اسناد توافق آماده است

  امیرمحمد حسینی ـ خبرنگار

 احیای توافق هسته‌ای به ایستگاه آخر نزدیک شده است؛ اسناد توافق احیای برجام آماده است، بیشتر اختلافات اساسی حل شده و هیأت‌های مذاکره‌کننده برای تصمیم‌گیری به کشورهای خود برمی‌گردند. آخرین نشست کمیسیون مشترک برجام دیروز در وین برگزار شد تا دور ششم مذاکرات نیز به پایان برسد. آن‌هم درحالی‌که گفته شده بود مذاکرات در این دور به محورهای اختلافی رسیده و رئیس تیم ایرانی در وین ابراز امیدواری کرده بود تا کشورها در این زمینه به جمع‌بندی برسند. البته سید عباس عراقچی در پایان دور ششم در حالی از آماده‌شدن همه اسناد توافق خبر داده که برخی از مسائل اصلی اختلافی در مذاکرات هنوز باقی مانده اما کم‌وکیف و چارچوب آن مشخص است. طبق گزارش‌ها و اظهارنظرهای مقام‌های آگاه 2چالش باقیمانده؛ یکی ترتیب اجرای اقدامات متقابل دو طرف و دیگری درخواست ایران برای تضمین‌دادن آمریکاست. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، ایران خواستار تعهد کتبی است تا آمریکا در آن تضمین دهد که در آینده هیچ دولتی در این کشور نتواند از این توافق خارج شود. این روزنامه به نقل از یک مقام آمریکایی نوشته که چنین خواسته‌ای باوجود منطقی بودن، در ساختار دمکراتیک آمریکا شدنی نیست و روسای جمهور بعدی ممکن است آن را برهم بزنند. در سوی مقابل آمریکا نیز از ایران می‌خواهد تا تعهد دهد پس از توافق احیای برجام بار دیگر برای توافق بزرگ‌تری پای میز مذاکره بنشیند. موضعی که ایران آن را نمی‌پذیرد و گفته می‌شود که آمریکا از آغاز مذاکرات تاکنون از این درخواست تاحدود زیادی عقب‌نشینی کرده است. در چنین شرایطی است که رئیس هیأت ایران گفته که فاصله تا توافق کوتاه اما «سخت و پرسنگلاخ» است.

تصمیم‌های آخر در تهران و واشنگتن
زمانبندی دور هفتم مذاکرات هنوز مشخص نیست. تا اینجا هر بار با فاصله‌ای چند‌روزه مذاکرات از سر گرفته شده است. این بار اما طبق گفته‌های عباس عراقچی هیأت‌ها نه برای مشورت‌های آخر بلکه برای «تصمیم‌های آخر» به پایتخت‌ها باز‌می‌گردند؛ موضوعی که ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشد. عراقچی بار دیگر تأکید کرد که زمان برای تصمیم‌گیری طرف‌های مقابل ما فرا‌رسیده است: «چون کاملا صحنه مذاکرات و یک توافق احتمالی روشن است و آنها باید تصمیمات خود را بگیرند.» او در پایان دور پنجم نیز گفته بود که آمریکا برای احیای برجام باید تصمیم‌های سخت خود درباره لغو همه تحریم‌ها و بازگشت به برجام را بگیرد. البته به‌نظر می‌رسد شرایط امروز با چند هفته قبل تفاوت‌هایی دارد. به گزارش «ایسنا» عراقچی در همین زمینه گفته: «اکنون مشخص است که در چه حوزه‌هایی چه کارهایی امکان دارد و چه کارهایی امکان ندارد و زمانی که همه طرف‌ها به‌خصوص طرف‌های مقابل ما باید تصمیم نهایی خود را بتوانند بگیرند.» تااینجا هیأت‌ها یک هفته رایزنی فشرده در وین را پشت سر گذاشتند و دیپلمات‌های ایرانی نیز تا ساعت 2بامداد آخرین روز در وین روی آخرین برگه اسناد و آخرین پاسخ‌هایی که باید داده می‌شد، کار کردند. عراقچی در این زمینه توضیح داد: «به هر حال شما می‌‌دانید انجام مذاکره غیرمستقیم کار آسانی نیست و برای جلوگیری از سوء‌تفاهمات باید خیلی دقیق‌تر و خیلی جزئی‌تر کار کرد و مطالب را آماده کرد.» پیش از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام، آخرین رایزنی‌های دیگر هیأت‌ها نیز میان نمایندگان اتحادیه اروپا و هیأت روسیه برگزار شد.

آمریکا به مذاکرات متعهد است
با این همه هنوز هم دیپلمات‌ها افق روشنی از توافق در هفته یا هفته‌های آینده ترسیم نمی‌کنند. تاجایی که رئیس هیأت ایرانی گفته که «قطعا نمی‌توان پیش‌بینی کرد که آیا واقعا در دور آینده می‌توانیم این کار را انجام بدهیم یا نه ولی من به‌شدت امیدوارم.» محمدجواد ظریف، وزیرخارجه نیز در حاشیه نشست مجمع دیپلماسی آنتالیا گفته که متن ویرایش‌شده توافق را دیده و به‌احتمال زیاد تا پیش از پایان دولت روحانی، توافق احیای برجام به نتیجه می‌رسد. انتخابات ریاست‌جمهوری جمعه برگزار‌‌ شد و دولت جدید کار خود را از 13مرداد آغاز می‌کند. از آغاز مذاکرات هیأت‌های غربی نیم‌نگاهی نیز به انتخابات ریاست‌جمهوری و تغییر دولت در ایران داشتند و پس از برگزاری انتخابات نیز مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا خواستار تعهد ایران به برجام شده است. خبرنگار شبکه سی‌ان‌ان هم به نقل از سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در توییتی نوشت که سیاست این کشور درقبال ایران برای پیشبرد منافع آمریکا طراحی شده است. به‌گفته این مقام آمریکایی «فارغ از آنکه چه‌کسی به قدرت می‌رسد» این کشور تمایل دارد تا «به پیشرفت معناداری که در جریان آخرین دور مذاکرات وین به‌دست آمده است» ادامه دهد.
البته ایران هنوز توافق با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را هم که موعد آن پایان خرداد بود، تمدید نکرده است. هرچند رئیس دفتر رئیس‌جمهوری گفته که اگر مذاکرات وین بر مبنای خواسته‌های ایران پیش برود، این توافق تمدید می‌شود و طبق این اظهارنظر توافق با آژانس تبدیل به چالشی در مسیر احیای برجام نخواهد شد؛ مسیری که از ابتدا پرپیچ‌وخم و پرمانع بود و هنوز هم مشخص نیست که در دولت دوازدهم به مقصد برسد.

 مکث
گزارش توییتری ظریف

 محمدجواد ظریف که از پنجشنبه برای شرکت در مجمع دیپلماسی آنتالیا راهی ترکیه شده گزارشی توییتری از این سفر منتشر کرد. وزیرخارجه ایران، دیدارهایش در جریان این سفر را مثبت ارزیابی کرد و نوشت: «در حاشیه مجمع دیپلماسی آنتالیا گفت‌وگوهای دوجانبه مفیدی با سران و وزرای امورخارجه افغانستان، پاکستان، کرواسی، عراق، کویت، لهستان، ترکیه، تاجیکستان و ونزوئلا داشتم.» ظریف اضافه کرد: «اولین نشست سه‌جانبه با ترکیه و افغانستان نیز برگزار شد. به علاوه، رایزنی‌های سازنده‌ای با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره برجام و مسائل منطقه‌ای داشتم.»