وجود این ردیف درختان کهنسال به جا مانده از آن‌آبادی قدیمی، هنوز هم حال و هوای روزگار گذشته شمیران را در ولنجک زنده نگه داشته و همین حال و هوای آشنا برخی نامگذاری‌های قدیمی در این محله را هم در گفت‌وگوهای روزمره اهالی حفظ کرده است. عبارت‌های «ولنجک کهنه» و «ولنجک جدید» نمونه‌ای از همان عبارت‌های قدیمی است که هنوز هم از زبان برخی موسفیدان محله شنیده می‌شود. «علیرضا زمانی» تهران‌شناس می‌گوید: «ولنجک با‌آبادی تجریش فاصله زیادی نداشت. اما از آنجایی که در گذشته بیشتر اراضی ولنجک را تپه ماهورها و مسیرهای کوهپایه‌ای تشکیل می‌داد، از‌آبادی‌های کوچک شمیران به حساب می‌آمد. کانون اصلی و اولیه‌آبادی ولنجک در شرق رودخانه ولنجک شکل گرفت و به تدریج‌آبادی از همین محدوده گسترش پیدا کرد. این محدوده قدیمی که مسجدجامع ولنجک هنوز هم در دل آن قرار دارد، میان اهالی به ولنجک کهنه معروف شد. پس از دهه 50 و مسطح‌سازی تپه‌ماهورها، ساخت‌وسازها در این محله هم رونق گرفت و به تدریج عبارت ولنجک جدید هم میان اهالی رایج شد.»