حفظ منافع فعلی و آتی شهر

   افشین حبیب‌زاده- رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر تهران

3ویژگی انعطاف‌پذیری، مطلوبیت و تداوم‌پذیری در تعریف درآمدهای پایدار باید درنظر گرفته شود؛ به‌گونه‌ای که به ساکنان فعلی و آتی شهر کمترین آسیب وارد شود. امروزه یکی از راه‌های ایجاد درآمد برای شهرها فروش تراکم است که به 2نوع مجاز و غیرمجاز یا بیش از طرح‌های توسعه شهر است. دوره پنجم مدیریت شهری با حرکت به سمت کاهش درآمد ناشی از تراکم غیرمجاز سعی در پایدارسازی درآمد حاصله داشته. در این راه پروانه‌های صادر شده را نیز کنترل کرده است. به‌گونه‌ای که میزان پروانه‌های صادر شده از سال1391 تا اواسط سال1396 قریب به 100هزار مورد بوده. درحالی‌که در دوره فعلی تاکنون حدود 30هزار بوده است. از سوی دیگر تعداد طبقات غیرمجاز یا مازاد از میانگین سالانه حدود 500 مورد در مدیریت شهری گذشته به 36مورد در دوره مدیریت شهری فعلی رسیده است. در همین زمینه صدور مجوز برج‌باغ طی سال‌های گذشته سالانه قریب به 100مورد یا بیشتر بوده است. درحالی‌که در دوره فعلی این میزان به سالانه 17مورد کاهش داشته است. همه اینها نشان می‌دهد که مدیریت شهری نه به‌دنبال افزایش درآمد به هر طریق، بلکه به‌دنبال حفظ منافع فعلی و آتی شهر بوده و به‌دنبال اهداف کوتاه‌مدت نیست. شهرداری در پدیده تراکم مازاد به نوعی امتیازهایی را که در حکم ملک هستند به قیمت روز می‌فروشد و این اصلی بدیهی است و شهروندان عادی نیز می‌دانند که تبدیل ملک به ریال امری غیرعقلایی است. مگر اینکه فروش چنین امتیازهایی به ضرورت بوده و خود نیز به سایر اشکال ارزشمند دارایی‌ها تبدیل شود. از همین نظر در دوره فعلی نه‌تنها تلاش شده چنین امتیازهایی که به نوعی حقوق نسل آتی شهرنشینان است پایمال نشود، بلکه از محل درآمد فروش این موارد در جهت افزایش دارایی‌های شهر استفاده شده است. درصورتی که طی سال‌های گذشته صرفاً برای درآمدزایی این اقدام صورت گرفته است، تراکم مازاد باعث کاهش امنیت با از بین بردن حریم خصوصی، ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه در کوچه‌های کم عرض، تخریب زیبایی بصری محله‌ها و کوچه‌های شهر تهران با از بین بردن باغ‌های شهر شد و به نوعی ازهم‌گسیختگی و بی‌هویتی معماری را در شهر تهران حاکم کرد. درصورتی که مدیریت شهری قوی به جای تمرکز بر درآمد ناشی از تراکم مازاد باید به سمت سایر اشکال درآمدی پایدار مانند درآمد ناشی از محل عوارض حرکت کند.