شهروندان، ماهیت شهر هستند

مهرداد مال‌عزیزی‌- معمار و شهرساز

ماهیت اولیه شهر، شهروندان هستند و تمام ارکان شهر از عملکردها، رویدادها، فعالیت‌ها و فعل و انفعالات شهروندان تشکیل شده است. بنابراین شهروندان به شهر هویت و جایگاه اداری، سیاسی و ماهیتی می‌دهند و حضور شهروندان در همه ارکان شهر الزامی است. ساختار سیاسی شهر از مدیر اجرایی یعنی شهردار و دستگاه برنامه‌ریزی یعنی شورای شهر شکل گرفته است و از این‌رو هر اتفاقی که در شهر رخ می‌دهد از برنامه‌ریزی طرح‌های بالادست، طرح‌های جامع و تفصیلی و طرح‌های ساختاری و اجرایی شهر باید با حضور نمایندگان مردم که شهروندان شهر هستند، انجام شود. این رویه بی‌تردید در تمام شهرهای مترقی دنیا وجود دارد و هر تغییر در طرح‌های گذشته و اجرای طرح‌های جدید با حضور و نظر مردم یا نمایندگانشان انجام می‌شود. به‌طور مثال تغییر تابلوی راهنمایی و رانندگی در یک معبر با اعلام عمومی انجام می‌شود چرا که این کار حقوق عده‌ای از شهروندان را افزایش می‌دهد و حقوق برخی را ضایع می‌کند. بنابراین حضور شهروند در مجامع تصمیم‌گیری مانند شورای شهر و مدیریت شهری بی‌تردید الزامی است و اعضای شورای شهر باید بدانند توسط مردم انتخاب می‌شوند و باید پاسخگوی آنها باشند و مردم باید در تصمیماتی که گرفته می‌شود حضور داشته باشند و این حضور را حس کنند. علاوه بر شهروندان، بهره‌مندی از نظرات متخصصان در حوزه‌های مختلف هم لازم و ضروری است. در شورای شهر کمیته‌های تخصصی وجود دارد که اعضا براساس تخصص و تجربه در آنها عضو می‌شوند و حضور متخصصان و نمایندگانی از هنرمندان، ورزشکاران، شهرسازان، معماران و صنف بازاریان و... یک وظیفه قانونی و شرعی است. در حقیقت اعضای شورای شهر می‌توانند از این کمیته‌ها و حضور متخصصان به‌عنوان ابزاری برای رفع مشکلات شهر و پیگیری مطالبات شهروندان بهره‌مند شوند.
نکته مهم این است که حضور کمرنگ مردم در انتخاب اعضای پارلمان شهری نتیجه‌ای جز کاهش قدرت سیاسی پارلمان شهری و مدیریت شهر نخواهد داشت. حتی اگر افراد متخصص وارد پارلمان شوند اما از پشتوانه‌ای چون حمایت مردم برخوردار نباشند، مطمئنا قدرت سیاسی آنها کمتر می‌شود و تصمیماتشان برای مردم اثری نخواهد داشت. اگر کاندیداها صادقانه و با اسناد و مدارک برنامه‌های خود را برای مردم تدوین کنند حتما در همراه ساختن آنها موفق خواهند بود. 3سرفصل مهم در راس کارهای پارلمان شهری وجود دارد که عبارتند از آلودگی هوا، ایجاد شهر سالم و سلامت و امن و رعایت حقوق شهر و شهروندان که اگر تنها یک سرفصل را با ابزار و قانون و سند برای مردم تبین کنند حتما شاهد حضور مردم در انتخابات خواهیم بود.
در نهایت بار دیگر تأکید می‌کنم حرف‌های مدیریت شهری بدون تجهیزات و ابزار، پشتوانه اجرایی نخواهد داشت و وعده‌ها محقق نمی‌شود و قطعا شاهد  بی‌اعتمادی مردم خواهیم بود و چه بسا این رویکرد در سال‌های آتی منجر به حذف پارلمان شهری شود.