بازگشت آرامش به تبریز

سیدمرتضی احمدپور- خبر‌نگار

تبریز شهر زلزله‌های بزرگ و ویرانگری است که در طول تاریخ چندین بار موجب مرگ صدها هزار نفر شده است. لرزش دوباره این کلانشهر و روستاهای اطراف آن  با توجه به سابقه خرابی زلزله‌های گذشته نگرانی زیادی را در مردم ایجاد کرد؛ درحالی‌که به‌گفته مسئولان، زلزله 2/4ریشتری روز گذشته (سه‌شنبه 18خرداد) و پس‌لرزه‌های آن به جز آسیب جزئی به برخی خانه‌های روستایی خسارتی بر جای نگذاشت.

تبریز روی خط لرزه
اولین زلزله بزرگ تبریز که در تاریخ ثبت شده و بیش از نیمی از جمعیت این شهر را از بین برده مربوط به قرن سوم هجری است. پس از آن هر 100سال یک‌بار زلزله ویرانگری شهر را لرزانده است؛ زلزله‌هایی که موجب تخریب گسترده آثار تاریخی هم شدند. از حدود 150سال قبل هرچند زلزله ویرانگری که موجب مرگ هزاران شهروند شود در محدوده شهر تبریز رخ نداد، اما زلزله‌هایی با قدرت تخریب کمتر به وقوع پیوست که بدون خسارت هم نبودند. شهرهای آذربایجان‌شرقی هم ازجمله ورزقان در سال91و میانه در سال98با زلزله‌های ویرانگر، خسارت‌های شدیدی را تجربه‌ کردند. سال گذشته هم زلزله‌های شدیدی در شرق تبریز احساس شد و گفته می‌شد کانون جدید زلزله‌‌ای در این منطقه ایجاد شده و می‌تواند زمینه حوادث تلخ در این شهر باشد. رانش‌های متعدد زمین و کوه در شرق تبریز ازجمله عون بن علی و رشدیه از تبعات زلزله‌های سال گذشته بود که تاکنون نیز ادامه دارد. همین سابقه لرزه‌خیز بودن تبریز کافی بود تا روز گذشته (سه‌شنبه) وقوع زلزله در عمق کم علاوه بر خسارت‌های مادی با صداهای مهیب موجب ترس و وحشت شهروندان شود. زمین‌لرزه 2/4ریشتری تبریز در ساعت ۰۳:۱۳:۵۹ به طول جغرافیایی 2/46، عرض جغرافیایی 22/38و عمق ۸ کیلومتری، ۱۷ کیلومتری تبریز، ۱۹ کیلومتری صوفیان و ۲۱ کیلومتری سردرود به وقوع پیوست و بنابر اعلام مرکز لرزه‌نگاری دانشگاه تهران تا ساعت 12حداقل 10پس‌لرزه در پی داشت. خیابان‌های تبریز تا یک ساعت پس از زلزله با ترافیک مواجه بود و از سوی دیگر تا چند ساعت بعد شاهد ازدحام مقابل پمپ‌بنزین‌ها و پارک‌های تبریز بودیم.

وحشت روستاییان
روستاهای غرب تبریز ازجمله باغ معروف و کجوار نزدیک‌ترین فاصله را به کانون زلزله داشتند. مردم شهر سردرود هم این زلزله را به‌خوبی حس کردند و دوشنبه ‌شب و روز گذشته را به سختی گذراندند. تعدادی از مردم این دو روستا و شهر از نیمه‌های شب در کوچه و خیابان ماندند. یکی از ساکنان روستای باغ معروف و از مشاوران املاک این منطقه به همشهری می‌گوید: خانه‌ها در این روستای مهاجرپذیر با تکان‌های سختی مواجه شدند که موجب آسیب‌های جزئی و ترک برداشتن خانه‌هایی شد که اسکلت چوبی یا فلزی غیرمقاوم دارند. فرهاد امیدی می‌افزاید: صداهای مهیبی که از دیشب به گوش می‌رسد، موجب شده است مردم در نبود فضای سبز و پارک، شب را در پیاده‌روها و مقابل خانه‌ها یا داخل خودروها سپری کنند.

ترافیک مقابل پمپ‌بنزین‌های غرب تبریز
یکی از شهروندان ساکن سردرود هم از ترافیک خودروها مقابل پمپ بنزین این منطقه و ورودی میدان میوه و تره‌بار تبریز خبر می‌دهد و می‌گوید: این ترافیک تا ساعت 8صبح ادامه داشت و با تغییر شیفت کارکنان پمپ‌بنزین‌ها که معمولا نیم‌ساعت طول می‌کشد، بیشتر هم شد. نادر حسنی می‌افزاید: تعدادی از شهروندان هم با ظرف‌های خالی برای دریافت بنزین مراجعه کرده بودند.

هلال احمر در روستاهای زلزله‌زده
معاون امدادونجات جمعیت هلال‌احمر آذربایجان‌شرقی با توجه به نگرانی‌های مردم از آماده‌باش نیروهای جمعیت هلال‌احمر خبر می‌دهد و به همشهری می‌گوید: زلزله در تبریز خسارتی نداشت، اما گروه‌های امدادی به روستاهای حاشیه‌ای غرب تبریز اعزام شده‌اند.
میرعلی آقاسیدی با بیان اینکه هلال‌احمر بعد از وقوع زلزله به‌صورت مستمر با دهیاری‌ها و خانه‌های هلال در مراکز دهستان‌ها در ارتباط است، می‌افزاید: تاکنون گزارشی مبنی بر وارد شدن خسارت از زلزله تبریز دریافت نشده است.

آماده‌باش امدادی
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان هم با بیان اینکه تیم‌های ارزیابی متشکل از هلال‌احمر، اورژانس، آتش‌نشانی و نیروی انتظامی بلافاصله پس از وقوع نخستین زلزله به منطقه اعزام شده‌اند به همشهری می‌گوید: دستور آماده‌باش کامل نیز به اعضای ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران استان، شهرستان تبریز و شبستر داده شده است. محمدباقر هنربر با بیان اینکه خسارت جانی یا مالی در منطقه گزارش نشده است، توضیح می‌دهد که همچنان تیم‌های ارزیاب در حال پایش منطقه هستند و علاوه بر آن نیروهای امدادی برای مقابله با زلزله‌های احتمالی و پس‌لرزه‌ها به حالت آماده‌باش درآمده‌اند. وی با بیان اینکه مرکز اصلی وقوع این زلزله‌ها حوالی تبریز، صوفیان، اوغلی، کجوار، باغ معروف و سردرود است و در منطقه غرب تبریز بیشتر احساس شده، می‌گوید:‌ گزارش‌های اولیه از این گروه‌ها مبنی بر نبود خسارت است، اما گروه‌های اعزامی تا بررسی کامل منطقه و تکمیل گزارش‌های نهایی در محل حضور خواهند داشت. وی ادامه می‌دهد: حفظ آرامش شهروندان و همراهی با مسئولان برای کنترل بحران‌های احتمالی ضروری است و از شهروندان می‌خواهیم با حفظ پروتکل‌های بهداشتی از رفتارهای هیجانی پرهیز کنند.

بازگشت آرامش به شهر
فرماندار تبریز با جمع‌بندی گزارش‌های نهایی از روستاهای اطراف تبریز اعلام کرده که خسارت جانی و مالی گزارش نشده است. بهروز مهدوی در گفت‌وگو با همشهری تأکید می‌کند که هم‌اکنون وضعیت عادی در شهر، پمپ‌بنزین‌ها و معابر برقرار شده است.

با وجود این، تبریزی‌ها همیشه نگران زلزله هستند. این نگرانی بیشتر در میان ساکنان شرق مثل محله‌های ملااحمد، ملازینال، سیلاب، رشدیه یا بافت فرسوده شهری در مرکز این کلانشهر دیده می‌شود که خانه‌های بدون ایمنی و خاک سست عامل این نگرانی است؛ هرچند در زلزله روز گذشته با توجه به کانون زلزله این نگرانی بیشتر در میان روستاییان غرب تبریز به چشم می‌آمد.

مکث
برآورد خسارت زلزله ایلام ادامه دارد
تبریز در شرایطی روز گذشته شاهد وقوع زلزله بود که ایلام هم هفته پیش همین شرایط را تجربه کرد. زلزله 16خرداد با قدرت 2/5ریشتر رخ داد و خسارت زیادی نداشت.
آیت قیصربیگی، مدیرکل مدیریت بحران ایلام می‎گوید: زلزله ایلام 6پس‎لرزه داشت، اما از روز نخست به دلیل زلزله خسارت‌ها افزایش پیدا نکرده است. برآورد دقیق میزان خسارت در حال انجام است، اما خوشبختانه، آسیب جدی به مناطق وارد نشده است.