تصادف یا جنایت

آرش نهاوندی- مترجم

مینی‌سریال دانمارکی 6قسمتی «تحقیقات» ساخته توبیاس لیندهولم، سریالی خوش‌ساخت و زیبا درباره جنایتی زشت و کریه است. در این سریال به روال معمول سریال‌های نوردیک(مجموعه‌های جنایی و پلیسی ساخته کشورهای اسکاندیناوی)، داستان در فضایی تاریک و غم‌آلود روایت می‌شود. داستان این سریال از یکی از بزرگ‌ترین تحقیقات پلیس دانمارک موسوم به «پرونده زیر دریایی» اقتباس شده است.
موضوع اصلی این سریال البته تحقیقات پلیس کپنهاگ روی موضوع ناپدید شدن کیم وال، خبرنگار سوئدی است که برای گفت‌وگو با مرد سازنده یک زیردریایی دست‌ساز به کپنهاگ سفر کرده و در اثنای سوار شدن به این زیردریایی ناپدید شده بود.
در این سریال نامی از قاتل برده نمی‌شود و این تصمیم نیز از سوی منتقدان تصمیم نادرست و ناجوری تلقی نمی‌شود. درواقع به‌دلیل اینکه سریال از داستانی واقعی برگرفته شده تلاش سازندگان «تحقیقات» بر این بوده که نام قاتل «کیم وال» محفوظ بماند. این سریال درباره شکوهمند جلوه دادن اقدامات قاتل نیست، بلکه درباره نحوه پیدا کردن و دستگیری و تحویل دادن وی به مجریان عدالت است. دقایقی چند از قسمت اول این سریال نگذشته که مظنونی در ارتباط با قتل کیم وال توسط پلیس کپنهاگ بازداشت و همزمان نیز متهم به قتل می‌شود.
روایت داستان این سریال کاملا منطبق با روایات سریال‌های پلیسی و جنایی مرسوم که پلیس در میان تعدادی از مظنونان به‌دنبال جنایتکار اصلی باشد، نیست. به‌اصطلاح مرسوم در رمان‌های پلیسی و جنایی، سریال «تحقیقات»، یک داستان پلیسی «هودانیت»(Whodunit) را روایت نمی‌کند. در این سریال معمای پیچیده‌ای وجود دارد که پلیس تلاش دارد آن را حل کند. روند این سریال بسیار کند است و حتی در قسمت پنجم «تحقیقات» پدر و مادر کیم وال همچنان چیز زیادی از این جنایت نمی‌دانند. در گزارش پزشکی‌قانونی نیز علت مرگ مقتول دقیقا مشخص نشده است. در این سریال بیشتر بر دقت در تحقیقات و جزئیات آن تأکید شده است.  «تحقیقات» همچنین روایتی از پیچیدگی‌های حقوقی این پرونده و برخی کاستی‌های نظام حقوقی دانمارک را ارائه می‌دهد. توبیاس لیندهولم، کارگردان «تحقیقات»، با روندی کند، اما هوشمندانه داستان این سریال را به مرحله‌ای بسیار حساس و هیجان‌انگیز می‌رساند. داستان این سریال در هاله‌ای از ابهام و فضایی مه‌آلود پیش می‌رود، اما در مقطعی از این سریال ابرها کنار می‌روند و سربازرس ینس مولر و دادستان کل یاکوب باخ یپسن، با زدودن یک‌سری سرنخ‌های عینی و با فائق آمدن بر شک و تردید خویش، برخلاف شواهد اولیه که نشانگر خودکشی یا مرگ تصادفی کیم وال بود، با ادله منطقی این مسئله را اثبات می‌کنند که وی به قتل رسیده است.