تشکیل کابینه فراجناحی مطالبه‌ای زیر ذره‌بین

ابراهیم رئیسی اگرچه صبغه‌ای اصولگرا دارد اما در بدو ورود به کـارزار سیـزدهمیـن دوره انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرد مستقل آمده است و وامدار جریان سیاسی متبوعش نیست. او در همین وادی در ایام تبلیغات انتخاباتی وعده تشکیل یک دولت فراجناحی را مطرح کرد، او مکرر در مناظره‌های انتخابات1400 تأکید کرد که درصورت پیروزی، خود را رئیس‌جمهور همه ایرانیان می‌داند و مدیریتی فراجناحی با همکاری همه دسته‌جات سیاسی خواهد داشت. رئیسی البته بعد از پیروزی در انتخابات هم دوباره تأکید کرد که عمیقا به شایسته‌سالاری معتقد است و اینکه طرف در کدام جناح و سلیقه هست، مورد توجه ما نخواهد بود و کارآمدی و فسادستیزی و روحیه انقلابی و مردمی‌بودن شرایط کار با ماست.
حالا با آغاز شمارش معکوس برای تشکیل کابینه‌اش احقاق این وعده یعنی تشکیل یک کابینه فرا‌جناحی به انتظار جامعه بدل شده است. حال این سؤال مطرح است که آیا تشکیل دولت فراجناحی ممکن است و رئیس‌جمهور منتخب مردم در انتخابات1400 می‌تواند چنین کابینه‌ای را تشکیل دهد؟
غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در این‌باره با اشاره به اینکه ابراهیم رئیسی در زمان ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری، خود را کاندیدای مستقل دانسته و در برخی نطق‌ها اشاره کرد تیم همکار او از کسانی خواهد بود که دارای شایستگی و کارآمدی لازم است، به فارس می‌گوید: رئیسی از ظرفیت‌ها بدون توجه به جریان سیاسی بهره می‌برد. به‌نظر می‌رسد او کسانی که ظرفیت نخبگی، توانمندی و تجربه داشته باشند را در دولت خود به‌کار خواهد گرفت. از سوی دیگر محمد تقی رهبر، عضو جامعه روحانیت مبارز هم به سیدابراهیم رئیسی توصیه کرده است که در تشکیل کابینه از صفر کیلومترها استفاده نکند و از وزرای قبلی کمک بگیرید. 
این عضو جامعه روحانیت مبارز تأکید کرده که نگاه رئیسی در انتخاب کابینه باید فراجناحی باشد. نخستین کار تشکیل کابینه‌ای قوی با وزرای کارآمد است، می‌توانند از وزرای قبلی و افراد کارآمد پیشین استفاده کنند حتما لازم نیست نیروهای جدید و بی‌تجربه بر سر کار باشند. در نامه حضرت علی به مالک اشتر آمده است که از نیروهای اهل تجربه استفاده کن. کسانی که صفر کیلومتر نباشند و باید نیروهایی باشند که تجربه کرده‌اند و نقطه سیاهی بر پرونده آنها نیست بنابراین می‌توان از هر جناحی استفاده کرد.
چندی پیش علی مطهری فرزند شهید مطهری در سخنانی ضمن تأکید بر خوش‌بین بودن خود در مورد کابینه احتمالی رئیسی گفته بود که «با توجه به اینکه آقای رئیسی فرد عاقلی است و خود ایشان هم گفته‌اند که من به‌صورت مستقل وارد میدان شده‌ام و فراجناحی عمل خواهم کرد، فکر می‌کنم که ایشان در مجموع به نحو قابل‌قبولی رفتار خواهند کرد. البته تندروهایی در اطراف ایشان وجود دارند ولی بعید است که ایشان در تصمیمات کلان کشوری تحت‌تأثیر این افراد عمل کنند.» 
در مقابل احمد شریف، فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به تشکیل دولت فراجناحی توسط سیدابراهیم رئیسی گفته است که معتقدم این موضوع امر مطلوبی نیست، تقاضای من به‌عنوان یک شهروند از رئیس‌جمهور منتخب این است که یک کابینه کاملا هماهنگ تشکیل دهد، زیرا ما تجربه خوشایندی از چنین کابینه‌هایی نداریم. چه در زمان مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی که از هردو جناح حضور داشتند و چه در زمان روحانی که این افراد ناهماهنگ بودند.
 در واکنشی دیگر به این مطالبه صادق زیباکلام، استاد دانشگاه تهران اما از اساس چنین امکانی را رد کرد و گفته است که «فراجناحی» و «فراجناحی عمل کردن» بیش از آنچه یک واقعیت جدی سیاسی باشد، بیشتر یک «ژِست» سیاسی است؛ چرا که در عمل اساسا چیزی به نام «فراجناحی» نه وجود دارد و نه می‌تواند وجود داشته باشد. حال باید دید که آیا ابراهیم رئیسی و به‌ویژه چهره‌هایی که در ستاد او فعال بودند اجازه خواهند داد که او چنین رویه‌ای در پیش بگیرد و دیگر جناح‌ها را در قدرت سهیم کند یا خیر؟ امری که در آینده نه چندان دور مشخص خواهد شد.

 مکث
آخرین گمانه‌زنی‌ها درباره کابینه رئیسی

این روزها یکی از نگرانی‌ها برای رئیس‌جمهور منتخب می‌تواند تلاش‌ها و احتمالا برنامه‌ریزی‌ها برای سهم‌خواهی از وی و دولت او باشد؛ امری که با توجه به عملکرد و روحیات افراد و طیف‌های درونی جریان سیاسی حامی او اتفاقی دور از ذهن نیست. براساس گزارش ایلنا، در میان اصولگرایانی که صلاحیت‌شان مورد احراز قرار نگرفت، نام رستم قاسمی، وزیر نفت دولت احمدی‌نژاد و سعید محمد، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا بیش از دیگران جلب توجه می‌کند. علیرضا زاکانی هم نخستین فردی بود که به نفع سیدابراهیم رئیسی کناره‌گیری کرد و حالا نام وی برای حضور در کابینه به گوش می‌رسد.
 برای تصدی وزارت امورخارجه با وجود مطرح شدن نام‌هایی مانند سعید جلیلی، حسین امیرعبداللهیان و علی باقری‌کنی به‌نظر می‌رسد انتخاب نهایی از میان افرادی چون مهدی صفری و سیدعلی حسینی‌تاش انجام شود. برای «معاون اولی» هم اسامی مختلفی مطرح می‌شود که شاید بتوان علی نیکزاد را جدی‌ترین آنها دانست. همچنین طی روزهای اخیر، اسامی از یک تیم ۵ نفره شامل فرهاد رهبر، محمدرضا فاطمی‌امین، مهدی دوستی، مسعود میرکاظمی و حجت‌الله عبدالملکی به‌عنوان تیم اقتصادی دولت ابراهیم رئیسی منتشر شد. در حوزه ورزش نیز با وجود مطرح شدن چندباره نام کیومرث هاشمی برای تصدی وزارت ورزش نام محمدرضا داورزنی نیز شنیده می‌شود؛ البته برخی رسانه‌ها از قوت گرفتن احتمال انتخاب امیررضا خادم برای تصدی این جایگاه خبر می‌دهند.