گزارش
تنفس مصنوعی
حمایت دولتی از فیلم‌های نوروزی و سینماهای نمایش‌دهنده آنها چقدر بوده
یاور یگانه- روزنامه‌نگار
در تمام ایامی که کرونا باعث تعطیلی و از رونق‌افتادن کسب‌وکار سینماها شده، یکی از گزینه‌هایی که برای گذر از این وضعیت روی میز بوده، حمایت دولتی از فیلم‌ها و سینماداران بوده است. برخی‌ها معتقدند که در وضعیتی که تهیه‌کنندگان فیلم‌ها، به‌دلیل بی‌رغبتی مردم به سینمارفتن، علاقه‌ای به اکران آثارشان ندارند و سینماداران هم تاکنون متحمل ضرر و زیان فراوانی شده‌اند، تنها راه ترغیب تهیه‌کنندگان به اکران فیلم‌هایشان حمایت دولت از آنهاست.
البته سینماداران هم که از روشن‌نبودن افق پیش‌روی‌شان به تنگ آمده‌اند و نمی‌دانند تا کی باید منتظر بمانند تا فیلمی به دستشان برسد که شور و شوق سینمارفتن را در مردم زنده کند، در طول یک سال و اندی گذشته همواره امیدوار بوده‌اند که بالاخره سازمان سینمایی به دادشان برسد و با اختصاص بودجه‌ای به حمایت از آنها بپردازد. در سال گذشته، سازمان سینمایی پس از اینکه جشنواره‌های «فیلم کوتاه تهران»، «سینما حقیقت»، «جشنواره ملی فیلم فجر» را برگزار کرد و بودجه‌هایی را به این جشنواره‌ها اختصاص داد، بالاخره از فیلم‌های اکران نوروزی و سالن‌های سینما هم حمایت کرد. اواخر سال1399 بود که در کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما به ریاست حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی، حمایت از اکران فیلم‌های نوروز مصوب شد. حالا جدول حمایت‌های مصوب کارگروه آسیب‌های کرونا در سینما در ماه‌های فروردین و اردیبهشت منتشر شده و اینطور که اعداد نشان می‌دهد با این حمایت‌ها نه تهیه‌کنندگان حاضر به قربانی‌کردن فیلم‌هایشان هستند و نه سینماداران می‌توانند برای مدت زیادی چراغ سالن‌هایشان را روشن نگه دارند.
اول جشنواره، بعد اکران
جشنواره ملی فیلم فجر سال گذشته که برگزار شد این سؤال پیش آمد که مسئولان سازمان سینمایی چه اصراری به برگزاری جشنواره حضوری در روزگار شیوع و وفور کرونا دارند، آن هم وقتی که بسیاری از جشنواره‌های سینمایی معتبر بین‌المللی برگزار نشدند یا به‌صورت آنلاین و بسیار محدود برگزار شدند. یکی از جواب‌های احتمالی به این سؤال به بودجه مصوبی برمی‌گردد که باید فقط و فقط صرف برگزاری جشنواره‌های سینمایی شود و درصورت برگزار‌نشدن هر یک از این جشنواره‌ها این بودجه را نمی‌توان صرف امور دیگری مثل حمایت از فیلم‌های در حال اکران یا سالن‌های سینما کرد. بالاخره بعد از برگزاری جشنواره ملی فیلم فجر، سازمان سینمایی سرش خلوت شد و به‌عنوان متولی سینما در ایران تصمیم گرفت نگاهی هم به حال و روز اکران بیندازد.
در جلسه‌ای که در اواخر اسفند سال پیش به ریاست حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی، برگزار شد مصوبه جلسه قبلی این کارگروه در ۷بهمن1399 مبنی بر کمک هزینه اکران (سینما و فیلم) بر مبنای قیمت خالص بلیت هر سینما برای سینمای یک و دو سالن معادل ۲درصد سالن‌های فعال، سینماهای سه و چهار سالن معادل ۳درصد سالن‌های فعال و سینماهای پنج سالن معادل ۵درصد سالن‌های فعال (حداکثر ۵سالن) تا پایان اردیبهشت‌ماه۱۴۰۰ تمدید شد. در این مصوبه آمده بود که درصورت تعطیلی سینماها نیز این حمایت مشمول 3فیلم ویژه اکران نوروزی خواهد شد؛ اتفاقی که افتاد سینماها فقط بعد از چند روز اکران فیلم‌های نوروزی به‌دلیل قرمز‌شدن شهر تهران دوباره تعطیل شدند.
همچنین ۶میلیارد ریال به‌عنوان کمک هزینه تبلیغات یکپارچه اکران نوروز۱۴۰۰ اختصاص پیدا کرد و در این جلسه مقرر شد 3فیلم ویژه نوروزی زمانی از تسهیلات اکران برخوردار می‌شوند که حداقل ۴هفته از نمایش آنها سپری شود. فیلم‌های اکران نوروزی از اواخر سال گذشته تا امروز روی پرده‌اند و هیچ اتفاق مهمی نه برای این فیلم‌ها و نه برای سینماهای نمایش‌دهنده آنها نیفتاده است.
میزان استقبال از این فیلم‌ها به قدری پایین بود که جواد نوروزبیگی، تهیه‌کننده فیلم «خون شد» ساخته مسعود کیمیایی، از این میزان استقبال کم تماشاگران از فیلمش ابراز تعجب کرد. حتی به‌رغم اینکه چند باری خبرهایی مبنی بر اکران آنلاین این فیلم‌ها منتشر شد، اما مسائلی مثل سود بسیار کم اکران آنلاین، انتشار نسخه قاچاق فیلم‌ها به فاصله کوتاهی از اکران آنلاین، برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و بی‌میلی مردم به فیلم دیدن و... باعث شد حتی این فیلم‌ها به اکران آنلاین هم نرسند. با این تفاصیل، آیا میزان حمایتی که دریافت کرده‌اند آنقدر وسوسه‌کننده بوده که سایر تهیه‌کنندگان هم به اکران فیلمشان رغبت پیدا کنند؟
مسکن‌های بی‌اثر
انتشار جدول حمایت‌های مصوب کارگروه آسیب‌های کرونا در سینما در ماه‌های فروردین و اردیبهشت می‌تواند توضیح دهد که چرا اغلب تهیه‌کنندگانی که به فروش فیلمشان در جدول امیدوار هستند، برای آثارشان و بهره‌مندی از حمایت‌های دولتی تردید دارند. در فروردین‌ماه مبلغی حدود 3میلیاردو560میلیون تومان حمایت درنظر گرفته شده که حدود یک‌میلیاردو438میلیون تومان آن سهم 137سینمای نشان‌دهنده فیلم‌های نوروزی و 2میلیاردو122میلیون سهم 5فیلم اکران نوروزی است که فعلا هم پرداخت نشده و تا پایان تیرماه پرداخت خواهد شد. همچنین در اردیبهشت ماه، تقریبا 2میلیارد و 135میلیون تومان شامل 760میلیون‌و333هزار تومان سهم 102سینما و یک‌میلیاردو375میلیون تومان سهم 5فیلم اکران نوروزی است که تا هفته آینده به حسابشان واریز می‌شود.
همین رقم‌ها گویای بسیاری از چیزهاست. فیلم‌هایی که هرکدام در شرایط عادی امیدوارند چندین و چند میلیارد تومان در گیشه فروش کنند، حالا نه‌تنها در گیشه فروش نکرده‌اند بلکه حمایت سازمان سینمایی از آنها از چند میلیون تومان فراتر نرفته است. چندی پیش محمدرضا صابری، دبیر و سخنگوی انجمن سینماداران کشور، اعلام کرد که نامه‌ای به رئیس سازمان سینمایی نوشته و در آن از تعطیلی یک‌سوم سینماهای سراسر کشور خبر داده و خواستار حمایت مالی حداقلی از پنج فیلم دینامیت (مسعود اطیابی)، چپ‌راست (حامد محمدی)، درخت گردو (محمدحسین مهدویان)، انفرادی (مسعود اطیابی) و عروسی مردم (مجید توکلی) شده تا تهیه‌کنندگان این آثار راضی به نمایش فیلم‌هایشان در این شرایط شوند. صابری رقم حمایت را حدود ۲میلیارد تومان عنوان کرده و مدعی شده بود که در این وضعیت کسی به‌دنبال سود نیست. اما بعدا سیدابراهیم عامریان، تهیه‌کننده فیلم سینمایی دینامیت، اعلام کرد که چ را باید به‌خاطر 3-2میلیارد تومان به اکران فیلمش رضایت دهد درحالی‌که فیلمش در حالت عادی قابلیت فروش چندین برابر این رقم در گیشه را دارد. انتشار جدول حمایت‌های مصوب کارگروه آسیب‌های کرونا در سینما در ماه‌های فروردین و اردیبهشت نشان می‌دهد که سینمایی که به رقم‌های درشت با منشأ نامعلوم عادت کرده و به ویروس بی‌برنامگی مدیریتی دچار است، امراضش با این مسکن‌های کوچک هرگز درمان نمی‌شود.
