این روزها هربار که شیب قیمت دلار نزولی می‌شود انتشار یک خبر درباره ناموفق بودن مذاکرات هسته‌ای زمینه رشد دوباره قیمت دلار را فراهم می‌کند، در 2روز گذشته بار دیگر این سناریو تکرار شد و به‌دنبال انتشار خبر‌هایی در مورد ناموفق بودن مذاکرات هسته‌ای در وین از شبکه برون‌مرزی پرس‌تی‌وی، وابسته به سازمان صدا و سیما، قیمت هر دلار آمریکا که روز چهارشنبه به کانال 22هزار تومان سقوط کرده بود دوباره به کانال 23هزار تومان بازگشت.
به گزارش همشهری، نزول قیمت دلار به کانال 22هزار تومان که اواسط هفته گذشته تحت‌تأثیر مخابره اخبار امیدبخش از وین اتفاق افتاده بود، چندان پایدار نبود و فقط یک روز دوام آورد. به‌نظر می‌رسد این روزها قیمت دلار بر بستر گفتمان 2طیف سیاسی در ایران در حال نوسان است؛ گفتمان نخست بر این باور است که مذاکرات هسته‌ای برای احیای برجام در وین به نتیجه می‌رسد و همین عامل به نزول قیمت دلار منجر می‌شود اما گفتمان دوم برعکس این نظریه بر این باور است که اطلاعاتی که دولت از وین مخابره می‌کند مطابق با واقعیت‌ها نیست. تقابل این 2دیدگاه در اردیبهشت‌ماه به اوج خود رسیده و قیمت دلار به زمین بازی این 2گفتمان تبدیل شده است.
اثر تقابل 2گفتمان بر قیمت ارز
آثار تقابل 2گفتمان بر قیمت ارز، نخستین‌بار در ابتدای اردیبهشت مشخص شد، در آن زمان عباس عراقچی، معاون وزیر امورخارجه برای نخستین بار از مثبت بودن نتایج مذاکرات برجام در وین خبر داد و حتی اعلام کرد: توافق‌هایی برای رفع تحریم صنایع ازجمله بانک و بیمه، نفت و گاز و خودرو‌سازی انجام شده است. در نخستین رویارویی، پس از این اظهارنظر معاون وزیر خارجه، قیمت دلار تا کانال 21هزار تومان پایین آمد، اما پس از آنکه شبکه پرس‌تی‌وی به نقل از منابع آگاه گفته‌های عباس عراقچی را نقض و تردیدهای بنیادینی در نتایج مذاکرات مطرح کرد، قیمت هر دلار آمریکا ظرف چند روز 7درصد رشد کرد و به سرعت به کانال 24هزار تومان بازگشت.
در دومین رویداد، در اواسط هفته قبل بعد از آنکه عباس عراقچی گفت که به غیراز چند موضوع کلیدی روی بقیه موارد توافق وجود دارد، شبکه تلویزیونی پرس‌تی‌وی دوباره با بیان اینکه آمریکا قصد لغو کامل هیچ‌یک از تحریم‌ها را ندارد اعلام کرد: مطلع شدیم آمریکا در پایان دور چهارم گفت‌وگوهای وین، قصد لغو کامل هیچ‌یک از تحریم‌های نفتی، بانکی، مالی و انرژی را ندارد و دستورالعمل آمریکا صرفا توقف موقت این تحریم‌هاست.این شبکه مدعی شد: آمریکایی‌ها قصد دارند در مدت زمانی طولانی و طی مراحل متعدد و گام‌به‌گام، به توقف موقت برخی تحریم‌ها آن هم در بازه‌های زمانی 120روزه و 180روزه اقدام کنند.
روز پنجشنبه تردیدهای ایجاد شده در مورد نتایج مذکرات هسته‌ای در وین، برای دومین بار در یک‌ماه گذشته موجب شد قیمت هر دلار آمریکا که در میانه هفته قبل 5درصد نزول کرده و از محدوده 23هزارو800تومان به 22هزارو400تومان رسیده بود دوباره به کانال 23هزار تومان بازگردد.
ریشه‌های تقابل کجاست؟
برخی بر این باورند که دولت در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری به کاهش قیمت دلار تمایل زیادی دارد تا از این نزول به‌عنوان یک ابزار انتخاباتی استفاده کند. با توجه به اینکه یکی از دلایل رشد قیمت دلار در 3سال گذشته افزایش تحریم‌های اقتصادی بوده هر نوع توافق در وین می‌تواند به سرعت آثار خود را بر قیمت ارز نمایان کند و به افت قیمت دلار منجر شود. به همین دلیل دولت انگیزه‌های قوی برای مخابره اخبار امیدبخش از وین دارد تا کارکردهای مذاکرات هسته‌ای در وین را به نمایش بگذارد. منتقدان همچنین بر این باورند که دولت با این استدلال که مذاکرات به نتیجه خواهد رسید در حال عرضه ارزهای موجود با هدف کاهش قیمت ارز است. به بیان دیگر دولت در حال پیش‌خور کردن ارزهایی است که قرار است بعد از توافق به اقتصاد ایران تزریق شود. با این حال مقامات دولت تلویحا این انتقاد‌ها را رد و منتقدان را به بی‌اطلاعی از جریان مذاکرات هسته‌ای در وین متهم کرده‌اند. عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه پیش‌تر در واکنش به خبر‌های منتشر شده از شبکه پرس‌تی‌وی، علیه جریان مذاکرات هسته‌ای در وین تأکید کرده بود: نمی‌دانم منبع آگاه پرس‌تی‌وی در وین کیست ولی او قطعا آگاه نیست.
دولتمردان حتی بر این باورند که در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در خردادماه برخی گروه‌های سیاسی در تلاش‌اند دست‌آورد‌های دولت را تخریب کنند تا از آن به نفع خود در انتخابات ریاست‌جمهوری استفاده کنند. با این حال به‌نظر می‌رسد فارغ از این کشمکش‌های سیاسی که آثارش را به‌عنوان یک محک قابل اندازه‌گیری بر قیمت ارز نمایان کرده است، بهره‌برداری از نتایج مذاکرات هسته‌ای در وین متاثر از این 2گفتمان است و گروه‌های سیاسی در حال استفاده از این مذاکرات مطابق دیدگاه‌های خود هستند.
پویا ناظران، تحلیلگر اقتصادی صرف‌نظر از تقابل این 2دیدگاه، می‌گوید: فروش ذخایر نقد بانک مرکزی پیش از حصول توافق، موقعیت مذاکرات هسته‌ای را به‌نفع آمریکا تغییر می‌دهد. او می‌افزاید: حتی اگر قیمت دلار به کمتر از 20هزار تومان رسیده باشد به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته‌ای شوک بزرگی به قیمت ارز وارد و پشت مذاکره‌کننده‌ها را در وین خالی می‌کند و کمک می‌کند تا آمریکا توافق طولانی‌تر و محکم‌تری را به کشور تحمیل کند.
به‌گفته او چنانچه بخواهیم با فشار دلار‌های نفتی، ارزش ریال را افزایش دهیم یا بالاتر از ارزش واقعی‌اش نگه داریم، مزیت تولید داخلی کاهش می‌یابد و کاهش مزیت تولید‌کننده داخلی به‌معنای افزایش بیکاری، فقر و ورشکستگی بنگاه‌های اقتصادی است. او توضیح می‌دهد: کاهش نرخ ارز با کاهش قیمت جنس وارداتی رفاه خانوار را افزایش می‌دهد، ولی این رفاه پایدار نیست. رفاه پایدار فقط با افزایش تولید محقق می‌شود. ناظران ادامه می‌دهد: منافع کشور درگروی نگاه بلندمدت است به این معنا که باید افق دید سیاستگذار اقتصادی را از خردادماه امسال به ماه‌های بعد از انتخابات1400 و حتی به سال‌های دور‌تر ببریم. به‌گفته او بازی با قیمت دلار برای ژست‌های عوام‌فریبانه، هم در مذاکرات بین‌المللی و هم در تولید و سرمایه‌گذاری داخلی به‌ضرر کشور است.
صعود دلار روی موج منفی برون‌مرزی
در همینه زمینه :
