نسل جدید اتوبوس‌های برقی در راه تهران

زینب زینال‌زاده- خبر‌نگار

 دیروز نشست خبری پیروز حناچی، شهردار تهران، با حضور سیدمناف هاشمی(معاون حمل‌ونقل و ترافیک) و محمد فرجود (مدیرعامل سازمان فاوا شهرداری) در سالن ایران‌زمین ساختمان شهرداری و شورا در خیابان بهشت برگزار شد؛ نشستی خبری که در آن، برای نخستین‌بار موضوع نبود مدیریت و متولی در حوزه موتورسیکلت‌ها مطرح شد و معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران از رونمایی 50دستگاه موتورسیکلت برقی خبر داد. برای تامین موتورهای برقی، تفاهمنامه‌ای میان شهرداری تهران و معاونت فناوری ریاست‌جمهوری منعقد شده است و مدیریت شهری باور دارد بی‌نظم‌ترین حوزه در حمل‌ونقل عمومی کشور، حوزه‌ موتورسیکلت است که مدیر و متولی ندارد و هیچ‌کس برای برقی‌شدن و نظم‌بخشی به این حوزه تلاش نکرده است.
 بنابراین با ورود 50دستگاه موتورسیکلت به ناوگان حمل‌ونقل عمومی، نخستین قدم در نظم‌بخشی به حوزه موتورسیکلت توسط شهرداری تهران برداشته می‌شود و مدیریت شهری قصد دارد از سرمایه‌گذاران در این حوزه حمایت کند. همچنین برای اتصال متروی تهران به شهرهای اقماری، ازجمله شهر پرند، تأمین اعتبار شده است که با انجام این کار حدود 300هزار مسافر به ناوگان حمل‌ونقل ریلی افزوده می‌شود. اتصال متروی گلشهر به هشتگرد هم دستاورد دیگر این دوره مدیریت شهری بود که با تکمیل سیگنالینگ ظرفیت بهره‌وری این خط افزایش می‌یابد.
شهردار تهران در جلسه روز گذشته خود با خبرنگاران گفت: «اگر ۱۰درصد موتورسیکلت‌ها در آلودگی هوای تهران نقش داشته باشند با ورود موتورهای برقی می‌توان گام مؤثری در کاهش آلودگی هوا برداشت برای اقتصادی‌شدن قیمت آنها در تلاش هستیم طرح اجاره‌دادن باطری‌ها را اجرایی کنیم».
پیروز حناچی به موضوع اتوبوس‌های برقی که قول ورود آنها به شبکه اتوبوسرانی تهران را داده بود، اشاره کرد و گفت که قبل از پایان دوره مدیریت شهری، نسل جدید اتوبوس‌های برقی به ناوگان حمل‌ونقل عمومی اضافه و نخستین خط اتوبوس برقی پایتخت در خیابان جمهوری فعال می‌شود. او به اقدامات مهم این دوره مدیریت شهری در حوزه حمل‌ونقل ریلی هم اشاره و عنوان کرد: «تصویب برنامه جامع حمل‌ونقل ریلی در شورای‌عالی ترافیک کار ارزشمندی بود که از دستاوردهای مهم مدیریت شهری پنجم است و براساس این مصوبه مدیران بعدی نمی‌توانند در کارهای حوزه حمل‌ونقل ریلی اعمال سلیقه کنند».

کاهش درآمد شهرداری، پیامد کرونا
 پیروز حناچی در ادامه صحبت‌هایش به کاهش درآمدهای شهرداری تهران پس از شیوع کرونا اشاره کرد و گفت که برآوردهای اولیه نشان می‌دهند شهرداری تهران پس از شیوع کرونا ماهانه بیش از 100میلیارد تومان کاهش درآمد داشته است: «در سال ۱۳۹۰ بودجه شهرداری معادل ۷.۱میلیارد دلار بود که در سال۹۹ این رقم معادل ۱.۵ میلیارد دلار شده و حوزه حمل‌ونقل بیشترین درگیری ارزی را در بودجه شهرداری تهران داشته است. با وجود این ۲۵۰دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس به ناوگان افزوده شده و این روند با قراردادهای شرکت‌های داخلی ادامه دارد و به‌زودی نسل جدید اتوبوس‌های برقی هم وارد شبکه اتوبوسرانی تهران می‌شود». شهردار تهران با بیان اینکه حمل و نقل  عمومی موضوع حاکمیتی است چرا که، روزانه ۲۰‌میلیون سفر و 5 میلیون مسافر با آن درگیر هستند؛ گفت: «بنابراین باید به همین میزان به آن اهمیت داده شود.»
او سپس درباره تامین منابع مالی از بخش اوراق مشارکت هم توضیح داد: «درباره دریافت کمک از دولت فشار می آوردیم و ‌بخشی از طریق دریافت مجوز فروش اوراق مشارکت و بخشی از محل صرفه‌جویی سوخت پیگیری می‌شود، البته دولت هم‌اینطور نیست که داشته باشد و کمک نکند، منابع مالی دولت محدود است و متاسفانه در گذشته، فرصت‌های طلایی که منابع ارزی ‌و مالی فراوان بود از دست رفت».

پرسش خبرنگاران و پاسخ شهردار
پیروز حناچی پس از ارائه گزارشی کوتاه از عملکرد معاونت حمل‌ونقل و سازمان فاوا، به پرسش خبرنگاران پاسخ داد. او درباره مطالعات و پیوست‌های اجتماعی خط۱۰ مترو گفت که هیچ پروژه‌ای بدون مطالعه در تهران اجرایی نمی‌شود چراکه اجرای پروژه بدون مطالعه خسارت‌های جبران‌ناپذیری خواهد داشت: «بنابراین خط۱۰ مترو به‌عنوان کوریدور اصلی تصویب شده و مطالعات آن به‌صورت قطعه قطعه انجام و تکمیل می‌شود و اکنون مطالعات قطعه اول انجام شده و به اتمام رسیده و عملیات عمرانی آن شروع شده است».
 علت عزل فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری هم پرسش دیگری بود که حناچی ضمن تقدیر از زحمات وی در مجموعه مترو پاسخ داد: «نوبخت در دوره سختی، مدیریت را بر‌عهده داشت و ترازهای درآمدی دچار تغییرات گسترده شده بود و در چنین شرایطی ممکن است مدیر مربوطه خسته شود. برای او هم چنین اتفاقی رخ داده بود که نهایتا با جمع‌بندی و مذاکره به این نتیجه رسیدیم در مکان دیگری در حوزه حمل‌ونقل از تجربیات وی استفاده کنیم». او درباره اختصاص فضاهای تبلیغاتی به انتخابات پیش رو گفت که تعدادی از فضاهای اطلاع‌رسانی در شهر به‌صورت عادلانه به موضوع انتخابات اختصاص داده خواهد شد؛ «این امر در حوزه انتخابات ریاست‌جمهوری توسط سازمان زیباسازی انجام می‌شود و در مورد انتخابات شوراها نیز قطعا موضوع به‌صورت عادلانه پس از تصمیم‌گیری اجرایی خواهد شد.»  سکاندار شهر تهران درباره ممنوعیت استفاده از‌ آلات موسیقی در بهشت زهرا بدون مصوبه شورای شهر پاسخ داد: «در هر موضوعی نیازی به مصوبه شورای شهر تهران نیست. بسیاری موضوعات عرفی، قانونی و شرعی هستند که ما موظف به رعایت آنها هستیم. کسی نگفته این‌طور سوگواری نکنند اما رعایت فضای عمومی توصیه شده است». اقدامات شهرداری تهران درخصوص رمزارزها هم پرسش دیگری بود که پیروز حناچی در پاسخ گفت: «استخراج رمزارزها موضوع جدیدی نیست و از ابتدای دوره با چنین مواردی مواجه‌ بودیم. در حقیقت هرجا برق با قدرت مطلوب و فضای خالی و وسیعی وجود داشته باشد امکان تولید رمزارز خواهد بود اما حراست شهرداری تهران موارد و گزارش‌های استخراج رمزارزها را بررسی کرده و مواردی که وجود داشتند با آنها برخورد شده است. در هرحال، سیاست عمومی شهرداری، ورود به حوزه رمزارزها نیست».

 توسعه و نوسازی حمل و نقل عمومی تنها با بودجه شهرداری و عوارض امکان‌پذیر است
برخی از سؤالات اصحاب رسانه مربوط به حوزه حمل‌ونقل و ترافیک بود که سیدمناف هاشمی پاسخ داد. او درباره طرح ترافیک و کاهش این طرح و خسارتی که به شهرداری وارد شده است، گفت: «در جلسات ستاد کرونا گزارش‌هایی دادیم مبنی بر اینکه تأثیر لغو طرح ترافیک در کاهش مسافر کمتر از 5درصد بوده و حتی سفرهای غیرضروری را افزایش داده است. همچنین پس از بازگشت طرح ترافیک اعمال آن از ۶:۳۰ صبح تا ۶:۳۰ غروب انجام نشد و شهروندان تا ساعت۸:۳۰ فرصت ورود داشتند و خروج هم از ساعت14:30 آزاد شد که این تغییر ساعت سبب افزایش آلودگی هوا و ترافیک شد.
معضل دیگر لغو کاهش طرح ترافیک، کاهش درآمد شهرداری بود که در این مدت حدود 509میلیارد تومان درآمدهای شهرداری کم شد اما همچنان تابع تصمیمات ستاد ملی کرونا هستیم و خواهیم بود.» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران درباره عدم‌توسعه سیستم حمل‌ونقل و عدم‌وصول مطالبات دولت هم این‌چنین گفت: «مدیریت سیستم حمل‌ونقل عمومی بدون کمک دولت و فقط توسط شهرداری امکان‌پذیر نیست. در طول 30سال گذشته دولت‌ها 82.5 تا 85درصد پول یک دستگاه اتوبوس را یارانه می‌دادند و در حوزه واگن هم دولت‌ها ۱۰۰ درصد یارانه می‌دادند و در حوزه ساخت مترو هم بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد مشارکت از طرف دولت‌ ‌بود، اما به مرور این مشارکت کم شده و طبیعی است که این کار پرهزینه که یک کیلومتر آن در حوزه مترو ۱۱۰۰‌میلیارد تومان و درخصوص اتوبوس برقی ۸۰۰‌میلیارد تومان هزینه دارد، با بودجه شهرداری و عوارض مردم امکان‌پذیر نیست.» به‌گفته این مقام مسئول، خدمتی که دولت می‌تواند انجام دهد، این است که یارانه بپردازد. او ادامه داد: «در بعضی از دولت‌ها با وجود برخورداری از منابع مالی، کوتاهی‌هایی انجام شد و به‌دلیل این اتفاق در گذشته ناوگان حمل‌ونقل فرسوده شده ‌و اگر سالی ۱۰۰ دستگاه اتوبوس و واگن هم اضافه کنیم، باز هم کافی نخواهد بود. در حقیقت اگر سالانه 10هزار میلیارد تومان دولت به شهروندان یارانه بدهد و ۱۰‌هزار میلیارد تومان شهرداری تخصیص دهد، از ۱۰‌سال آینده وضعیت حمل‌ونقل بهبود پیدا می‌کند.» سیدمناف هاشمی درخصوص تحقق وعده‌های مربوط به ارتقای حمل‌ونقل عمومی، گفت: «سال گذشته بضاعت شهرداری در این حد بود که توانست 250دستگاه اتوبوس خریداری و 100دستگاه را نوسازی کند. برای سال‌1400 برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا 500دستگاه اتوبوس خریداری و 500دستگاه هم نوسازی شوند. همچنین بتوانیم قرارداد ۲۱۰‌دستگاه واگن منعقد کنیم و امیدواریم در 6‌ماه نخست نوسازی 250دستگاه اتوبوس محقق شود.» بیمه تاکسیرانان هم پرسش خبرنگاران بود که معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار گفت که پیگیر این موضوع هستیم و مسئولان سازمان تامین اجتماعی قول دادند تا پایان خرداد این مشکل را حل کنند.

تهران هوشمند؛ شهری پاک و سبز
محمد فرجود، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران در جلسه دیروز در پاسخ به پرسش همشهری درخصوص اقدامات انجام‌شده برای کاهش آلودگی هوا در راستای هوشمند‌سازی‌ تهران، گفت: «تهران هوشمند، تهرانی پاک و سبز است‌ که تحقق آن جزء آرزوها و آرمان‌های ما‌ست و از این‌رو در برنامه تهران هوشمند بخشی تحت عنوان حمل‌و‌نقل پاک و سبز وجود دارد. به‌طور کلی موضوع آلودگی هوا، ورودی‌های بسیار زیادی دارد و موضوع پیچیده‌ای است و در حوزه فاوا تلاش شده تا با توسعه و ارائه خدمات الکترونیک‌، عواملی را که باعث ایجاد سفرهای غیرضروری درون‌شهری می‌شوند، حذف کنیم. اطلاع‌رسانی درخصوص معاینه فنی‌ها توسعه یافته ‌و طبق رصد دوربین‌ها، اگر خودرویی معاینه فنی نداشته باشد، بلافاصله برای راننده پیامک ارسال می‌شود. همچنین رزرو الکترونیک‌ معاینه فنی هم امکان‌پذیر شده است. اقدام دیگر در حوزه محیط‌زیست، سامانه پایش است که در حال راه‌اندازی گسترده‌تری هستیم و یک سامانه‌ هوش مصنوعی وجود دارد که وضعیت آلودگی هوا را بسیار دقیق اندازه‌گیری می‌کند. البته همه این اقدامات سبب نمی‌شود که آلودگی هوا رفع شود بلکه مکمل اقدامات دیگر است.»

مأموریت‌های کلیدی هفت‌گانه
سید مناف هاشمی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران:
 ماموریت‌ها و حوزه فعالیت معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در 7محور تقسیم بندی شده‌اند. ترافیک، عبور و مرور روان، توسعه و بهسازی حمل‌ونقل عمومی، کاهش و رفع آلودگی هوا و آلودگی‌های محیط‌زیستی، افزایش ایمنی و کاهش تصادفات منجر به فوت و افزایش بهره‌وری معابر. اگر بخواهیم در طول ۲۰ سال آینده چشم‌انداز مناسبی برای حوزه حمل‌ونقل داشته باشیم، باید سالانه نزدیک به ۲۰ هزار میلیارد تومان به قیمت امروز هزینه کنیم و اگر عقب ماندگی سال‌های گذشته هم اضافه شود، بار مالی ما سنگین‌تر خواهد شد.
از ابتدای دوره مدیریت شهری پنجم، حدود ۴۰ ورودی و ۳۲ ایستگاه مترو و... افتتاح شده که اهمیت افتتاح تعدادی از ورودی‌ها به نسبت یک ایستگاه مترو است. همچنین قبل از اتمام این دوره مدیریت شهری ایستگاه‌های شهرک آزمایش، باقرخان، شهید رضایی و پروانه افتتاح می‌شوند. 40کیلومتر بهره‌برداری از خطوط مترو در 4سال، عملکرد بسیار خوبی در این دوره مدیریت شهری است. ۲۴ رام قطار شامل ۱۶۸ دستگاه واگن یک طبقه و ۷ دستگاه واگن دوطبقه در این دوره به بهره‌برداری رسیدند و تعدادی از قرارداد واگن‌ها مربوط به دوره پیشین مدیریت شهری بوده است. در این دوره از مدیریت شهری، ۵ پست برق، ۷۸ سامانه تهویه، ۶۲‌دستگاه آسانسور و ۲۸۰ دستگاه پله برقی، بهره‌برداری شده‌اند. درحال حاضر ۹۸۰ دستگاه پله برقی وجود دارد که ۲۸۰ دستگاه آن در دوره پنجم نصب شده است. ورود و به کارگیری
 ۲۰۳ دستگاه اتوبوس تک‌کابین، ۱۳ دستگاه اتوبوس دوکابین، ۱۷۸ دستگاه مینی‌بوس، بازسازی و تعمیرات ۵۵۵ دستگاه اتوبوس دوکابین و تک کابین در این 4سال انجام شده است. همچنین در بحث تامین مالی تهاتر ۳۷۵ میلیارد تومان از مطالبات حسابرسی شده یارانه بلیت اتوبوسرانی از دولت تا پایان سال ۹۶ انجام شد.
در بخش قراردادهای در دست اقدام هم برنامه‌ریزی جهت ورود و به کار‌گیری ۸۰ دستگاه اتوبوس دوکابین و ۱۰۰ دستگاه میدل باس و ۱۲۰‌دستگاه اتوبوس تک کابین و بازسازی ۹۰۰ دستگاه اتوبوس تک کابین و دوکابین اجرا شده است. همچنین دولت در بحث اتوبوس برقی تامین ۱۶۰ میلیارد تومان را ابلاغ کرده که اگر به نتیجه برسد، تامین ۵۰ اتوبوس برقی قطعی می‌شود. حدود ۷۰۰ دستگاه نوسازی شده و اگر ایران خودرو همکاری کند تمامی اتوبوس‌ها را به نتیجه می‌رسانیم.

برنامه شهر هوشمند در مسیر پیشرفت
محمد فرجود، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران:
  در تهران هوشمند 3محور اصلی در ساخت برنامه‌های فناورانه اپلیکیشن «تهران من» مدنظر بوده است. نخست اینکه تهران هوشمند به‌صورت مشارکتی با مردم، شرکت‌ها، درون شهرداری و مشارکت با نهادهای دولتی از بیرون شهرداری اداره می‌شود دوم محور خدمت رسانی بوده که شهرداری را در حوزه دیجیتال به اپراتور خدمات شهری تبدیل کنیم و سوم درون شهرداری بود که سعی شد، نقش تسهیل‌کننده داشته باشیم و این مهم با یکپارچه‌سازی‌ سامانه‌های شهرداری رخ داد. در سخت‌ترین شرایط مالی شهرداری برای کاهش هزینه‌ها این فناوری بود که به کمک شهرداری آمد و هزینه‌ها را کاهش داد. برنامه تهران هوشمند دارای 3 لایه؛ سیاستگذاری، اهرم‌های هوشمندسازی و سومین لایه حوزه‌های عملیاتی مانند حمل‌ونقل، محیط‌زیست و خدمات شهری است و در واقع برنامه تهران هوشمند با ۱۲‌طرح و ۵۴ پروژه درحال اجراست. هیچ برنامه شهر هوشمندی نقطه پایان ندارد و برنامه‌ها مدام به روزرسانی می‌شوند و با توجه به گسترده بودن ارائه خدمات اکنون بیش از 40سامانه به «تهران‌من» متصل شده‌اند. در شرایط کرونا، با وجود سرویس‌های «تهران‌من» هنوز شهروندان برای انجام کار‌ها، نیاز به حضور در ادارات دارند؛ اما جدای از سرویس‌های تهران من، هفته آینده از سرویسی ‌با عنوان «میز خدمت» رونمایی می‌شود و با این سرویس مردم مکاتبات خود با شهرداری را آنلاین انجام و ‌پیگیری می‌کنند. ایجاد پلتفرم «شهر پی» برای پرداخت‌های خرد شهری ازجمله کرایه تاکسی، خدمات پارک حاشیه‌ای هوشمند و طراحی اپلیکیشن دوچرخه برای مسیریابی و یافتن فروشگاه‌ها و پارکینگ‌ها، طراحی اپلیکیشن پسماند و اتمام سامانه تهران بلیت برای تهیه بلیت مجموعه‌های فرهنگی، ورزشی و تفریحی، اقدامات دیگر در حوزه هوشمند‌سازی‌ تهران هستند. سامانه جامع معاملات هم یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این دوره مدیریت شهری است که از طریق این سامانه می‌توان تمام مراحل معامله را به‌صورت الکترونیکی انجام داد و برای نخستین بار هم امضای الکترونیکی در شهرداری تهران انجام می‌شود.