مان/ خانه و ایام قرنطینه

شیدا اعتماد

بیماری فراگیر کرونا (کووید- 19) مناسبات آدم‌ها را با خانه‌هایشان تغییر داد. کسانی که صبح‌ها، صبحانه خورده نخورده و سریع خانه را ترک می‌کردند و بعد از تاریکی به خانه برمی‌گشتند در سراسر جهان مجبور شدند روزها و هفته‌ها توی خانه‌ بمانند و اینگونه بود که ناکارآمدی فضای خانه‌ها، بیشتر از همیشه خودش را نشان داد.
اگر قبل از آن، برای بسیاری از افراد، خانه فقط فضایی برای استراحت و تجدید‌قوا بود در این ایام خانه‌ شد یک جزء همیشه حاضر در زندگی. خیلی‌ها انگار تازه بعد از سال‌های سال چشم‌هایشان را باز کردند و به خانه‌هایشان نگاه کردند. خانه‌هایی که در روشنی روز، حالا بیشتر از همیشه شلوغ و پر سر و صدا بودند.
در خانه ماندن همه افراد خانواده با هم و دورکاری ضرورتی جدید به‌وجود آورد. باید می‌شد فضایی را تا حدودی از سایر فضاهای خانه جدا کرد و به‌کار اختصاص داد. درهمه جای دنیا، کودکان وسط جلسه‌های اداری دویدند. حیوان‌های خانگی که سردرنمی‌آوردند که چرا همه ناگهان خانه‌نشین شده‌اند، صدا و تصویرشان را به همه خبرگزاری‌ها مخابره کردند. کودکان مجبور به شرکت در کلاس‌های آنلاین شدند و رابطه مستقیم و بی‌واسطه معلم و شاگرد از بین رفت و یک تصویر یا فقط صوت جایگزینش شد.
در خانه‌ها، ساعت‌هایی بود که بزرگترها جلسه داشتند، کودکان باید در کلاس‌هایشان شرکت می‌کردند و احتیاج به نظارت داشتند، یکی هم باید خانه‌ای را که با حضور این همه آدم زود به زود به‌هم می‌ریخت مرتب می‌کرد و غذای اهالی خانواده را می‌داد.
در گذشته، خانه‌ها حیاط داشتند و حیاط پر بود از گیاه و سبزه و حوض و آبی آسمان. آپارتمان‌های کوچک امروزه، نه حوض دارند و نه آسمان. نزدیک‌ترین درخت شاید آن طرف خیابان باشد. اگر پسماندهای کارگاه مجاورش ریشه‌هایش را نسوزانده باشد. پرنده‌ها هم اگر درختی نباشد پیدایشان نمی‌شود. ساکنان شهرهای بزرگ خیلی زود متوجه شدند که وجود فضاهای نیمه باز و باز در ساختار آپارتمان‌های نقلی شهری چقدر ضروری است.
خانه، دست تنها باید نیازهایی را برطرف کند که برایش برنامه‌ریزی نشده‌است. ضرورت وجود فضای نیمه بازی که بشود کمی از هیاهوی خانه فاصله گرفت، حداقل چیزی است که در این روزگار کرونا باید در خانه‌های شهری درنظر گرفته شود. جایی برای نفس کشیدن، پرورش دادن گیاه‌هایی اندک، بهره‌مندی از آفتاب و اگر فرصتی هم شد کمی تماشای خیابان.
جایی می‌خواندم که در ایام کرونا مردم بیشتر از هر زمان دیگری گل و گیاه خریده‌اند. خریدن گل و گیاه گوشه‌ای از تلاشی کوچک برای باز یافتن رابطه با طبیعت است؛ رابطه گمشده با طبیعت. هر چند که شاید در شهرهای بزرگ برای آشتی با طبیعت کمی دیر شده باشد اما هنوز می‌توان نسل بعدی خانه‌ها را کمی معطوف‌تر و با توجه به درس‌های کرونا، طراحی کرد و ساخت.