بازندگان انتخابات فرانسه

محمدامین خرمی- روزنامه‌نگار

10‌ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری در فرانسه، آرایش سیاسی در این کشوررفته رفته شکل می‌گیرد و تمایل رای‌دهندگان به احزاب و گرایش‌های سیاسی عیان می‌شود. در گام نخست، چشم همه به انتخابات محلی فرانسه بود که با شکست نامزدهای جریان راست‌افراطی این کشور و همچنین حزب حاکم همراه شد.
انتخابات محلی فرانسه که طی 2هفته برگزار شد، مقدمه انتخابات ریاست‌جمهوری است که تصور می‌شد امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور کنونی و مارین لوپن، رهبر حزب راست‌افراطی اجتماع ملی (جبهه ملی سابق) 2قطب اصلی آن باشند. نتایج انتخابات محلی اما این نگاه را با تردید جدی روبه‌رو کرده است.
در دور دوم و نهایی انتخابات محلی که نتایج آن دیروز اعلام شد، حزب اجتماع ملی نتوانست در هیچ‌یک از مناطق قدرت را به‌دست بگیرد. تمرکز این حزب روی ناحیه پروانس-آلپ-کوت دازور در جنوب شرق فرانسه بود. ناحیه پروانس یکی از 26ناحیه فرانسه است که خود شامل 6منطقه است. مارین لوپن امید داشت با پیروزی نامزد مورد حمایتش در این منطقه، استارت انتخابات ریاست‌جمهوری را بزند اما با پشت کردن مردم به او و البته به انتخابات، برنامه‌هایش بی‌نتیجه ماند. تیری ماریانی، نامزد حزب اجتماع ملی، انتخابات را به رنو موزلییر از حزب جمهوریخواهان که گرایش راست میانه دارد، باخت. نامزدهای چپ‌گرای حزب سوسیالیست از رقابت در این منطقه کناره‌گیری کردند تا به جمهوریخواهان کمک کنند، نامزد حزب راست‌افراطی اجتماع ملی را شکست دهد. اتحاد چپ‌ها و راست‌های میانه برای شکست راست‌های افراطی در فرانسه سابقه طولانی دارد.
مارین لوپن رقبای خود را متهم کرد که برای شکست حزبش تبانی کرده‌اند. او به هوادارانش گفت: «قصد داشتیم کنترل ناحیه پروانس را در دست بگیریم تا به مردم قدرت مدیریت خود را نشان دهیم اما آنها این امکان را از ما گرفتند.» حزب مارین لوپن تاکنون در هیچ انتخابات محلی پیروز نشده است.
ناحیه او-دو-فرانس در نزدیکی شهر بندری کاله در شمال فرانسه هم یکی از امیدهای اول مارین لوپن بود اما نامزد این حزب در شمال هم میدان را به نامزد حزب محافظه‌کار واگذار کرد. بحران پناهجویان فرانسه را هم همچون دیگر کشورهای اروپایی درگیر کرده است. شهر کاله یکی از مناطقی است که طی سال‌های اخیر به محل زندگی پناهجویان غیرقانونی تبدیل شده است. آنها سعی دارند از بندر کاله و از طریق دریا خود را به انگلیس برسانند. ناتوانی دولت مکرون در حل بحران پناهجویان، باعث شده تا راست‌های افراطی در منطقه کاله دست به تبلیغات گسترده علیه سیاست‌های دولت بزنند. راست‌های افراطی به‌شدت تمایلات ضدمهاجرتی دارند و تصور می‌کردند دست‌کم در این منطقه می‌توانند مردم را با خود همراه کنند.

مکرون، بازنده دوم
بازنده دیگر اما امانوئل مکرون بود. رئیس‌جمهور جوان فرانسه برای نخستین بار حزبش را در انتخابات محلی شرکت می‌داد. در دور قبلی انتخابات، یعنی در سال2015، حزب او هنوز تاسیس نشده بود. مکرون تصور می‌کرد که هر نامزدی از حزب حرکت به جلو در انتخابات محلی شرکت کند، نتیجه خواهد گرفت. اما عملکرد ضعیف دولت او طی سال‌های اخیر باعث شده تا مردم دست‌کم در مورد اداره شهرها و مناطق محلی به حزب حاکم اعتماد نکنند.
به نوشته یورونیوز، در پاریس، جمهوریخواهان که همراهی گسترده راست میانه و حتی بخشی از حزب سوسیالیست را با خود داشتند، موفق به شکست ائتلاف گسترده چپ (سبزها، سوسیالیت و فرانسه تسلیم‌ناپذیر) شدند. در دیگر مناطق نیز هرجا نامزدهای حزب جمهوریخواهان قدرت را در دست داشته‌اند، در موقعیت خود ابقا شده‌اند. این اتفاق نشان می‌دهد مردم فرانسه ممکن است بار دیگر در انتخابات 2022آرای خود را به نفع جمهوریخواهان به صندوق‌ها بیندازند. حزب جمهوریخواهان تا سال 2015با نام اتحاد برای جنبش مردمی شناخته می‌شد. رهبری این حزب در دست نیکلای سارکوزی است که بین سال‌های 2007تا2012 رئیس‌جمهور فرانسه بود. این حزب با ادغام احزاب گوناگون راست‌گرا تحت رهبری ژاک شیراک در سال۲۰۰۲ تأسیس شد و تا سال۲۰۱۵ بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین حزب در جناح راست فرانسه بود. حزب جمهوریخواهان اکنون یکی از 4حزب اصلی فرانسه است.

چالش دمکراسی فرانسوی
غیر از مکرون، بازنده دیگر انتخابات را باید صندوق‌های رای دانست. فقط 35درصد از واجدان شرایط رأی‌دهی در پای صندوق‌های رأی حاضر شدند. البته همیشه انتخابات محلی در مقایسه با انتخابات ریاست‌جمهوری از استقبال کمتری روبه‌رو می‌شود اما آمار انتخابات اخیر بسیار متفاوت از دوره‌های قبلی بوده است. در سال 2015حدود 50درصد از واجدان شرایط رأی‌دهی در انتخابات شرکت کردند. ناامیدی مردم از سیاست‌های دولت مکرون و همچنین ناامیدی آنها از احزاب سیاسی برای بهبود اوضاع معیشت، یکی از دلایل اصلی قهر آنها با صندوق‌های رأی بوده است. این وضعیت در حالی رقم خورد که تمام رهبران سیاسی فرانسه مردم را به مشارکت در دور دوم فراخوانده بودند. به نوشته روزنامه فرانسوی لوپریزین، میزان مشارکت در انتخابات محلی امسال در 32دوره برگزاری آن سابقه نداشته است. به نوشته روزنامه لوپوئن، لوپن رکورد تاریخی عدم‌مشارکت فرانسوی‌ها در انتخابات را «شکست دمکراسی» خوانده است. روزنامه لوموند در سرمقاله خود بعد از انتخابات نوشته است: «هیچ جنبش و هیچ حزبی نمی‌تواند ضرورت آشتی دادن مردم فرانسه با سیاست را نادیده بگیرد.» این روزنامه از «اعتصاب در مقابل صندوق رأی» سخن گفته و نوشته که رفتار مردم کاملا آگاهانه بوده و بهانه‌هایی از قبیل ترس از کرونا به هیچ‌وجه نمی‌تواند وضعیت کنونی را توجیه کند.