قبول مصوبه، قانونی نیست

نگار حسینخانی ـ روزنامه‌نگار

در هر دوره عده‌ای از مردم در کنار شخصیت‌های سیاسی و مدیران کشور، در ستاد انتخابات حضور پیدا کرده و با در دست‌داشتن کپی شناسنامه و چند قطعه عکس اعلام کاندیداتوری و ثبت‌نام می‌کنند! امسال نیز در ثبت‌نام کاندیداهای رئیس‌جمهوری قرار بود همین روال دنبال شود، تا اینکه مصوبه جدیدی توسط شورای نگهبان ارائه شد. این مصوبه اما مورد اعتراض بسیاری از کاندیداها و فعالان حقوقی و اجتماعی قرار گرفت. از این‌رو ما با نعمت احمدی، حقوقدان، درباره ایرادهای این مصوبه و تأثیر آن بر انتخابات پیش‌رو صحبت کرده‌ایم.

 «شرایط حداقلی» برای نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری و «حذف تعداد قابل‌توجهی از کاندیداها» از صف رقابت، مورد انتقاد بسیاری از مردم و حقوقدان‌ها قرار گرفته است. به زعم شما چه ایرادهایی بر این مصوبه وارد است؟
شورایی که باید نگهبان قانون اساسی باشد، با این مصوبه عملا چند اصل قانون اساسی را نقض کرده است. بنا بر اصل71 که وضع‌ قانون‌ را به‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ محول‌ کرده و اصل58 که اعمال قوه مقننه را از طریق مجلس شورای اسلامی می‌داند که از نمایندگان منتخب مردم تشکیل می‌شود و مصوبات آن پس از طی مراحلی برای اجرا به قوه مجریه و قضاییه ابلاغ می‌شود، شورای نگهبان در این‌باره وارد حیطه قانون‌نویسی شده است که متأسفانه منجر به اثرات منفی و بدی خواهد شد.
 این رویه قرار است چه تأثیر بدی بر انتخابات پیش‌رو داشته باشد؟
انتخابات امسال کمرنگ‌تر از سال‌های گذشته خواهد شد. شورای نگهبان پس از دوره اول انتخابات همواره تعداد محدودی را نه براساس شمار شرکت‌کنندگان، بلکه به رأی خود برای انتخابات معرفی و تأیید صلاحیت کرده است. همین باعث خواهد شد، شرایط سرد انتخابات در این دوره بر گردن این شورا بیفتد. به‌عبارتی این شورا قصد کرده وضعیت سرد انتخابات در این دوره را برعهده بگیرد.
 منظورتان درباره برعهده‌گرفتن سردی انتخابات این دوره را بیشتر توضیح دهید.
به استثنای دوره نخست که به رأی امام(ره)، محمد موسوی خوئینی‌ها مسئول برگزاری انتخابات شد، شورای نگهبان 12دوره انتخابات را برگزار کرده است. در این دوران بسیار از چهره‌ها چون آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و... رد صلاحیت شدند، بی‌آنکه کسی بتواند در رأی این شورا اثر گذاشته و آنها را از تصمیم خود برگرداند. 
 تصور کنیم این مصوبه را مجلس شورای اسلامی نوشته بود. آیا به‌طور کلی چنین مصوبه‌ای درست است؟
خیر. حتی اگر چنین مصوبه‌ای را مجلس هم نوشته بود، مغایر با حقوق و آزادی‌های فردی و میثاق مردم و قانون‌اساسی است. قانون اساسی می‌گوید حتی مجلس نیز نمی‌تواند قوانینی را وضع کند که باعث محدودیت آزادی‌های فردی شود.
 در این مصوبه مغایرتی با آزادی‌های مردمی وجود دارد؟
در جمهوری اسلامی، آزادی، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی کشور از یکدیگر تفکیک‌ناپذیر است. حفظ آنها وظیفه دولت و آحاد ملت است. هیچ فرد، گروه یا مقامی حق ندارد به نام استفاده از آزادی به استقلال سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی و تمامیت ارضی ایران خدشه‌ای وارد کند. هیچ مقامی حق ندارد به نام حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور آزادی‌های مشروع را -هرچند با وضع قوانین و مقررات فرق کند- سلب کند. بنابر اصل9 قانون اساسی این مصوبه را حتی اگر مجلس تصویب کرده بود، اثر قانونی نداشت. دستورالعمل صادرشده بنابر اصل9 قانون اساسی حقوق گروهی از افراد را تضییع می‌کند.
 آیا موارد ذکرشده در این مصوبه را اشتباه می‌دانید؟
به شرایط و موارد ذکر شده در آن کاری ندارم. کار صورت گرفته از اساس وظیفه شورای نگهبان نیست و قبول آن از نظر قانونی اشتباه است.