شکست تحریم‌ها

امیرمحمد حسینی- خبر‌نگار

 تحریم‌ها شکسته شده است؛ این جمله‌ای است که رئیس‌جمهوری آن را در آستانه دور چهارم مذاکرات احیای برجام در وین وعده داده است؛ وعده‌ای که وقتی کنار اظهارنظر دیپلمات‌های اروپایی و آمریکایی درباره پیشرفت مذاکرات قرار بگیرد، می‌تواند خبر از نزدیک‌شدن به توافق بدهد؛ چراکه در سوی دیگر آنتونی بلینکن، وزیرخارجه آمریکا نیز در گفت‌وگویی با روزنامه فایننشال‌تایمز ادعا کرده در مذاکرات وین ثابت شده آمریکا در تلاش برای بازگشت متقابل به اجرای تعهدات براساس برجام جدی است. هرچند وزیرخارجه آمریکا همزمان از پیشرفت مذاکرات و البته موانع و چالش‌های آن صحبت کرده و گفته که راه درازی برای روشن‌شدن نتایج مذاکرات وین باقی مانده است، اما هرچه هست طبق گزارش‌ها هیأت‌های مذاکره‌کننده این هفته تصمیم‌های مهمی در پایتخت‌ها گرفته‌اند و دوباره برای رایزنی راهی وین می‌شوند.

روحانی: راهی جز اجرای کامل برجام نیست
به‌گفته رئیس‌جمهوری اگر طرف مقابل در مذاکرات وین به‌طورکامل به «قانون» عمل کند، گفت‌وگوها به‌زودی به نتیجه می‌رسد: «کاری که مذاکره‌کنندگان ما در زمینه تحریم در وین انجام دادند کار بزرگی بوده است و اگر طرف مقابل به‌طورکامل به قانون عمل کند، زود تمام می‌شود و کار ما در چارچوب درستی پیش می‌رود و مسیر صحیحی است.» روحانی گفته مردم ثمره ایستادگی، صبر و مقاومت خود را در وین می‌بینند و «اگر گزارش درست باشد و دغلکاری و جناح‌بازی نشود و گزارش را درست به مردم برسانیم، نشان عظمت ملت ایران است و اینکه طرف‌های ما در برجام فهمیدند راهی جز اجرای قانون و تعهدات قطعنامه 2231وجود ندارد و این پیروزی دولت در ماه‌های پایانی است.» رئیس‌جمهوری اضافه کرد: «به‌عنوان رئیس دولت به مردم می‌گویم که تحریم شکسته شده است و اگر همه با هم و متحد باشیم، به‌زودی تحریم برداشته می‌شود و طرف ما می‌داند که راهی جز انجام تعهدات و موافقتنامه برجام نیست و امروز در دنیا یک صدا وجود دارد و همه می‌گویند راهی جز اجرای کامل برجام برای صلح و امنیت منطقه و جهان نیست.» روحانی در ادامه به تلاش رژیم اسرائیل برای اخلال در روند مذاکرات هم اشاره کرد و گفت: «ممکن است یک رژیم دغلکاری مانند رژیم صهیونیستی چیزی بگوید، ولی مهم نیست و دنیا هم‌صدا هستند و این مهم است.  البته این روزها فقط رئیس‌جمهوری ایران نیست که اخبار نویدبخشی از مذاکرات وین می‌دهد. 2رسانه آمریکایی آسوشیتدپرس و بلومبرگ نیز از احتمال توافق در آینده نزدیک خبر داده‌اند. خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشته که براساس گزارش‌ها ایران و آمریکا در یک‌قدمی توافق هستند و خبرگزاری بلومبرگ هم به نقل از مقام‌های آگاه اروپایی از تمایل قدرت‌های جهانی برای توافق پیش از پایان اردیبهشت خبر داده است. 

 نبرد داخلی دیپلمات‌ها با منابع آگاه 
وزارت خارجه پیش از آنکه وارد کارزار مذاکرات وین شود، همچنان با اخبار صداوسیما و منابع آگاه آن مقابله می‌کند. شبکه انگلیسی‌زبان صداوسیما با حفظ رویه پیشین خود از قول منبع آگاهی نوشته که «آمریکا بر حفظ ساختار تحریم‌های فلج‌کننده و به‌ویژه عدم‌لغو قانون کاتسا اصرار دارد.» سخنگوی وزارت خارجه اما گفته که «اگر آمریکا اصراری بر حفظ تحریم‌های فلج‌کننده علیه ایران داشت، قطعا تا‌کنون گفت‌وگوها متوقف شده بود.» سعید خطیب‌زاده تأکید کرد که نکات اختلافی میان ایران و آمریکا در وین کم نیستند و برخی مواضع آمریکا در وین قابل‌قبول نبوده است و از این روست که هیأت ایرانی گفت‌وگو‌های وین را با دقت و نکته‌سنجی به پیش می‌برد. 

اختلاف‌ها بر سر چیست و چگونه حل می‌شود؟
آمریکا تاکنون بارها اعلام کرده آماده لغو تحریم‌های مغایر با برجام است؛ هرچند این تحریم‌ها شامل بخش عمده‌ای از تحریم‌های فعلی می‌شود، اما همه را در برنمی‌گیرد؛ چراکه دونالد ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری خود دامنه تحریم‌ها علیه نهادهای حقوقی و حتی اشخاص حقیقی را بسیار گسترده کرد. به همین دلیل ایران خواهان لغو تمام تحریم‌هایی است که رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا وضع کرده و به‌گفته عباس عراقچی شامل ۱۵۰۰ تحریم می‌شود. موضع ایران از ابتدای مذاکرات تاکنون لغو یکباره همه تحریم‌ها و سپس راستی‌آزمایی آنها و بعد بازگشت به تعهدات برجامی است. آمریکا نیز انتظار روندی متفاوت برای بازگشت به برجام داشت و به‌نظر می‌رسید که گرهی کور در مسیر احیای برجام ایجاد شده است. اما به‌تدریج در وین راهکارها و گزینه‌هایی مطرح شده که می‌تواند دوطرف را به نقطه‌ای مشترک برای توافق برساند. 
به‌گفته رئیس هیأت مذاکره‌کننده ایران در وین، زمان گفت‌وگو بر سر جزئیات فرارسیده است. این زمان به‌دلیل روبه‌رو نشدن هیأت ایرانی و آمریکایی می‌تواند زمان‌بر باشد. اعضای کمیسیون مشترک برجام پس از جلسات رسمی با ایران جلساتی غیررسمی نیز با هیأت آمریکا در وین برگزار می‌کنند و به این ترتیب مذاکرات در مسیر روبه‌جلو حرکت می‌کند.