ژاپن در کنار نظم و تربیت و پیشرفته بودن البته موارد جالب دیگری هم دارد
عجایب سرزمین آفتاب‌تابان
عیسی محمدی
ژاپن سرزمین عجیبی است. کشوری کوچک که یک‌پای دردسرهای جنگ جهانی دوم بود، چین را اشغال کرده بود، تا منچوری پیش آمده بود و حتی سربه‌سر روس‌ها می‌گذاشت و سرانجام با بمب‌های اتمی آمریکا از پای درآمد. حالا این کشور، نماد و الگوی نظم،توسعه و آرامش است؛ جایی که همه کشورهای دنیا می‌خواهند شبیه آن بشوند، طوری که حتی زمانی در ایران می‌گفتند می‌خواهیم ژاپن اسلامی بشویم. سرزمین آفتاب‌تابان اما جدا از نظم، تربیت، اقتصاد، توسعه، کیفیت محصولات و... نکته‌های جالب دیگری هم دارد؛ نکته‌هایی که شاید بخشی از آنها با برند این سرزمین جفت و جور نباشد. با هم، نیم‌نگاهی به بعضی از این نکته‌ها و دانستنی‌های عجیب درباره ژاپن می‌اندازیم.
خشونت‌های تاریخی
ژاپن امروزه کشوری آرام و دوست‌داشتنی دانسته می‌شود، این درحالی‌که است که تا 80، 70 سال پیش چنین نبود. ضمن اینکه در تاریخ ژاپنی‌ها نیز، خشونت و همچنین دست‌اندازی به کشورهای دیگر فراوان وجود داشته است. وجود فرهنگ سامورایی‌ها در ژاپن، نشان می‌دهد که چه رویه‌های خشونت‌باری در میان این مردم و تاریخ‌شان وجود داشته است. در میان سامورایی‌ها، خودکشی به‌دلیل شکست یا درخواست ارباب و...، امری رایج و یک ارزش بوده. حتی در این فرهنگ، از فرزندان نوجوان خود می‌خواستند تا گردن خلافکاران را بزنند. دلیلش هم این بود که بتوانند از همان ابتدا فرزندا‌نشان را اهل جنگ و خشونت و شجاعت تربیت کنند.
مافیای ژاپنی
از دیگر شگفتی‌های کشور ژاپن، یاکوزاهای آن هستند. لابد شما هم وقتی نام مافیا را می‌شنوید، به فکر سیسیل و ایتالیا و فیلم‌های پدرخوانده و... می‌افتید. اما یکی از قوی‌ترین مافیاهای دنیا، در همین کشور آرام ژاپن وجود دارد. یاکوزاها، گروه‌های خشن و تبهکاری هستند که می‌گویند در بیشتر کسب‌وکارهای پرسود دست دارند. آنها در حوزه مواد‌مخدر، فحشا، تجارت اسلحه و... دست دارند. البته در فعالیت‌های قانونی هم دست دارند. در ژاپن 21سازمان یاکوزا با زیرشاخه‌های مختلف حضور دارند. این سازمان‌ها سلسله مراتب و ارزش‌های خاص خودشان را هم دارند و به‌شدت در زمینه رعایت آنها سختگیر هستند و کوتاه نمی‌آیند.
حکایت انگشت‌های بریده
می‌گویند که تا سال 2018، تعداد افراد عضو گروه‌های یاکوزا در سراسر جهان نزدیک به 102هزار نفر بوده است. بزرگ‌ترین و معروف‌ترین آنها هم یاماگوچی-گومی نام دارد که در سال 1915شکل گرفته و تا دو، سه سال پیش 55هزار عضو داشت که در 850دسته تقسیم‌بندی شده‌اند؛ یعنی نیمی از کل یاکوزاهای دنیا. اعضای یاکوزا دو نشانه دارند؛ انگشت‌های بریده شده و خالکوبی. روایت انگشت‌های بریده شده هم به نوعی عذرخواهی و اظهار شرمندگی اعضا بازمی‌گردد؛ که چون نتوانسته‌اند از عهده مأموریت یا تعهد خودشان برآیند، به این منظور اقدام به عذرخواهی خونین کرده‌اند. این سنت، به نوعی از سنت‌های دوره‌های سامورایی‌ها به یادگار مانده است.
کشوری برای تنهایان
لابد شما هم این خبر را شنیده‌اید که در ژاپن، وزارت تنهایی راه انداخته‌اند. البته چیز عجیبی هم نیست؛ سالمندان این کشور به‌شدت زیاد هستند. از سوی دیگر مدرن بودن یا شدن ژاپن، باعث شده تا ارتباطات خانوادگی و بین‌فردی در این کشور به‌شدت افت کند. اما نکته جالب دیگر درباره ژاپن، شکل‌گیری بنگاه‌ها و شرکت‌هایی است که به شما افرادی را اجاره می‌دهند تا در قالب یک دوست، بتوانید با آنها درددل کنید و حتی با آنها به خواستگاری هم بروید. همه هم وجود چنین بنگاه‌ها و افرادی را پذیرفته‌اند و چیز عجیبی به‌نظر نمی‌رسد. یعنی خانواده‌ای ممکن است خواستگاری را بپذیرد که می‌داند یک فرد را از چنین بنگاه‌هایی اجاره کرده تا با هم به خواستگاری بیایند.
مرگ‌های کاری
از دیگر نکته‌های جالب فرهنگ ژاپنی، کاروشی است. همه ما شنیده‌ایم که این جماعت زیاد کار می‌کنند. البته کار کردن و ارجحیت دادن کار بر زندگی شخصی و سلامتی، در این کشور نوعی ارزش دانسته می‌شود و نوعی فداکاری برای توسعه کشور به‌شمار می‌رود. اما این امر منجر به مرگ بر اثر کار زیاد در این کشور شده که البته مرگی طبیعی و قابل درک دانسته می‌شود. زمانی گفته می‌شد که یک‌چهارم شرکت‌های این کشور به کارمندانی نیاز دارند که بتوانند 80ساعت در ماه اضافه‌کاری کنند. دقت کنید که کار آنها هم مثل کار ما نیست؛ کار به‌معنای واقعی و با تمرکز کامل. یعنی اینطور نیست که اضافه‌کاری را زیر کولر بنشینند و چرت بزنند!
مورد عجیب کوزو اکاماتو
از دیگر نکات جالب مرتبط با ژاپن، وجود سازمانی مخفی در این کشور معروف به ارتش سرخ ژاپن بوده است. این سازمان، در سال 1969میلادی و با حضور برخی از دانشجویان فعال سیاسی شکل گرفت. جالب اینکه یکی از رویکردهای آن نیز حمایت از فلسطین بوده. به همین دلیل هم بود که در سال 1972میلادی، با همکاری جبهه خلق برای آزادی فلسطین، در فرودگاه لد در تل‌آویو، حمله‌ای ترتیب دادند که منجر به کشته شدن 25تن شد. اعلام شد که این حمله در پاسخ به جنایت دیریاسین بوده است. یکی از شخصیت‌های معروف این گروه هم در این حمله، کوزو اکاماتو بود. او به حبس ابد محکوم شد، بعدها در جریان تبادل اسرا بین فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها آزاد شد و به لبنان رفت.
خواستگاری غیرمستقیم
از دیگر نکات بامزه ژاپنی‌ها، مبادی آداب بودن آنهاست؛ چیزی که بیشتر فعالان تجاری و صنعتی کشورهای دیگر هم که با آنها سر و کار دارند، به آن اشاره می‌کنند. این مبادی آداب بودن، حالتی خجالتی بودن و زیادی درگیر رودربایستی شدن هم به آنها داده است. به همین دلیل است که خواستگاری‌های آنها به شیوه‌ای سنتی و غیرمستقیم صورت می‌گیرد. مثلا مرد به‌طور غیرمستقیم، از دختر مورد علاقه‌اش می‌پرسد که آیا همه روزه می‌تواند برایش سوپ درست کند؟ یا لباس‌هایش را شسته و اتو کند و...؟ بدین‌ترتیب و با زبان بی‌زبانی، به طرف مقابل ثابت می‌کند که من علاقه‌مند به شما هستم و قصد ازدواج دارم.
بی‌خانمان‌ها
در ژاپن هزینه زندگی خیلی بالاست. جمعیت زیاد و جای کم هم، باعث شده است تا زمین و خانه و آپارتمان در این کشور ارزش بالایی داشته باشد. به همین دلیل غالب مردم در خانه‌های کوچک و واحدهای کپسوی داخلی هتل‌ها زندگی می‌کنند. بخشی از کم‌درآمدهای ژاپنی نیز سال‌هاست که در کافه‌های سایبری مانده‌اند و در آنجا زندگی می‌کنند. در این کافه‌ها، اتاقک‌های کوچکی وجود دارد که حتی فضای کافی برای دراز کشیدن در اختیار افراد قرار نمی‌دهد، اما به هر حال می‌شود در آنها زندگی کرد. همچنین حمام و نوشیدنی و... هم در این کافه‌های سایبری در اختیار افراد قرار داده می‌شود. گزارش‌های هر از چند گاه خانه‌های کوچک و شلوغ ژاپنی‌ها هم که همه را دچار بهت و حیرت می‌کند.
کانال‌های تمیز
ژاپن سرزمینی جزیره‌ای است با زلزله‌ها، باران‌ها و سیلاب‌های همیشگی. به همین دلیل کانال‌های سیلابی در آن ایجاد شده. آب موجود در این کانال‌ها بسیار تمیز است، چون مردم در آنها آشغال و فاضلاب نمی‌ریزند. به واسطه تمیزی این کانال‌ها، ماهی‌های فراوانی در آنها یافت می‌شود. آب این کانال‌ها حتی از آب لوله‌کشی هم تمیزتر و گواراتر است. ما که ندیده‌ایم، ولی می‌گویند اگر ظرف‌های کثیف‌تان را کنار این کانال‌ها بگذارید، چند ساعته توسط ماهی‌ها تمیز می‌شود و همه بازمانده‌های غذا را خواهند خورد. از آب جاری شده در این کانال‌ها به جای یخ و برای پخت‌وپز هم استفاده می‌کنند. نام این سیستم را هم کاباتا گذاشته‌اند که جزو جاذبه‌های گردشگری ژاپن هم محسوب می‌شود.
