سال سخت میراث‌ فرهنگی

پیشـکسوتــان حوزه میراث‌فرهنگی از نسل‌های مختلف، به مناسبت روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی در کاخ نیاوران تهران جمع شدند تا به بررسی شعار امسال شورای جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی با عنوان «میراث فرهنگی برای نسل‌‌ها» بپردازند و بحث پیرامون برنامه‌‌های اجرایی ارتباط نسل‌ها با یکدیگر با محوریت آثار تاریخی و کاستن از گسست میان نسل‌ها را آغاز کنند.

به گزارش همشهری، محور دیگر این نشست، تقدیر از پیشکسوتان مرمت و حفاظت از آثار تاریخی ایران در دوره‌های مختلف و از نسل‌های متفاوت بود. پیشکسوتان حوزه میراث‌فرهنگی در این نشست همچنین از 3 نهاد مردمی غیردولتی از استان‌های اصفهان، کرمان و شیراز تقدیر کردند و از استادان برجسته مرمت آثار تاریخی کشور و 4 نفر از اعضای یگان‌ حفاظت میراث‌فرهنگی استان‌ها به‌دلیل تلاش‌ برای صیانت از آثار تاریخی- فرهنگی کشور تجلیل شد.



نسل جوان، پیشکسوتان را قدر بداند

سیدمحمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری که در این مراسم حضور یافت با اشاره به شعار امسال ایکوموس(شورای جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی) با عنوان میراث برای نسل‌ها اعلام کرد: آنچه حافظان میراث‌فرهنگی انجام می‌دهند درواقع عکس این شعار، یعنی نسل‌‌ها برای میراث‌فرهنگی است.

به گفته رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مهم‌ترین واسطه تداوم فرهنگ و انتقال آن به نسل‌ها، سطح تماس با مظاهر فرهنگی است و هرچه سطح تماس با آثار و مظاهر تاریخی و فرهنگی وسعت یابد، به همان میزان نیز فرهنگ، بهتر و بیشتر انتقال داده می‌شود. او تأکید کرد: نسل جوان باید ادب و احترام به پیشکسوتان و پیشکسوتان نیز ادب شاگردپروری و سخاوتمندی را در آموزش نسل جدید در پیش بگیرند.



تلخ و شیرین‌‌های سال سخت میراث

پس از اظهارات سیدمحمد بهشتی درخصوص شعار میراث‌فرهنگی  برای نسل‌ها که از سوی ایکوموس جهانی مطرح شده است، محمدحسن طالبیان، معاون میراث‌فرهنگی کشور نیز در سخنانی از سال سخت میراث سخن گفت و اعلام کرد: سال96 سال سختی برای میراث‌فرهنگی بود.

او با اشاره به برخی چالش‌‌های سازمان میراث‌فرهنگی در سال گذشته، به موضوع آسفالت کردن ورودی محوطه هگمتانه در شهر همدان اشاره کرد و گفت: برای جلوگیری از این اقدام چندین‌بار به همدان رفتم و با مسئولان این شهر صحبت کردم و 3 طرح هم تهیه شد اما بعد از تمام این تلاش‌‌ها، شورای تأمین استان را وادار کردند بگوید آسفالت هگمتانه یک مسئله امنیتی است و براساس همین اعلام، به راحتی یک صبح تا ظهر بخشی از ورودی هگمتانه را آسفالت کردند.

او تأکید کرد: با پیگیری و اعتراض مداوم سازمان میراث‌فرهنگی، مجریان این اقدام، بعدتر اعلام کردند که آسفالت ورودی هگمتانه یک اقدام موقت است.

معاون میراث‌فرهنگی کشور به ماجرای کارخانه حریربافی چالوس نیز اشاره کرد و گفت: این کارخانه میراث مدرن و معاصر کشور است و حتی میراث ناملموس را نیز شامل می‌شود، اما سال گذشته دچار چالش برای حفظ آن مجموعه شدیم و فشار مضاعفی بر معاونت میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی تحمیل شد.

طالبیان همچنین به جلسه کمیسیون اصل90 مجلس درخصوص تخریب 2خانه تاریخی در بافت تاریخی شیراز اشاره کرد و گفت: پس از گرفتاری‌‌های بسیار در موضوع بافت تاریخی شیراز، در کمیسیون اصل90 مجلس با موضوع جالبی مواجه شدیم و آن، این بود که تمام کسانی که در جلسه حاضر بودند اعلام کردند تخریب بافت تاریخی شیراز و بناهای تاریخی این بافت، کار آنها نبوده و ما هم گفتیم حالا که کار شما نبوده پس سازمان میراث‌فرهنگی تأکید دارد که خانه‌های تخریب شده این بافت باید بار دیگر بازسازی شوند.

طالبیان با اعلام اینکه موضوعاتی از این دست خبرهای خوبی در سال گذشته نبود، گفت: در کنار این خبرهای تلخ، اتفاقات خوبی هم وجود داشت که از آن جمله، همراهی بسیاری از دستگاه‌های کشور با سازمان میراث‌‌فرهنگی، حتی حمایت دستگاه‌های امنیتی و سازمان اوقاف از سازمان میراث‌فرهنگی در حفاظت از آثار تاریخی کشور بود.



خبرهای خوب از سال سخت میراث

به گفته او، حتی برخی دستگاه‌ها همچون وزارت جهادکشاورزی با لایروبی قنات‌ها و وزارت آموزش‌وپرورش با وارد کردن اطلاعات مربوط به میراث‌فرهنگی در کتاب‌های درسی، به کمک سازمان میراث‌فرهنگی کشور آمدند. بسیاری از شهرداری‌ها و دهیاری‌ها نیز در استان‌های کشور به نفع حفاظت از میراث فرهنگی به میدان آمدند.

طالبیان از مصوبه شورای‌عالی معماری و شهرسازی کشور در حفاظت از بناها و بافت‌های تاریخی به‌عنوان خبر خوب سال گذشته در عرصه صیانت از آثار تاریخی نام برد و گفت: براساس این مصوبه از این پس عرصه و حریم آثار و محوطه‌‌های تاریخی به محض ابلاغ، به‌صورت اتوماتیک وارد طرح‌های جامع و تفصیلی شهرها می‌شوند و این اتفاق پیش از این ‌سابقه نداشته است.

طالبیان همچنین به پروژه‌های موفق مرمتی در پاسارگاد، تخت‌سلیمان، عمارت عالی‌قاپو در میدان امام اصفهان و اتمام مرمت گنبد مسجد امام اصفهان اشاره کرد و گفت: باید از غیرت پیشکسوتان مرمت و حفاظت از آثار و بناهای تاریخی کشور استفاده کرد و نسل جوان نیز باید از پیشکسوتان میراث فرهنگی درس بگیرد و غیرت و تعصب این پیشکسوتان در حفاظت از آثار تاریخی را در خود پرورش دهد.

طالبیان گفت: امسال باید ارتباط بین‌نسلی در حوزه میراث‌فرهنگی بیشتر شود و در این مسیر برپایی کارگاه‌های آموزشی ضروری است.

او معنای شعار امسال ایکوموس جهانی را که در آن میراث‌فرهنگی برای نسل‌ها خوانده شده است، حضور بیشتر در محوطه‌های تاریخی اعلام کرد و گفت: لازم است کارگاه‌های مرمتی نیز برای نسل‌های مختلف برگزار شود.

معاون میراث‌فرهنگی تأکید کرد: امسال باید بخشی از درآمدهای مستقیم مجموعه‌ها صرف ظرفیت‌سازی و آموزش شود و در این میان پایش و مستندسازی 2موضوع مهمی است که باید بیش از پیش به آنها توجه داشت. براساس اعلام یونسکو سرعت فرسایش آثار تاریخی بیش از حفاظت است و بنابراین مستندسازی آثار، آرشیوکردن تصاویر و اسناد مرتبط با آنها بسیار ضروری است.



     دچار نسیان شدیم

محمد حسن محب‌علی از پیشکسوتان حاضر در این نشست هم با قدردانی از برگزاری این مراسم برای تجلیل از پیشکسوتان میراث فرهنگی گفت: در همه نقاط ایران در دوره‌‌های گذشته، آبادانی و تولید وجود داشت و ایرانیان همواره ارزش آب را می‌دانستند.او گفت: ایران در طول تاریخ گذشته همواره دارای میراث اخلاق، میراث آب، میراث هویتی، میراث راه، میراث دامداری و حتی میراث تولید بود، درحالی‌که جامعه ایرانی اکنون دچار نسیان از گذشته خود است و اگر بخواهیم آینده خوبی داشته باشیم باید این مواریث ارزشمند را حفظ و به نسل‌های بعد منتقل کنیم.