خدیجه نوروزی ـ روزنامه‌نگار
تاب‌آوری این روزها به دغدغه مهمی برای شهرها تبدیل شده است؛ به‌طوری که توجه و پرداختن به آن به‌ویژه در شهرهای حادثه‌خیز حائز‌اهمیت است اما مدیریت شهری طی این سال‌ها آنچنان که باید، اقدامات مهمی برای بالا بردن این تاب‌آوری انجام نداده تا در هنگام وقوع حادثه شهر خسارات کمتری متحمل شود. ساختمان‌های بی‌کیفیت و فرسوده، شناسایی نکردن فضاهای پرخطر شهری و طراحی مناسب و ایمن کردن آن موجب شده تا تهران وضعیت خوبی درخصوص آمادگی در برابر بحران نداشته باشد. لذا نیاز به توسعه تاب‌آوری در سیستم‌های سازمانی و زیربنایی در تهران به‌شدت احساس می‌شود. آتش‌نشانی یکی از سازمان‌هایی است که در افزایش تاب‌آوری شهر می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. البته نباید این تصور پیش بیاید که آمادگی همه‌جانبه آتش‌نشانی به‌معنای مقابله با هر بحرانی است؛ چرا که بحران خیلی گسترده است اما آتش‌نشانی از سازمان‌هایی بوده که همیشه در خط‌مقدم بحران‌های به‌وجود آمده حضور یافته و شجاعانه وارد عمل شده و سعی کرده تا حد توان از ضرر و زیان حداکثری جلوگیری کند و آن را به حداقل برساند.
آموزش‌های مدرن
جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران در گفت‌وگو با همشهری در خصوص آموزش نیروها و به‌روز بودن آتش‌نشانان به متدهای روز دنیا می‌گوید: «آتش‌نشانان از وقتی وارد سازمان آتش‌نشانی می‌شوند تا زمان بازنشستگی، از مقوله آموزش جدا نیستند. لذا همیشه مخصوصا در مواقع بحرانی آمادگی‌های لازم برای حضور مؤثر در عملیات امداد و نجات را دارند. هر یک از پست‌هایی که آتش‌نشانان می‌گیرند نیازمند گذراندن صدها بلکه هزاران ساعت آموزش‌های سنگین حین خدمت است؛ آموزش‌هایی که مطابق با آخرین متدهای روز دنیاست».
کارشناس ایمنی شهری سازمان آتش‌نشانی در ادامه می‌افزاید: «قبل از کرونا که روابط تا این اندازه محدود نشده بود ارتباط خوبی با معتبرترین کالج‌های آتش‌نشانی دنیا داشتیم و بسیاری از نیروها برای گذراندن دوره‌های آموزشی و تخصصی به این کشورها اعزام می‌شدند. حتی در دوره‌هایی استادان برجسته دنیا به‌عنوان مثال از انگلیس برای آموزش به آتش‌نشانان ما به کشور می‌آمدند».
کنترل و مدیریت آبگرفتگی‌ها
در سال‌های اخیر آتش‌نشانی برای حضور مؤثر اقدام به خرید تجهیزات و ماشین‌آلات مدرن و روز دنیا کرده است. ملکی در این خصوص می‌گوید: «شهروندان تهرانی خوب به یاد دارند که تا چند سال پیش وقتی اندک بارانی می‌آمد معابر، زیرگذرها، تونل‌ها، اتوبان‌ها و مترو دچار آبگرفتگی شده و در تردد مردم اختلال ایجاد می‌شد و حتی در برخی مناطق آب به خانه‌ها سرازیر می‌شد و خسارات زیادی را به ساکنان وارد می‌کرد و شرایط را بحرانی می‌کرد اما حدود 3سال است که این اتفاق کمتر می‌افتد و در برخی مناطق اصلا نمی‌افتد. به‌عنوان مثال در بارندگی‌های شدید سال 98 دو،سه مورد آبگرفتگی در تهران نداشتیم. در سال 99 هم آبگرفتگی در بارندگی‌ها نداشتیم. نبود چنین مشکلاتی به این علت است که زیرساخت‌های لازم انجام شده است و لایروبی‌ها به موقع انجام و مسیل‌های جدیدی احداث می‌شود. تجهیزات به روزی هم که وارد شده بسیار کمک‌کننده بوده تا بحران‌های به‌وجود آمده در زمان بارندگی قابل‌کنترل باشد و آتش‌نشانی بتواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن وضعیت را به حال پایدار درآورد. به‌عنوان مثال ما قبلا در سازمان پمپ‌هایی برای آب‌کشی داشتیم که در زمان بحران جوابگو نبود. از همین رو اقدام به خرید جدیدترین پمپ‌های آب کشی موجود در دنیا کردیم که هر یک معادل 10برابر پمپ‌های قدیمی کار می‌کنند. این پمپ‌ها در سیل‌های سال 98در استان گلستان، خوزستان و سیستان‌و‌بلوچستان و شهر شیراز بسیار کارآمد بود و آبگرفتگی‌های معابر و زیرگذرها را در عرض چند‌ساعت برطرف کرد و آب‌ها را به رودخانه ریخت. در جمع‌آوری سیلاب‌ها پمپ‌های جدیدی خریداری کردیم که آبدهی 12هزار لیتر در دقیقه دارند که بسیار فوق‌العاده است».
خرید نردبان‌های 64متری و خودروهای فوماتیک
در بحران‌های ناشی از آتش‌سوزی مانند آتش‌سوزی پلاسکو و ساختمان برق حرارتی وزارت نیرو که3 شبانه روز در آتش می‌سوخت هم تجهیزات مدرن بسیار به کمک ما آمد. در این بحران‌ها ما 21نردبان به نردبان موجود اضافه کردیم و خودروهای فوماتیک و جدیدترین البسه‌های آتش‌نشانی را خریدیم. وی با بیان این توضیحات می‌افزاید: «در 2سال اخیر که آتش‌سوزی‌های زیادی در منابع طبیعی در استان‌های مختلف و روزی بیش از 10تا 15مورد آتش‌سوزی فضای سبز داشتیم، توانستیم خودروهایی با قابلیت تردد در تپه‌ها را خریداری کنیم که در جلوگیری از گستردگی آتش و اقدامات به‌موقع برای مهار آن بسیار مؤثر بود». به‌رغم تحریم‌های این چندساله، نردبان‌های زیادی با ارتفاع 30تا 64متری خریداری شده است. نردبان 64متری بلندترین نردبان آتش‌نشانی دنیاست که تا حدی دست آتش‌نشانان را در عملیات امداد و نجات ساختمان‌های بلند باز می‌گذارد. گرچه این نردبان‌ها در بهترین حالت ساختمان‌های 20طبقه را پوشش می‌دهد در حالی در تهران ساختمان‌های 50طبقه هم وجود دارد. اگر در این ساختمان‌ها حادثه‌ای رخ دهد قطعا سازمان آتش‌نشانی در عملیات امداد و نجات با بحران مواجه خواهد شد. لذا باید تلاش شود تا تخلفات ایمنی حادثه‌ساز مورد‌توجه قرار‌بگیرد و برطرف شود.
فن تونلی و پهپادهای شناسایی
سازمان آتش‌نشانی در سال‌های اخیر دستگاه‌های فن تونلی برای تخلیه دود هم خریداری کرده است. سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران می‌گوید: «زمانی در تونل‌ها و زیرزمین‌ها حرارت حبس می‌شد و نیروها قادر به‌کار نبودند و مردم دچار خفگی می‌شدند ولی 5توربوفن خریداری شده کمک زیادی در عملیات‌ها به ما کرده است. زمانی که ما این تجهیزات را خریداری کردیم برخی کشورها تعجب کردند که تهران در زمینه تجهیزات مدرن به حدی رسیده است که از این تجهیزات می‌خرد».
ملکی به خرید پهپادهای شناسایی هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: «در مواقعی که شناسایی محل آتش‌سوزی به‌علت دود زیاد امکان‌پذیر نباشد این پهپادها به کمک ما می‌آیند؛ به‌عنوان مثال در گذشته زمانی در شهرک‌های صنعتی با بیش از صد سوله آتش‌سوزی رخ می‌داد و به‌علت دود و حرارت زیاد نمی‌توانستیم تشخیص دهیم کدام سوله دچار آتش‌سوزی شده است اما اکنون از این پهپادها که دوربین‌های حرارتی دارد برای شناسایی محل دقیق حادثه استفاده می‌کنیم». اخیرا بحث مانیتورینگ در دستور‌کار آتش‌نشانی قرار گرفته است. مانیتورینگ اعلام حریق در ساختمان‌های پرخطر در دنیا بسیار متداول است و ساختمان‌های حساس مانند بانک‌ها، اماکن نظامی و موزه‌ها به این سیستم تجهیز هستند. ملکی می‌گوید: «امیدواریم مدیران ساختمان‌های اداری و سازمانی از این طرح استقبال کنند و همکاری لازم را در این زمینه با ما داشته باشند».
سازمان آتش‌نشانی در سال‌های اخیر برای مقابله با بحران‌ها چقدر پیشرفت کرده است؟
آماده برای نبرد در خط‌مقدم
ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران: اخیرا بحث مانیتورینگ در دستور کار آتش‌نشانی قرار گرفته است که امیدواریم سازمان‌ها و ادارات همکاری لازم را داشته باشند
در همینه زمینه :
