دوبی؛ گذرگاه امن کالاهای اسرائیلی

 مصطفی عبدالسلام- تحلیلگر اقتصادی مصری

مسیر ورود کالاها و محصولات خدماتی رژیم صهیونیستی به‌سوی بازارهای عربی روزبه‌روز هموارتر می‌شود؛ مخصوصا در کشورهایی که روابط خود را با این رژیم، عادی‌سازی‌ کرده‌اند. بازارها و مصرف‌کنندگان عربی، از زمان اشغال سرزمین‌های فلسطینی در سال 1948خرید کالاهای تولید شده توسط اسرائیل را تحریم کردند. این تحریم با شکل‌گیری فرهنگ مقاومت مالی و تجاری میان تمامی شهروندان و کشورهای عرب مقابل هرگونه تلاش برای عادی‌سازی‌ روابط اقتصادی با رژیم صهیونیستی همراه بود، اما به‌نظر می‌رسد کالاهای تولیدی اسرائیل سرانجام راه خود را برای عبور از سد تحریم به‌سوی خانه‌های شهروندان عربی پیدا کرده‌اند؛ راهی که از دروازه دوبی و مشخصا بندر جبل علی امارات می‌گذرد.
از زمان عادی‌سازی‌ روابط امارات با رژیم صهیونیستی در سپتامبر 2020، راه کالاهای اسرائیلی به‌سوی بازارها و مراکز خرید بزرگ امارات، مخصوصا امارت‌های دوبی و ابوظبی باز شده است. بندر جبل علی طی ماه‌های گذشته شاهد ورود بی‌سابقه حجم قابل توجهی از کالاهای تولید شده در رژیم صهیونیستی بوده است. البته این مسیر، یک سویه نیست چرا که در مقابل و به‌طور همزمان، چندین کشتی تجاری اماراتی نیز در بندر حیفا پهلو گرفته‌اند. دولت امارات روز یکشنبه با ورود تجار اسرائیلی به بورس طلا و کالای این کشور موافقت کرد. این نخستین بار در طول تاریخ است که شرکت‌ها و تجار رژیم صهیونیستی می‌توانند به‌طور مستقیم وارد بورس امارات شده و با استفاده از خدمات آن، به مبادله بپردازند. در مقابل، سازمان بورس رژیم صهیونیستی هم برای آغاز همکاری‌های مالی با بازارهای امارات و بورس این کشور اعلام آمادگی کرده است. در عین حال باید توجه داشت که روند توسعه روابط اقتصادی امارات و اسرائیل به چنین سطوح کلان مالی محدود نمانده و حتی بازار کالاهای خرد نظیر میوه را هم در بر می‌گیرد. آویر گندلمن، سخنگوی نخست‌وزیری رژیم صهیونیستی ‌ماه گذشته با تأیید این خبر، تصاویری از توزیع میوه‌ و سبزی اسرائیلی در بازارهای محلی دوبی منتشر کرد. وزیر بازرگانی رژیم صهیونیستی در واکنش به این تصاویر گفته است: «محصولات اسرائیل را با افتخار و با پرچم این رژیم به امارات صادر می‌کنیم چرا که استقبال مصرف‌کنندگان از محصولات ما در بازارهای محلی بسیار مطلوب بوده است.» وی همچنین تأکید کرده روند صادرات بهترین محصولات اسرائیلی به امارات و «برخی دیگر از کشورهای عربی» با جدیت ادامه خواهد یافت.
اطلاعات موجود نشان می‌دهد بنادر امارات حتی از محصولات ساکنان شهرک‌های اسرائیلی در کرانه غربی که هیچ کشوری در جهان آن را به رسمیت نمی‌شناسد نیز استقبال می‌کنند.رژیم صهیونیستی تلاش می‌کند علاوه بر روند صادرات معمول خود از تل‌آویو، کالاهای تولید شده در برخی شهرک‌های غیرقانونی کرانه غربی را هم با لوگوی «تولید شده در اسرائیل» در سطح جهانی و منطقه‌ای به فروش برساند. این صادرات ارزش اقتصادی چندانی نداشته و بیشتر با هدف رسمیت بخشیدن به شهرک‌هایی صورت می‌گیرد که برخلاف قطعنامه‌های شورای امنیت و حتی موضع کشورهای غربی در اراضی فلسطینی ساخته شده‌اند. جالب آنکه حاکمان امارات حتی از پذیرش این بخش از تولیدات غیرقانونی اسرائیل نیز ابایی ندارند. بدون شک صادرات این دست از کالاها، نقش مهمی در حمایت اقتصادی از شهرک‌سازی‌های غیرقانونی رژیم صهیونیستی در نابلس و سایر مناطق کرانه غربی خواهد داشت.
از سوی دیگر باید توجه داشت که تکمیل همکاری‌های اقتصادی و مالی بین امارات و اسرائیل در سطوح عالی، نظیر اجاره بندر حیفا توسط امارات و یا سرمایه‌گذاری عمده شرکت‌های اسرائیلی در بنادر دوبی، فرایند ورود کالاهای اسرائیلی به داخل بازارهای امارات را به شکل بی‌سابقه‌ای شدت می‌بخشد. تمام اینها در حالی است که سرعت توسعه روابط اقتصادی ابوظبی و تل‌آویو، هیچ تناسبی با وضعیت و پیشینه روابط سیاسی طرفین ندارد. برای درک بهتر این وضعیت کافی است بدانیم میزان مبادلات تجاری در بنادر دوبی و حیفا، در حالی به 700میلیون دلار نزدیک شده که هنوز «یک سال» از عمر برقراری روابط سیاسی میان آنها نمی‌گذرد. با تکیه به این مقایسه می‌توان گفت گزارش‌های غیررسمی منتشر شده طی سال‌های گذشته، مبنی بر وجود روابط سیاسی، اقتصادی و حتی امنیتی محرمانه میان ابوظبی و تل‌آویو واقعیت داشته است؛ چرا که رشد 700میلیون دلاری مبادلات تجاری طی کمتر از یک سال بدون هیچ پیشینه‌ای از روابط دوجانبه ممکن نیست. در عین حال نباید فراموش کرد حجم مبادلات تجاری کشورهایی نظیر بحرین و سودان که تقریبا همزمان با امارات وارد توافق‌های عادی‌سازی‌ شده‌اند، یا حتی کشورهایی نظیر مصر و اردن که طی 5دهه گذشته با این رژیم روابط همه جانبه داشته‌اند از هیچ منظر قابل مقایسه با رشد جهشی مبادلات ابوظبی و تل‌آویو نیست.
اما سؤال پایانی این است؛ آیا کالاهای تولیدی رژیم صهیونیستی در مرز بنادر و بازارهای امارات متوقف می‌شوند یا به‌زودی راه تازه‌ای برای ورود به سایر بنادر و بازارهای عربی-اسلامی که تا‌کنون از آن محروم بوده‌اند، خواهند یافت؟ طی سال‌های گذشته، امارات نیروی مؤثری برای مقابله نظامی و امنیتی با تمام نیروهای مخالف رژیم صهیونیستی در سطح منطقه و جهان اسلام بوده است. آیا دوبی از منظر اقتصادی نیز به ایستگاهی برای ورود اسرائیل به بازارهای عربی-اسلامی تبدیل خواهد شد؟