چرخ پنجم اتوبوس

 سامان رضایی

 اتوبوس خبرنگار‌ها پس از اتوبوس دانشجو‌ها و شاید خدایی ناکرده پیش از اتوبوس صنف دیگری واژگون شد. خبرنگار‌ها به‌عنوان آینه‌ای که همیشه خبرها را انعکاس داده بودند، این بار خودشان خبرساز شدند. تکرار حادثه، تکرار تراژدی، تکرار کاستی‌های تصمیم‌گیری مسئولان و سرانجام تکرار گلایه‌هایی که به‌طور حتم در آینده نیز بار‌ها و بار‌ها شاهد آن خواهیم بود. این از بخش «هست» ماجرا. بخشی که مدام و شاید بیش از حد به آن پرداخته‌ایم. تا جایی که از بخش «باید‌ها» غافل شده‌ایم. در بخش باید‌ها می‌رسیم به فرهنگ رانندگی خودمان که معمولا دوست نداریم سراغش برویم. اما چه بخواهیم و چه نخواهیم در حوادث جاده‌ای پیش از هر مسئولی، پیش از هر تصمیم‌گیرنده‌ای و حتی پیش از فرسودگی هر خودرویی، این فرهنگ رانندگی خود ماست که نقش اصلی را بازی می‌کند. همان که سر پیچ‌های تند کوهستان‌های آلپ حوادث رانندگی اندک و سر پیچ‌های تند کوهستان‌های هند موجب مرگ‌ومیر بالایی می‌شود. برای اثبات این موضوع که فرهنگ‌رانندگی صحیح می‌توانست در این حادثه تلخ، چرخ پنجم اتوبوس باشد و آن را نجات دهد، یک پرسش مطرح می‌کنیم. چند نفر از ما هنگام رانندگی در سراشیبی‌های تند یا طولانی به جای ترمز گرفتن ممتدی که باعث به‌اصطلاح داغ کردن لنت‌ها یا ترمز بریدن می‌شود از دنده سنگین استفاده می‌کنیم تا فشاری به لنت‌ها وارد نشود. چند نفر از ما می‌دانیم که در بالا رفتن از شیب تندی که با دنده 2آن را پیموده‌ایم دنده مناسب هنگام بازگشت از آن و در سرازیری هم همان دنده 2است. رها کردن خودرو با دنده‌ سبک و سرعت گرفتن آن در سرازیری، مساوی با ترمز کردن‌های ممتد و طولانی است. نمونه دیگر جای خالی فرهنگ رانندگی مناسب، هنگام سنگین شدن ترافیک در تقاطع‌های اصلی به فرعی یا کوچه به خیابان دیده می‌شود. چند نفر از ما می‌دانیم که به جای به‌اصطلاح راه گرفتن‌های ریز ریز و اغلب تهدیدآمیز، باید قانون مشهور «یکی در میان» را به‌کار بگیریم؟ به این معنی که ابتدا خودرویی که در خط کند‌روی خیابان اصلی می‌راند عبور می‌کند و سپس با احتیاط نوبت خودرویی است که از کوچه به خیابان یا از فرعی به اصلی می‌آید. به همین سادگی.