بر و برگ/ زیبایی‌های ونیز شمال
شهنام صفاجو
بیشتر ایرانی‌ها با نام «سن‌پترزبورگ» به‌خاطر حضور سردار آزمون، مهاجم محبوب فوتبال ایران در تیم باشگاهی زنیت این شهر آشنا هستند، اما سن‌پترزبورگ با قدمت 318ساله خود، یکی از شهرهای مهم اقتصادی و فرهنگی اروپا‌ست و به‌عنوان دروازه غربی فدراسیون روسیه شناخته می‌شود. سن‌پترزبورگ در سال1703 تاسیس شد؛ زمانی که پتر کبیر در یک جنگ طولانی‌مدت با سوئد کنترل منطقه اطراف نوا را به‌دست گرفت و با وجود شرایط نامساعد آب و هوایی و پراکندگی زمین‌های باتلاقی، تزار روس که در آرزوی یک پایتخت شمالی و پنجره‌ای رو به غرب بود، مقدمات ساخت این شهر را فراهم آورد؛ یک پارادوکس روسی از شهری با حضور اولیه دهقانان و کارگران رانده‌شده که بعدها با جایگزینی طبقه روشنفکر، به سمبلی از ایده جهان وطنی تبدیل شد؛ جایی که برخی نویسندگان و شاعران معروف روس در سن‌پترزبورگ اقامت گزیدند. ازجمله فئودور داستایوفسکی خالق بزرگ جنایت و مکافات، نیکولای گوگول بنیانگذار سبک رئالیسم انتقادی ادبیات روسیه و الکساندر پوشکین که شعر نثرگونه «سوارکار برنزی» او برپایه نماد منتسب به پتر کبیر در میدان سنای سن‌پترزبورگ، تأثیر بسزایی بر ادبیات مدرن روسیه گذاشت. سن‌پترزبورگ به 2 نام دیگر هم شناخته می‌شود؛ پتروگراد و لنینگراد که به‌مدت 2 قرن (1712تا 1918) پایتخت امپراتوری روسیه بوده و نقش مهمی در تاریخ این کشور داشته است.
این شهر به‌عنوان صحنه انقلاب 1905، انقلاب اکتبر 1917و دفاع جانانه مردم در جنگ جهانی دوم هم به یادگار مانده است؛ وقتی ساکنان سن‌پترزبورگ به‌مدت 900روز مورد حمله و محاصره نیروهای آلمان نازی قرار گرفتند، اما با وجود مرگ 800هزار نفر تسلیم نشدند و در پایان محاصره هم شهر را به سرعت بازسازی کردند.
براساس آنچه در بریتانیکا آمده، تلفیق هماهنگ معماری اروپای غربی و روسی، نبود یک مرکز شهر مشخص و پل‌ها و آبراه‌های زیاد از رودخانه نوا تا ساحل بالتیک، 3 ویژگی شهری سن‌پترزبورگ است. وجود 42جزیره و 40رودخانه هم باعث شده تا این شهر به‌عنوان «ونیز شمال» معروف شود. سن‌پترزبورگ از 11ژوئن تا 2ژوئیه هر سال، سیاهی شب را تجربه نمی‌کند و هوا در بیشتر اوقات شبانه‌روز روشن است؛ این پدیده را «شب‌های سفید» نام نهاده‌اند و بسیاری از رویدادهای فرهنگی سن‌پترزبورگ از جمله فستیوال معروف شب‌های سفید، اُپراها، نمایش‌ها و کنسرت‌ها در این ایام برگزار می‌شود. در فاصله ماه‌های دسامبر تا مارس نیز این شهر روزهای سپید برفی را تجربه می‌کند. سن‌پترزبورگ مدرن از سال1991 و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، نام اصلی خود را بازیافت، رشد اقتصادی جدیدی را تجربه کرد و به شکوه گذشته نزدیک و نزدیک‌تر شد. موزه آرمیتاژ از مهم‌ترین مکان‌های فرهنگی این شهر است که در آن 3میلیون اثر هنری، ازجمله تابلوهای نقاشی با ارزشی از لئوناردو داوینچی، میکل آنژ، رامبراند، ونسان ون‌گوگ، پل سزان، کلود مونه و پابلو پیکاسو قرار گرفته است. کلیسای جامع سن‌ایزاک، تئاتر مارینسکی، کاخ پاولوفسک، قلعه پیتر و پائول، کلیسای کازان، کلیسای نجات‌دهنده در خون و جزیره واسیلیفسکی هم از مهم‌ترین جذابیت‌های توریستی سن‌پترزبورگ قرن 21 است.
