سیگنال رشد به بازار سهام

نرخ سود بین بانکی به کمترین میزان خود در 9ماهه گذشته رسید. به‌نظر می‌رسد درصورت تداوم روند نزولی این نرخ، هزینه استقراض پول برای بانک‌ها نیز کاهش یابد که این موضوع در بلندمدت، می‌تواند به تغییر جهت نقدینگی به سمت بازارهای موازی، ازجمله بازارسهام و رشد شاخص‌های بورس منجر ‌شود.
به گزارش همشهری، رفتار بانک‌ها در تعامل با بانک مرکزی، در 2‌ماه نخست امسال، با تغییراتی همراه بوده و این تغییرات به افزایش نرخ سود بین بانکی منجر شده بود اما در دو هفته گذشته اتفاق‌های تازه‌ای در حوزه نرخ سود بین بانکی افتاده و به کاهش این نرخ منجر شده است. طبق اعلام بانک مرکزی، نرخ سود بین بانکی در بازه زمانی یک هفته‌ای، یعنی از ۶ تا ۱۳ خرداد، از ۱۹.۲ به ۱۸.۴ درصد کاهش یافته که پایین‌ترین میزان نرخ سود بین بانکی در 9‌ماه گذشته است. برای دومین هفته متوالی است که نرخ سود بین بانکی کاهش می‌یابد، این موضوع می‌تواند در میان‌مدت و بلندمدت روی بازارهای دارایی تأثیر داشته باشد. برآورد می‌شود چنانچه نرخ سود بین بانکی اثرش را در سایر متغیرهای اقتصادی ازجمله هزینه استقراض پول در نظام بانکی نشان دهد احتمالا به تزریق منابع به سایر بازار‌ها به‌ویژه بازار سهام منجر و اثرش در رشد شاخص‌های بورس نمایان شود. با این حال با توجه به چشم‌اندازهای تورمی موجود و نامشخص بودن نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری، هنوز به‌طور قطع نمی‌توان در این‌باره اظهارنظر کرد، شاید با توجه به چشم‌انداز‌های تورمی موجود، تداوم روند نزولی نرخ سود بانکی چندان واقع بینانه نباشد.

دلایل کاهش نرخ سود
با وجود آنکه حساب بانک‌ها با کسری زیاد، از ابتدای امسال، روبه‌رو نبوده، طبیعتا بسیاری از بانک‌ها به استقراض پول از بانک مرکزی در قالب اعتبارات قاعده مند نیازی نداشته‌اند اما برخی بانک‌ها به‌دلیل چشم‌اندازهای تورمی در اقتصاد و به‌دلیل آنکه نرخ سود اعتبار دریافتی از بانک مرکزی، رقمی ثابت، یعنی 22درصد است، تلاش کردند از طریق دریافت اعتبار از بانک مرکزی، از تفاوت نرخ سود اعتبارهای دریافتی از بانک مرکزی استفاده کنند و احتمالا بعضا از این اعتبارها در سایر بازارهایی که نرخ بازده بالاتری دارد استفاده کرده‌اند. برآورد‌های اقتصادی‌ نشان می‌دهد نرخ تورم رو به افزایش است بنابر این استقراض با نرخ سود 22درصد، هم در شرایط فعلی و هم با چشم‌انداز‌های اقتصادی آینده، برای بانک‌ها صرفه اقتصادی داشته اما برخی اطلاعات موجود نشان می‌دهد بانک مرکزی از دو هفته پیش دسترسی به اعتبارات قاعده مند را برای بانک‌ها محدود کرده و همین موضوع نرخ پول را در بازار بین بانکی کاهش داده و به کاهش نرخ سود بین بانکی منجر شده، رقمی که پایین‌ترین رقم نرخ سود بین بانکی در 9‌ماه گذشته است.
بانک مرکزی پس از آنکه متوجه شد بانک‌ها با کسری منابع مواجه نیستند و صرفا از فرصت‌هایی که نرخ بازده بازار بین بانکی، برای آنها ایجاد کرده استفاده می‌کنند اعتبارهای قاعده‌مند را محدود کرد. نرخ بهره بین بانکی، هزینه وامی است که یک بانک از سایر بانک‌ها یا در قالب اعتبار قاعده مند (وثیقه‌گذاری اوراق بدهی) از بانک مرکزی دریافت می‌کند، بنابراین افزایش نرخ بهره بین بانکی به این معنی است که بانک‌ها کمبود منابع بیشتری پیدا کرده‌اند و این کمبود منابع ناشی از جذب کمتر منابع نسبت به تخصیص منابع موجود است، این اتفاق در 2ماه نخست امسال نیفتاده بود تا بانک مرکزی به محدود کردن اعتبارها مجاب شود.

اثر کاهش نرخ سود بین بانکی
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد چنانچه منحنی نرخ سود بین بانکی در یک دوره بلندمدت با نزول مواجه شود احتمالا این موضوع ظرف ماه‌های آینده اثرش را بر بازارهای دارایی، به‌ویژه بازار سهام و همینطور بازارهای طلا و ارز خواهد گذاشت و به ورود نقدینگی به این بازارها منجر خواهد شد.
چون کاهش نرخ بهره بین بانکی، هزینه استقراض پول برای بانک‌ها را کاهش می‌دهد، در میان‌مدت و بلندمدت، بر نرخ سود سپرده‌های بانکی و نرخ تسهیلات بانکی هم تأثیر می‌گذارد و این موضوع می‌تواند سایر بازارها را، البته با یک تأخیر زمانی، متاثر کند.
سال گذشته کاهش نرخ بهره بین بانکی با یک تأخیر چند ماهه به هدایت نقدینگی به بازار سهام و رشد شاخص‌های بورس منجر شد. کاهش نرخ سود از اواخر سال 1398به‌دلیل وقوع کرونا به وقوع پیوست و به کاهش تقاضا برای پول منجر شد و این کاهش تقاضا، افت نرخ بهره تا سطح 8درصد را به‌دنبال داشت، در نتیجه در طول 5‌ماه نخست پارسال 120هزار میلیارد تومان نقدینگی به بازار سهام تزریق شد. با این حال نمی‌توان انتظار داشت که نرخ بهره بین بانکی مشابه آنچه در سال گذشته اتفاق افتاد یکباره و به شکل افراطی، تحت‌تأثیر کاهش شدید تقاضا برای پول، کاهش یابد اما با توجه به آنکه نرخ بهره بین بانکی، یکی از انواع نرخ‌های بهره در بازار پول است که به نرخ‌های سود یا بهره در سایر بازارها جهت می‌دهد، می‌توان انتظار داشت درصورت تداوم کاهش نرخ بهره بین بانکی در ماه‌های آینده سایر بازارها تحت‌تأثیر این موضوع قرار بگیرند و احتمالا با تزریق نقدینگی به بازارسهام شاخص‌های بورس دوباره رشد کنند. همچنین انتظار می‌رود درصورت تداوم کاهش نرخ بهره، بخشی از این نقدینگی هم راهی بازار طلا و ارز شود.
مجید شاکری، کارشناس مالی، با بیان اینکه کاهش نرخ سود بین بانکی قطعا در بلندمدت بر روند بازارهای موازی مؤثر است، می‌گوید: با توجه به رکود بازارهای مسکن، خودرو و دیگر بازارهای موازی، کاهش نرخ بهره بین بانکی، به‌طور مستقیم بر روند معاملات بازار سرمایه اثرگذار خواهد بود. او با اشاره به اینکه چسبندگی‌هایی بین اثر نرخ سود بین بانکی و نرخ تسهیلات وجود دارد که به‌طور مستقیم بر سایر بازار‌ها تأثیر می‌گذارد، توضیح می‌دهد: کاهش نرخ سود بانکی می‌تواند نقش مهمی در حرکت نقدینگی از بانک به بازار سرمایه داشته باشد. با کاهش همزمان این متغیر، به‌طور قطع شاهد رونق بازار سرمایه خواهیم بود اما درصورتی که نرخ سود بانکی بالا بماند، نقدینگی راهی بانک‌ها می‌شود.
کامران ندری، کارشناس اقتصادی هم در این‌باره می‌گوید: قطعا با کاهش نرخ سود بین بانکی، هزینه تامین ذخایر و منابع برای بانک‌ها هم کم می‌شود؛ بنابراین هر نوع سرمایه‌گذاری جذاب خواهد شد و بانک‌ها با قدرت خلق پول به حوزه خرید سهام، خرید املاک و.... وارد می‌شوند.
او اضافه می‌کند: کاهش نرخ بهره موجب رشد تقاضا در همه بازارها می‌شود و شاید نخستین تأثیر این اقدام را در بورس شاهد باشیم، بعد از آن هم، دیگر بازارها و در نهایت کل اقتصاد از این اقدام تأثیر خواهند گرفت.