کابوس اسرائیل در واشنگتن

فشارهای بی‌سابقه بخشی از نمایندگان حزب دمکرات آمریکا در کنگره در برابر جنایت‌های اخیر رژیم صهیونیستی غزه، بیانگر تحولی عمیق در فضای سیاسی این کشور است؛ فضایی که با تقویت جریان چپ یا اصطلاحا «ترقی‌خواه» بر مبنای احترام به حقوق اقلیت‌های دینی-مذهبی و البته اصول انسانی در سیاست‌های کلان آمریکا شکل گرفته است. درحالی‌که بسیاری تصور می‌کردند با تغییر دولت در آمریکا، موضع ‌جدی‌تری از سوی این کشور نسبت به جنایت‌های جنگی رژیم صهیونیستی اتخاذ شود، اما در واقعیت این نیروهای جریان ترقی‌خواه حزب دمکرات بودند که سکوت دولت بایدن در این بحران را با فشارهای سیاسی و رسانه‌ای گسترده خود علیه اسرائیل جبران کردند. مرکز پژوهش‌های عربی، وابسته به دوحه، در توصیف نقش این جریان در بحران اخیر غزه می‌نویسد: اگر فشار بی‌سابقه لابی چپ ترقی‌خواه در حزب دمکرات وجود نداشت، جنگ اسرائیل علیه غزه ظرف 11روز متوقف نمی‌شد. جالب آنکه جریان موسوم به ترقی‌خواه در حزب دمکرات در فاصله‌ای نه چندان کوتاه، بازهم نقشی تاریخی در شکست دونالد ترامپ و زمینه‌سازی‌ برای اجماع ملی علیه او داشته است.
تمام اینها در حالی است که به‌نظر می‌رسد دولت بایدن اولویت‌های خود را بر حل مشکلات داخلی آمریکا قرار داده و دست‌کم تا‌کنون، تأکید چندانی بر تحقق شعارهای مطلوب جریان ترقی‌خواه در سیاست خارجی نداشته است. روزنامه القدس العربی در این‌باره می‌نویسد: برای همه روشن است که
2 اولویت اصلی دولت بایدن، مهار کرونا و بازگشت ثبات به اقتصاد آمریکاست. بر این اساس فعلا فرصتی برای رسیدگی به پرونده‌های جنجالی نظیر فلسطین، یمن یا حتی میانمار وجود ندارد. با وجود این اما بایدن سرانجام ناچار شد در سایه فشارهای بی‌سابقه داخلی، تحرکات فوری را برای توقف جنگ غزه و دستیابی به آتش بس کلید بزند؛ تحرکاتی نظیر حمایت از تلاش‌های مصر برای مذاکرات غیرمستقیم، تأکید بر راه‌حل دوکشوری و در نهایت تماس تلفنی مستقیم با بنیامین نتانیاهو؛ تماسی که گفته می‌شود با جدال لفظی میان طرفین خاتمه یافته است.
در این میان برخی از تحلیلگران معتقدند بایدن و حلقه دیپلمات‌های ارشد دولت به‌دنبال برقراری توازن میان سیاست‌های سنتی آمریکا و نیروی قابل‌توجه جریان ترقی‌خواه در حزب دمکرات هستند. ملاقات بایدن با رشیده طالب، نماینده فلسطینی‌الاصل کنگره آمریکا و تمجید از مواضع وی در دفاع از مردم فلسطین، یکی از نشانه‌های این رویکرد به‌شمار می‌رود. عزمی بشاره، متفکر مشهور عرب، در این‌باره می‌گوید: نشانه‌های موجود بیانگر آن است که به‌رغم موضع ثابت آمریکا در حمایت از رژیم اسرائیل، دیگر امکان نادیده‌انگاشتن جریانات نوظهور و پرانرژی حزب دمکرات همچون گذشته وجود ندارد. بر این اساس دولت بایدن تلاش می‌کند به‌طور هوشمندانه از این دو اهرم برای برقراری توازن در پرونده‌های مختلف استفاده کند.
جریان ترقی‌خواه حزب دمکرات طی سال‌های اخیر دستاوردهای مهمی در عرصه سیاسی آمریکا داشته است. برای مثال هم‌اکنون از مجموع 291نماینده دمکرات کنگره، 91نفر عضو این جریان به‌شمار می‌روند که رهبری آن برعهده پرامیلا جیاپال قرار دارد. ازجمله شاخص‌ترین چهره‌های طیف ترقی‌خواه نیز می‌توان به رشیده طالب، الکساندریا کورتز و البته ایلهان عمر اشاره کرد. از سوی دیگر مهم‌ترین چهره طیف ترقی‌خواه در مجلس سنا نیز برنی سندرز به‌حساب می‌آید؛ شخصیتی که در واقع یک عضو حقیقی حزب دمکرات نیست اما در ائتلافی دائمی با این حزب در لیست‌های انتخاباتی مشترک حضور داشته و به‌نوعی جریان چپ در میان دمکرات‌ها را رهبری می‌کند. پررنگ‌شدن حضور طیف ترقی‌خواه در نهادهای قانونگذاری آمریکا و البته نقش آن در شکست ترامپ باعث شده سهم بیشتری نسبت به گذشته از دولت بایدن داشته باشد؛ از دستگاه‌های امنیتی گرفته تا وزارت خارجه و حتی مشاوران رئیس‌جمهور.
در عین حال بایدن توجه داشت که این طیف برخلاف ادوار سابق، دیگر تنها یک اهرم فشار در دستان جناح سنتی دمکرات‌ها برای فشار بر دیگران نیست و خود می‌تواند با تکیه به نیروهای دولتی و قانونگذار نقش‌آفرینی مستقلی داشته باشد. یکی از مهم‌ترین جلوه‌های این واقعیت، تلاش برنی سندرز برای مخالفت با فروش جنگنده‌های اف-35 به امارات بود. او در نطقی مشهور، این قرارداد را به‌معنای مشارکت مردم آمریکا در قتل کودکان بی‌پناه یمنی دانست. روزنامه العربی الجدید در این‌باره می‌نویسد: بایدن به‌خوبی می‌داند که هرگونه چندپارگی در مواضع دمکرات‌ها، تأثیر بسیار منفی بر اوضاع داخلی آمریکا خواهد داشت و بر این اساس ناچار است در برخی پرونده‌ها با طیف ترقی‌خواه حزب دمکرات که حالا سهم مهمی از کنگره را در اختیار دارد همراهی داشته باشد.
با توجه به حمایت بی‌قید و شرط ترامپ از رژیم صهیونیستی، پیش‌بینی می‌شود دست طیف ترقی‌خواه بیش از هر پرونده دیگری در فشار علیه اسرائیل باز باشد. نشانه‌های این واقعیت را می‌توان در حملات تند و بی‌سابقه نمایندگان کنگره آمریکا علیه اسرائیل مشاهده کرد. برای مثال کوترز، اسرائیل را رژیمی نژادپرست توصیف کرده که هرگز نمی‌تواند نسبتی با دمکراسی داشته باشد. ایلهان عمر نیز در جریان مخالفت‌های خود با قراردادهای فروش سلاح به اسرائیل می‌گوید: این تسلیحات برای بمباران شهروندان غیرنظامی، قتل عام کودکان و نسل‌کشی در نوار غزه به‌کار گرفته خواهد شد. عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأی‌الیوم، در این‌باره می‌نویسد: آمریکا شاهد موج روزافزونی از جریانات نوظهور سیاسی است که مواضع بسیار منفی نسبت به اسرائیل و حتی بخشی دیگر از سیاست‌های آمریکا در منطقه خاورمیانه دارند. تقویت نفوذ این طیف در نهادهای قانونگذاری و اجرایی آمریکا، کابوسی برای اسرائیل است. باید توجه داشت که حتی اگر این جریانات نوظهور نتوانند سیاست ثابت آمریکا در قبال اسرائیل را تغییر دهند اما هزینه حمایت‌های واشنگتن را برای تل‌آویو به‌طور جدی افزایش خواهند داد.

مخالفت با تحریم حماس؛ اقدام بی‌سابقه
اگرچه بسیاری از اقدامات طیف ترقی‌خواه دمکرات علیه اسرائیل طی سال‌های گذشته به فشارهای رسانه‌ای محدود بوده اما حالا به‌تدریج می‌توان نشانه‌هایی از نبرد قانونی علیه رژیم صهیونیستی را هم در میان این اقدامات مشاهده کرد. هفته گذشته و همزمان با اوج درگیری‌های نظامی غزه، نمایندگان جمهوریخواه کنگره طرحی را برای تحریم جنبش حماس آماده کردند. اما این طرح با مخالفت بیش از 200نماینده کنگره ناکام ماند. مثلث طلایی ترقی‌خواه‌ها، یعنی رشیده طالب، ایلهان عمر و الکساندریا کورتز، نقشی اساسی در جلوگیری از تأیید این طرح داشت. شبکه الجزیره این رخداد را مقدمه‌ای برای تغییر فضای سیاسی واشنگتن و ایجاد تعادل بیشتر به سود فلسطینی‌ها عنوان کرده است. در مقابل رسانه‌های راست افراطی اسرائیل مواضع بسیار تندی نسبت به طیف ترقی‌خواه دمکرات‌ها اتخاذ کرده و آنان را حامی تروریسم عربی می‌خوانند. از سوی دیگر نمایندگانی نظیر ایلهان عمر یا رشیده طالب، از سوی دولت اسرائیل برای ورود به سرزمین‌های اشغالی منع شده‌اند.