در انتظار بازشدن گره‌ها

 امیرمحمد حسینی- خبرنگار

این روزها توافق هسته‌ای و برجام کلیدواژه همه نشست‌ها و سخنرانی‌های بین‌المللی شده است. اساس کار اما همچنان در اتریش و در گراندهتل شهر وین پیش می‌رود. 3کارگروه هسته‌ای، تحریم و ترتیبات اجرایی به رایزنی‌ها برای پیشبرد متن توافق ادامه می‌دهند و بخش عمده‌ای از کار در این مرحله بر‌عهده کارگروه ترتیبات اجرایی است؛ جایی که اختلاف‌نظر اساسی بر سر چگونگی اقدامات متقابل دوطرف دنبال می‌شود. با این همه اظهارنظر رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران درباره به سرانجام نرسیدن مذاکرات در این دور، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال به بن‌بست رسیدن گفت‌وگوها را مطرح کرده است. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه اما در پاسخ به سؤالی در همین زمینه گفته: «آنچه در وین در حال روی دادن است به هیچ بن‌بستی نرسیده است و هیچ‌چیز غیرممکنی هم وجود ندارد.» به‌گفته خطیب‌زاده گفت‌وگوها درخصوص برخی ظرایف فنی، سیاسی، حقوقی و اجرایی همچنان جریان دارد و 2، 3 موضوع اساسی باقی مانده است که در مورد آنها در وین گفت‌وگوها ادامه دارد. به این ترتیب، با وجود 3اختلاف اساسی در این دور از مذاکرات سخنگوی وزارت خارجه تأکید کرده که نمی‌توان درباره نتایج گفت‌‌وگوها قضاوت کرد. البته سیدعباس عراقچی، رئیس تیم ایرانی وین پس از نخستین نشست کمیسیون مشترک برجام در دور ششم گفته بود که مذاکرات تا رسیدن به جمع‌بندی‌ای که بتوان بر مبنای آن در پایتخت‌ها تصمیم‌گیری کرد، ادامه خواهد داشت.

سخنگوی وزارت خارجه: غیرممکن وجود ندارد
این روزها دیپلمات‌ها دیدارهای فشرده دوجانبه و چندجانبه زیادی در وین برگزار می‌کنند. یکی از این دیدارها که نماینده روسیه خبر آن را در توییتر داده، دیدار روسای هیأت‌های مذاکره‌کننده در وین بدون حضور ایران بوده است. میخائیل اولیانوف با انتشار عکسی از این دیدار نوشت: «دیدار روسای هیأت‌های مذاکرات وین (بدون ایران و بدون کارشناس‌ها) امروز برای ارزیابی پیشرفت‌های حاصله و تبادل‌نظر درباره گام‌های بعدی برگزار شد. صندلی روسیه خالی است؛ چون باید سر پا می‌ایستادم تا این عکس را بگیرم.» به‌نظر می‌رسد که همه طرف‌ها مصمم هستند تا گره فعلی مذاکرات را باز کنند. سخنگوی وزارت خارجه ایران درباره اینکه این اختلافات اساسی که همه از آن سخن می‌گویند، چیست؟ گفته: «در مورد رفع تمامی تحریم‌های بخش ذیل برجام توافق شده است؛ ازجمله در حوزه انرژی.» این البته خبری بود که پیش‌تر رئیس‌جمهوری هم آن را داده و تأکید کرده بود که تحریم‌ها شکسته شده و مذاکرات بر سر جزئیات ادامه دارد.

تصمیم‌های دشوار در واشنگتن
 اینکه پایان مهلت توافق ایران و آژانس در خرداد‌ماه چه تأثیری بر روند مذاکرات وین دارد نیز سؤال اساسی دیگری بود که خطیب‌زاده به آن پاسخ داد. او گفت که اگر به نتیجه نرسیدیم تصمیم‌گیری در مورد تصاویر یک تصمیم داخلی است که آیا ما دوربین‌ها را پاک کنیم یا اینکه کماکان دوربین‌ها ضبط کنند و ما خودمان می‌توانیم در این زمینه تصمیم‌گیری کنیم.» براساس توافق 3ماهه ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که تا پایان خرداد نیز تمدید شده درصورت لغو نشدن تحریم‌ها ایران همه دسترسی‌های نظارتی آژانس به مراکز هسته‌ای را قطع خواهد کرد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس نیز در همین زمینه تأکید کرده که بدون توافق هسته‌ای با ایران «کور سرگردان خواهیم بود.» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگو با پایگاه خبری اکسیوس گفته که «داشتن یک توافق هسته‌ای با ایران ضرورت دارد.» در چنین شرایطی عباس عراقچی نیز در گفت‌وگویی با شبکه پرس‌تی‌وی بار دیگر بر لزوم هدرندادن وقت در عین دقت در مذاکرات تأکید کرده و گفته: «ما به‌صورت جدی درباره موضوعات باقیمانده، مشغول مذاکره شدیم. ما باید یک «توافقنامه خوب» داشته باشیم؛ «توافقنامه خوب» زمانی به‌دست می‌آید که نگرانی‌های مهم ما رفع شود و اهداف کلیدی ما به‌دست آید. بدون تحقق این موارد، ما هیچ توافقی نخواهیم کرد.» عراقچی بار دیگر توپ احیای برجام را به زمین آمریکا انداخته و گفته که ایران تصمیم‌های سخت خود را گرفته و حالا نوبت واشنگتن است که تصمیم‌های دشوار خود را اتخاذ کند.