اتوبوس برقی ایرانی از راه رسید

تفاهمنامه تولید و خرید  200اتوبـوس‌ برقی درون‌ شهری بین شهرداری، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و شرکت خودروساز داخلی و شرکتی دانش‌بنیان امضا شد. اگر این 3نهاد درباره مراحل تولید و بودجه مورد نیاز به توافق برسند، تهران تا یک سال دیگر صاحب این تعداد اتوبوس برقی خواهد شد.
به گزارش همشهری، رئیس جمهور که به صورت ویدئو کنفرانس در این مراسم حضور داشت، گفت: «کار ارزشمند تولید اتوبوس برقی در دنیا شروع شده و ما هم باید این مسیر را طی کنیم و اگر بتوانیم از سوخت گازوئیل فاصله بگیریم و اتوبوس‌ها گازی یا برقی شود  بسیار ارزشمند است.»
حسن روحانی افزود: «ممکن است این مسیر در ابتدا کمی گران تر تمام شود اما مسیری است که ناچاریم آن را طی کنیم برای اینکه از لحاظ  محیط زیست و همچنین نگاه به آینده برای ما بسیار مهم است و امیدوارم مسیر موفقی برای حمل و نقل در تهران با فضای سالم و هوای سالم برای مردم عزیز ما باشد.» شهردار تهران هم در مراسم امضای این تفاهمنامه در بوستان گفتگو بیان کرد: « از 5600دستگاه اتوبوس فعال تهران 50درصد گازوئیلی و مابقی آن CNG هستند که سهم بسزایی به‌دلیل پیمایش روزانه در آلاینده‌های تهران دارند».
پیروز حناچی از رئیس‌جمهور درخواست کرد: «در بودجه 1400، مبلغ500میلیارد برای توسعه اتوبوس‌های شهری پیش‌بینی شده است که امیدواریم بخش زیادی از این سهم به اتوبوس‌های برقی اختصاص پیدا کند. این فناوری می‌تواند به زنجیره فناوری در موتورسیکلت‌ها و خودرو‌های شخصی هم تسری پیدا کند. ساخت اتوبوس‌های برقی چندان پیچیده نیست و کارخانه اتوبوس‌سازی تنها خط تولید خود را تغییر داده و دانشگاه نیز برای تولید اعلام آمادگی کرده است».
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران نیز در این مراسم گفت: «مسئله اصلی در حمل‌ونقل پاک توجه به مترو است که ما منابع اصلی را به این سمت پیش می‌بریم ولی پس از آن موضوع اتوبوس‌های برقی حائز اهمیت است».
سیدمناف هاشمی با اشاره به اینکه در بسیاری از کلانشهرهای دنیا 50درصد از ناوگان اتوبوسرانی آنها برقی است، گفت: «این موضوع برای کاهش آلودگی هوا در کشورهای اروپای غربی 100درصد بوده و ما هم باید بین سال‌های 2020تا2030 بتوانیم در اکثر کلانشهرهایمان در کشور 100درصد از اتوبوس‌های برقی استفاده کنیم».
هاشمی تصریح کرد: «دانشگاه تهران به همراه معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری از یکسال پیش اقداماتی را برای تولید اتوبوس برقی آغاز کردند و ما هم اعلام کردیم اگر بتوانند این اتوبوس‌ها را 70 تا 80درصد با توان داخلی تولید کنند سفارش خرید به آنها می‌دهیم. اکنون تا 72درصد براساس استانداردهای ما این اتوبوس‌های برقی تولید داخل شده که امروز یک نمونه آن رونمایی شد».
او اعلام کرد: «تفاهمنامه‌ای را برای خرید 200دستگاه از این اتوبوس‌ها امضاء کرده‌ایم ولی توجه داشته باشید که این مسئله به‌معنای انعقاد قرارداد نیست و اگر دولت 500میلیارد تومان اختصاص دهد شهرداری هم 500میلیارد تومان درنظر می‌گیرد و در مجموع با هزار میلیارد تومان می‌توانیم این تفاهمنامه را به قرارداد تبدیل کنیم و تا یک سال دیگر 200اتوبوس برقی داشته باشیم».
در مراسم‌ دیروز، یک دستگاه اتوبوس برقی به نمایش در آمد و دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته با تأکید بر اینکه اتوبوس برقی ساخته‌شده از سوی یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان ۱۰ تا ۴۰درصد ارزان‌تر از نمونه‌های خارجی است، گفت: «این اتوبوس در 3‌نوع طراحی شده است».
منوچهر منطقی با بیان اینکه تا سال ۲۰۲۵ حدود ۵۰درصد خودروها برقی و تا سال ۲۰۵۰ تمامی خودروها برقی خواهند شد، شرح داد: «این نوع اتوبوس به 3‌شکل طراحی شده است، یک نوع این اتوبوس‌های برقی شب‌شارژ مناسب شهرهای بزرگ است که می‌تواند ۲۰۰ کیلومتر را با یک‌بار شارژ طی کند. نوع دوم طراحی این اتوبوس‌ها می‌تواند ۸۰ تا ۹۰کیلومتر را با یک‌بار شارژ طی کند و در ایستگاه‌ها مجدداً شارژ شود و نوع سوم آن برای شهرهایی است که زیرساخت اتوبوس شهری ندارند و ۳۰ الی ۴۰کیلومتر را با یک‌بار شارژ طی می‌کنند. به‌گفته این مقام مسئول این اتوبوس‌ها هیبریدی هستند که درصورت تمام‌شدن شارژ می‌توانند گازسوز شوند».

اتوبوس‌های برقی میدان امام حسین(ع)
اتوبوس برقی سال‌ها قبل در تهران آزمایش شده بود. 30سال قبل شهرداری تهران تصمیم گرفت در محور اصلی دماوند - انقلاب - آزادی اتوبوس‌های برقی را جایگزین اتوبوس‌های دیزلی کند. بخش اول این پروژه بین پایانه شرق و میدان امام‌حسین اجرا شد اما هیچ‌گاه بیشتر ادامه پیدا نکرد. تنها مسیر دیگری از میدان امام‌حسین به سمت جنوب و تا میدان خراسان ساخته شد. برای نزدیک به 20سال این اتوبوس‌ها که برق را از کابل‌های آویخته بر بالای مسیر می‌گرفتند، به‌کار خود ادامه دادند و از یک‌دهه پیش پس از ایجاد شبکه اتوبوسرانی بی‌آرتی، جمع‌آوری شدند. اتوبوس‌های برقی جدید یک ویژگی کاملا متفاوت دارند. این خودرو‌های سنگین نیازی به تامین انرژی از کابل ندارند و برق را در باتری‌های خود ذخیره می‌کنند. در خرداد امسال از نخستین اتوبوس برقی داخلی که با مشارکت گروه مپنا و گروه تولیدی صنعتی عقاب‌افشان تولید شده است با نام تجاری شتاب در مشهد رونمایی شد. پس از آن شهرداری مشهد برای تولید 100دستگاه اتوبوس برقی دیگر قراردادی را با تولید‌کننده امضا کردند و بنا شد 10دستگاه آن را در همین سال دریافت کنند. نخستین ایستگاه شارژ برقی خودرو‌ و موتورسیکلت، دو سال قبل در محوطه برج میلاد ساخته شد و ایستگاه دوم امسال در مشهد ایجاد شد. 

 رقابت جهانی اتوبوس‌های‌برقی
اتوبوس‌های برقی شهری که برق را از کابل دریافت می‌کردند، در قرن بیستم کاربرد زیادی داشتند اما در سال‌های 70میلادی حمل‌ونقل مبتنی بر سوخت‌های فسیلی جای آنها را گرفت. با افزایش آلودگی هوای شهر‌ها دوباره وسایل نقلیه برقی مورد توجه قرار گرفتند و اتوبوس‌ها (این‌بار مجهز به باتری و بدون نیاز به کابل) از یک دهه پیش به‌صورت آزمایشی در شهر‌ها به‌کار گرفته شدند. در لندن، پکن و شانگهای بعضی از انواع کوچک این وسایل نقلیه مشغول جابه‌جایی مسافران شدند. توسعه فناوری نشان می‌داد که بدنه این اتوبوس‌ها باید تا جای ممکن سبک ساخته شود و امکان شارژ همیشه برای آنها فراهم باشد. در این میان شهر شن‌زن چین تعداد بیشتری اتوبوس برقی را به‌کار گرفت و تا سال2017 بخشی از حمل‌ونقل عمومی را به این دستگاه‌ها سپرد. در سال2013 اتوبوس‌های برقی در کره‌جنوبی، آلمان، سویس و هلند هم به‌کار گرفته شدند. در سوی دیگر جهان، شرکت تسلاموتورز به مدیریت ایلان ماسک، خودرو‌های سواری متعددی را که با برق کار می‌کردند، تولید کرد و موفقیت‌های آن زمینه‌ ساخت دیگر خودرو‌ها مانند کامیون و اتوبوس برقی را هم فراهم کرد.
اتوبوس‌های باتری‌دار به‌دلیل نیاز به شارژ بیشتر برای مصارف شهری ساخته می‌شوند. اکنون استفاده از اتوبوس‌های شهری باتری‌دار در اسکاتلند سرعت گرفته است تا انرژی نیمی از اتوبوس‌های شهری آن به جای سوخت فسیلی از برق تامین شود. برنامه توسعه ایستگاه‌های شارژ برای2023 طراحی شده است و قرار است اتوبوس‌های برقی با 4ساعت شارژ در روز بتوانند 16ساعت در خیابان‌ها حرکت کنند. دو شهر گلاسکو و ادینبورگ در رقابت برای کاستن از میزان آلودگی سوخت‌های فسیلی، به استفاده بیشتر از حمل‌ونقل الکتریکی روی آورده‌اند.