ایرلاین‌های خودمختار

گران‌فروشی بلیت هواپیما با وجود اعتراض و موضع‌گیری مردم و مسئولان حوزه حمل‌ونقل ادامه دارد. گویی شرکت‌های هواپیمایی، بعد از 16 ماه مصاف پرهزینه با کرونا، این بار به سیم آخر زده‌اند و بی‌توجه به هر اعتراض یا قانونی، فقط به دنبال احیای درآمدهای از دست رفته خود هستند.
به گزارش همشهری، در حرکت جدید شرکت‌های هواپیمایی برای افزایش قیمت بلیت هواپیما در مسیرهای پُر مسافر، همه مصوبه‌ها، تعهدات و توافق‌های میان دولت و ایرلاین‌ها در مورد حفظ ثبات قیمت بلیت هواپیما به ‌یکباره بی‌اثر شده و با وجود مخالفت دستگاه‌های مسئول در حوزه حمل‌ونقل هوایی، گران‌فروشی غیرقانونی بلیت هواپیما ادامه دارد.

نقض دوطرفه یک توافق
پیش ‌از این انجمن شرکت‌های هواپیمایی، توافق مشروطی با وزارت راه و شهرسازی انجام داده بود که بر اساس آن، ایرلاین‌ها قیمت بلیت هواپیما را از سقف مصوبه آبان 1399 بالاتر نبرند و در عوض دولت نیز بر اساس گزارش‌های صورت ‌مالی ایرلاین‌ها در 6 ماهه دوم 1399 و مقایسه آن با صورت‌های مالی قبل از کرونا یعنی 6 ماهه دوم 1398، اقداماتی برای جبران زیان شرکت‌ها انجام دهد؛ اما حالا از اخبار و وقایع چنین برمی‌آید که شرکت‌های هواپیمایی، به دلایلی که محقق نشدن وعده‌های وزارت راه و شهرسازی نیز می‌تواند یکی از ‌آنها باشد، صبوری و حرف‌شنوی را کنار گذاشته‌اند و به‌صورت خودمختار دست‌به‌کار تعیین قیمت بلیت هواپیما شده‌اند. اقدامی که البته از سوی همه متولیان حوزه حمل‌ونقل اعم از وزارت راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشوری غیرقانونی اعلام شده و حتی مجلس نیز با ورود به این موضوع آن را غیرمجاز و قابل رسیدگی دانسته اما همچنان در عمل، گران‌فروشی بلیت ادامه دارد. نکته قابل‌تأمل اما این است که این بار انجمن شرکت‌های هواپیمایی پاسخگو نیست و حتی برای توجیه این حرکت و تقلیل آن به تخلفاتی انگشت‌شمار نیز تلاش نمی‌کند. بازخوانی اظهارنظرهای قبلی مسئولان انجمن شرکت‌های هواپیمایی حاکی از این است که کاهش چشمگیر تقاضای مسافرت هوایی در دوره کرونا، اعمال محدودیت‌های شدید برای مقابله با کرونا در سفرهای هوایی به‌خصوص محدودیت استفاده 60 درصدی از ظرفیت مسافرگیری هواپیماها و همچنین سرکوب ادامه‌دار قیمت بلیت هواپیما که از اواسط سال گذشته به‌شدت اعمال شده، در مجموع باعث شده ایرلاین‌های ایرانی به گوشه رینگ رانده شوند و از پس هزینه‌های جاری خود نیز برنیایند. در این شرایط، بدعهدی متولیان صنعت حمل‌ونقل در عمل به وعده‌ها و تعهدات جبران خسارت ایرلاین‌ها نیز باعث شده این شرکت‌ها وارد بن‌بستی شوند که رهایی از آن فقط با بی‌توجهی به مصوبه‌ها، توافق‌ها و وعده‌ها امکان‌پذیر بوده و همین باعث شده ایرلاین‌ها در قیمت‌گذاری بلیت حتی برای دوره کوتاه سفرهای مرتبط با میلاد امام رضا (ع) خودمختار شوند و اختیاری عمل کنند.

گلایه از محدودیت‌ها
در حدود 16 ماهی که از شیوع کرونا می‌گذرد، آنچه بیش از ممانعت از افزایش قیمت بلیت هواپیما، باعث گلایه و کلافگی ایرلاین‌ها شده، اعمال محدودیت استفاده 60 درصدی از ظرفیت مسافر پذیری هواپیماهاست که عملاً هزینه فعالیت این شرکت‌ها را بالا برده و اجازه نمی‌دهد که با همین کسادی بازار، دخل‌وخرج ایرلاین‌ها در هر پرواز تراز شود. از نظر شرکت‌های هواپیمایی، مصوبه فروش 60 درصد ظرفیت پروازها به دلیل کرونا، موضوعی است که بدون محاسبات علمی تعیین و لازم‌الاجرا شده و فقط ضرر و زیان شرکت‌های هواپیمایی را بیشتر کرده است. هزینه‌های این محدودیت برای ایرلاین‌ها و همچنین مشخص نبودن زمان اتمام آن باعث شده چندین بار تقاضای لغو این محدودیت مطرح  شود، حتی چند روز پیش نیز دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی از درخواست این انجمن از وزرای راه و بهداشت برای حذف این مصوبه خبر داد. درخواستی که البته تاکنون پاسخ مساعدی به آن داده نشده و احتمال موافقت با آن نیز چندان قوی به نظر نمی‌رسد. هزینه‌سازی محدودیت‌ها برای شرکت‌های هواپیمایی ازیک‌طرف و فشار کرونا بر این صنعت در حالی ادامه دارد که در ماه‌ها و روزهای گذشته چندین اظهارنظر از سوی مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری و وزیر راه و شهرسازی در مخالفت با تغییر قیمت بلیت هواپیما مطرح شده و همه بر جلوگیری از بروز تخلفات احتمالی در این زمینه خبر داده‌اند؛ آن‌هم بدون اینکه گامی برای ادامه حیات شرکت‌های هواپیمایی برداشته شود. پرواز قیمت بلیت هواپیما در مسیر تهران-مشهد از حوالی 770 هزار تومان به‌عنوان سقف مصوبه آبان 99 به بالای یک‌میلیون تومان یا اوج‌گیری قیمت بلیت در مسیر تهران-  شیراز از حوالی 670 هزار تومان به مرز 900هزار تومان فقط نشانه‌هایی از نامتناسب بودن داده و ستانده در کسب‌وکار شرکت‌های هواپیمایی است و این بار نیز اگر با تعزیر و جریمه با آنها مخالفت شود، در آینده با نشانه‌های قوی‌تری نظیر ورشکستگی و اعلام انحلال ایرلاین‌ها مواجه خواهیم بود.

تنبیه متخلفان و تداوم تخلف
بعد از اینکه گران‌فروشی قیمت بلیت هواپیما و تخلف ایرلاین‌ها از مصوبه آبان 1399 در رسانه‌ها منعکس شد و مسئولان را وادار به موضع‌گیری کرد، محمدحسن ذیبخش، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری دراین‌باره به رسانه‌ها خبر داد که بعد از پیگیری رسانه‌ها، با دستور وزیر راه و شهرسازی و تلاش سازمان هواپیمایی کشوری، قیمت بلیت هواپیما به نرخ قبل بازگشته و ایرلاین‌های گران‌فروش نیز موظف شده‌اند مابه‌التفاوت قیمت بلیت را به مسافرانی که بلیت را گران خریده اند، پرداخت کنند. او فرایند بازگشت مبلغ اضافه دریافت از مسافران را این‌گونه تشریح کرد که در این رابطه ابتدا مسافران باید به شرکت‌های هواپیمایی مراجعه کنند و در صورت عدم دریافت پاسخ، دست‌به‌کار ثبت شکایت خود در سامانه شکایات مردمی سازمان هواپیمایی کشوری شوند تا این سازمان موضوع را پیگیری کند. فارغ از اینکه این فرایند می‌تواند تنبیهی برای ایرلاین‌های گران‌فروش تلقی شود یا نه، اکنون شواهد امر حاکی از آن است که باوجود همه اظهارنظرهای دولتی و سازمانی علیه افزایش قیمت بلیت، گران‌فروشی ایرلاین‌ها ادامه دارد و به‌عنوان نمونه، بلیت در مسیر تهران - مشهد، همچنان در مرز یک‌میلیون تومان فروخته می‌شود.