انتظار16 ساله برای افتتاح یک پروژه

عطیه اکبری| خبرنگار:

منطقه 20

سال 1376 بود که سازمان زیباسازی شهر تهران پیشنهاد ساخت مجتمع فرهنگی‌ هنری‌ای را در کنار برج طغرل، یکی از زیباترین آثار تاریخی شهرری مطرح کرد. قرار بود یکی از بزرگ‌ترین و مجهزترین سالن‌های آمفی‌تئاتر پایتخت با ظرفیت هزار نفر، همراه سن متحرک، سه سالن سینما، موزه آثارباستانی شهرری، بزرگ‌ترین کتابخانه جنوب تهران و نخستین سن رو باز تئاتر و بسیاری از امکانات دیگر فرهنگی در این مجموعه بزرگ ساخته شود و اهالی محله ظهیرآباد تصور می‌کردند در مسابقه بخت‌آزمایی برنده شده‌اند که همسایگی با چنین مرکز عظیم فرهنگی نصیبشان شده است.

اما این شادی دوامی نداشت و زمان زیادی نگذشت که همسایه شدن با این پروژه برای آنها به غمی جانکاه تبدیل شد. حالا 16 سال از روزی که کلنگ ساخت مجموعه فرهنگی‌ـ هنری طغرل به زمین خورد (1380) می‌گذرد و می‌توان گفت پروژه طغرل رکورد‌دار یکی از طولانی‌ترین پروژه‌های شهری شده است. 

ساخت مرکز فرهنگی‌ـ هنری طغرل در شهرری طرحی فرامنطقه‌ای بود. پروژه‌ای که قرار بود در زمینی به مساحت 40 هزار‌مترمربع ساخته شود. از آنجا که این طرح هزینه بالایی را به شهرداری تحمیل می‌کرد، بررسی و تصویب آن زمان زیادی برد. سعید بیجنوند، مدیر پروژه مجموعه طغرل می‌گوید: «سال 1376 طرح ساخت مجموعه طغرل به پیشنهاد سازمان زیباسازی شهرداری تهران ارائه شد و در سال 1379 کمیسیون ماده 5 شهرداری بعد از ماه‌ها تحقیق و بررسی و با کش و قوس‌های فراوان با اجرای این طرح بزرگ و فرامنطقه‌ای موافقت کرد.» اما آیا اجرای این طرح فرامنطقه‌ای در میان بافت مسکونی قابل توجیه بود؟ آن زمان منابع بودجه تأمین شده بودند؟


 سعه صدر داشته باشید! 

 وسعت پروژه طغرل ده‌ها هراز‌مترمربع بود و بسیاری از خانه‌های مسکونی که در اطراف برج طغرل قرار داشتند باید توسط شهرداری تملک می‌شد. توافق با ده‌ها مالک و تأمین بودجه برای تملک کار راحتی نبود. در آغاز دهه هشتاد بود که شهرداری منطقه 20 توافق با مالکان را آغاز کرد و خانه‌ها یکی پس از دیگری تخلیه شدند. این اتفاق چند سال زمان برد تا بالاخره تخریب خانه‌ها در سال 1386 آغاز شد. دبیر شورایاری محله ظهیرآباد می‌گوید: «ساخت پروژه 40 هزار‌مترمربعی درست در چند متری خانه‌های ما آغاز شد.

بیش از یک دهه است که سهم اهالی محله ظهیرآباد از همه امکانات شهری فقط طعم گس خاک است و هر روز مجبورند آن را زیر زبانشان مزه‌مزه کنند. سال‌های 1386 تا 1389 برای ما سال‌های بسیار بدی بود. تصور کنید ده‌ها خانه در نزدیکی خانه‌های ما تخریب شدند. قرار بود بعد از تخریب همه آنها، کلنگ ساخت پروژه به زمین بخورد و این اول ماجرای پر غصه برای اهالی محله ظهیرآباد بود.»

«مصطفی اردستانی» ادامه می‌دهد: «در سال‌های نخست ساخت پروژه طغرل، مسئولان شهرداری منطقه به محله ما آمدند و از اهالی خواستند سعه صدر داشته باشند و ما هم به امید اینکه قرار است به‌زودی همسایه بزرگ‌ترین مجتمع فرهنگی‌ـ هنری جنوب پایتخت شویم دندان روی جگر گذاشتیم و همه مشکلاتی را که سوغات این همسایگی بود به جان خریدیم.» اما این صبر و تحمل اهالی جواب در خوری از سوی مدیریت شهری پیشین دریافت نکرد.


16 سال بلاتکلیفی 

16 سال از آغاز به کار ساخت مجموعه فرهنگی‌ـ هنری طغرل در دل محله ظهیرآباد شهرری می‌گذرد. در همه این سال‌ها سهم مردم این محله، چشم‌انتظاری و کوهی از مشکلات ریز و درشت بود.

«ملیحه یزدان‌بخش» می‌گوید: «روزی که کلنگ ساخت مجموعه طغرل بر زمین خورد، دخترم دانش‌آموز بود. وقتی از سر و صدای رفت‌وآمد ماشین‌های سنگین، خاک‌آلود بودن محله و صدای تراکتور و ماشین‌آلات سنگین در نزدیکی خانه‌مان شکایت می‌کرد به او دلگرمی می‌دادم و می‌گفتم به‌زودی می‌تواند با همکلاسی‌هایش در سالن سینمای این مجموعه، فیلم سینمایی ببیند.

این وعده‌های من هیچ‌وقت عملی نشد. دختر دانش‌آموز من دیپلم گرفت و به دانشگاه رفت. ازدواج کرد و صاحب دو فرزند است و حالا وقتی نوه‌هایم به خانه ما می‌آیند همان وعده‌هایی را که به مادرشان داده‌ام به آنها هم می‌دهم. خنده‌دار نیست؟!‌» خنده‌دار که نه، اما طولانی شدن ساخت مجموعه طغرل برای اهالی محله ظهیرآباد به تراژدی جانگدازی تبدیل شده است. 
وعده‌های پوشالی 
اهالی شهرری، به‌ویژه شهروندان محله ظهیرآباد، در همه سال‌هایی که چشم به راه افتتاح مجموعه فرهنگی‌ـ هنری طغرل بودند، دلشان به وعده‌های مسئولان خوش بود. وقتی عظیم بابایی شهردار وقت منطقه20 در بهمن سال 1391 از افتتاح فاز اول پروژه طغرل در سال 92 خبر داد، اهالی محله ظهیرآباد نفس راحتی کشیدند و امیدوار شدند که مصائب همنشینی آنها با این همسایه پرماجرا به‌زودی به پایان می‌رسد. اما سال 92 فرارسید و باز هم خبری از افتتاح مجموعه طغرل نشد. طولانی شدن ساخت این پروژه از سال 1380 تا امروز، اعتراض اعضای شورای‌شهر در دوره‌های مختلف را هم برانگیخت.

اسفند سال 94، حکیمی‌پور رئیس کمیته گردشگری، بافت تاریخی و فرسوده شورای اسلامی شهر تهران در صحن علنی شورای‌شهر از طولانی شدن زمان ساخت آن انتقاد کرد. در آن جلسه مقرر شد با هماهنگی انجام شده میان سازمان‌های مربوطه نسبت به تسهیلگری در اجرای قراردادهای قبلی که با پیمانکاران پروژه بسته شده بود، اقدامات لازم انجام شود. خرداد سال 1395 هم «ابوالفضل قناعتی» در تذکرات پیش از دستور دویست و شصت و سومین جلسه علنی شورای اسلامی شهر تهران نسبت به طولانی شدن ساخت مجموعه طغرل اعتراض کرد. اما اعتراض اعضای شورای‌شهر هم به جایی نرسید. 


همچنان، اندرخم بودجه‌ایم

به گفته مدیر پروژه طغرل در سال‌های 1386 تا 1389 شهرداری منطقه 20 با صرف مبلغ حدود 700 میلیون تومان بخشی از خاکبرداری‌های مربوط به آغاز ساخت مجموعه را انجام داد و در سال 1389 بود که ادامه ساخت این مجموعه به سازمان عمرانی مناطق شهرداری تهران واگذار شد. سعید بیجنوند می‌گوید: «هزینه ساخت مجموعه طغرل حدود 130 میلیارد تومان تخمین زده شد. تأمین این بودجه آن هم در شرایط اقتصادی سال‌های گذشته کار راحتی نبود. انتخاب پیمانکارها زمانبر بود و بعضی از پیمانکارها پایبند به قرارداد نبودند و مشکلات کوچک و بزرگ دیگری بر سر راه ساخت و تکمیل این مجموعه قرار داشت.

برای مثال ما دو ملک معارض داشتیم که همین چند ماه پیش توانستیم آنها را تملک کنیم. چون مالکان آن با ما همراهی نمی‌کردند و راضی به تخلیه نمی‌شدند. این همکاری نکردن و قرار داشتن چند ملک یکی دیگر از دلایلی بود که در کنار نبود بودجه، پیشرفت کار را سخت‌تر و طولانی‌تر می‌کرد.» بیجنوند می‌گوید: «تا امروز حدود 75 میلیارد و 700 میلیون تومان برای ساخت مجموعه طغرل هزینه شده است و 80‌درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌ایم. اما اکنون مراحل ساخت مجموعه به دلیل نبود بودجه به کندی پیش می‌رود.» 


خلیل آبادی: این گره باز می‌شود

گمانه‌زنی‌ها در خصوص زمان افتتاح مجموعه فرهنگی طغرل ادامه دارد. مسئولان در شهرداری منطقه20، زمان دقیقی را برای افتتاح پروژه اعلام نمی‌کنند. سراغ اعضای شورای اسلامی شهر تهران رفتیم. شاید آنها بدانند سر نخ این کلاف سردر گم کجاست؟ «حسن خلیل‌آبادی» کمبود بودجه را اصلی‌ترین دلیل وقفه در بهره‌برداری از این مجموعه می‌داند. شاید کلنگ ساخت مجموعه طغرل، 16 سال قبل در یکی از مناطق شمالی پایتخت بر زمین خورده بود تاکنون چند سالی از افتتاح آن گذشته بود و حالا برای خودش بروبیایی داشت.

خلیل‌آبادی هم با ما هم‌نظر است و می‌گوید: «طولانی شدن زمان ساخت مجموعه طغرل تا جایی قابل قبول است که می‌توان حرف از عظمت پروژه زد اما دلیل اصلی طولانی شدن آن، نبود مدیریت دقیق مالی و کم لطفی مدیران سابق شهرداری در اختصاص دادن بودجه برای تکمیل این مجموعه است.» عضو شورای شهرادامه می‌دهد: «در نخستین روزهای آغاز به کار شورای پنجم همراه با شهردار وقت تهران از مجموعه طغرل بازدید کردیم. برای تکمیل مجموعه طغرل 25 میلیارد تومان اعتبار نیاز است.

شهرداری به دلیل کمبود منابع مالی، 9 میلیارد تومان به تکمیل این پروژه اختصاص داد و با تلاش اعضای کمیسیون اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران این مبلغ به 10 میلیارد تومان افزایش پیدا کرد و ما در حال حاضر منتظر تصویب بودجه از طرف فرمانداری استان تهران هستیم.» گویا قراراست این پروژه رکورددار طولانی‌ترین پروژه شهری در دو دهه اخیر باشد. خلیل‌آبادی می‌گوید: «در سال جاری با مشارکت بخش خصوصی، منابع مالی دیگری به مجموعه طغرل تزریق می‌شود و امیدواریم تا پایان سال 97 این پروژه به بهره‌برداری برسد.»