واکنش سبز بورس به سیاست‌های حمایتی

یک روز بعد از نشست رئیس سازمان بورس با هلدینگ‌ها برای تزریق 24هزار میلیارد تومان نقدینگی به بازار سهام، شاخص کل بورس تهران 18هزار و  500واحد رشد کرد. روز سه‌شنبه ارزش سهام بسیاری از شرکت‌ها رشد کرد؛ با این حال همچنان 400نماد معاملاتی در بورس با صف فروش مواجه بودند. اکنون این پرسش مطرح است که آیا توافق سازمان بورس با هلدینگ‌ها برای تزریق مالی و همچنین جدیت وزارت اقتصاد برای حفظ نرخ سود بانکی در سطوح مصوب، مانع از نزول شاخص خواهد شد؟
به گزارش همشهری، چندین‌ماه بعد از آغاز روند نزولی شاخص، سازمان بورس دوباره سیاست‌هایی را برای تقویت طرف تقاضا در پیش گرفته است. سازمان بورس تلاش می‌کند همزمان با اقدام وزارت اقتصاد برای پایین نگه داشتن جذابیت بازار پول، از طریق تزریق نقدینگی به بازار سهام طرف تقاضا را تقویت کند، اما این بار روشی جدید به‌کار گرفته شده است. در روش جدید، سازمان بورس این اجازه را به هلدینگ‌ها می‌دهد که برای حمایت از بورس اوراق بدهی منتشر کنند.
بر همین اساس ظهر دوشنبه و در جریان برگزاری یک نشست ویژه، هلدینگ‌ها و شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری با سازمان بورس به توافق رسیدند 24هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید به بازار سهام تزریق کنند و منابع مالی لازم برای این کار از طریق اوراق بدهی تأمین شود. این شرکت‌ها از سازمان بورس خواسته‌اند مجوز‌های لازم برای این کار هرچه سریع‌تر صادر شود. گویی این شرکت‌ها اطلاعاتی دارند که بیانگر رشد بازار سهام در آینده است، زیرا انتشار این اوراق با نرخ 20درصد برای خرید سهام به‌معنای آن است که نرخ بازده سرمایه‌گذاری در بازار سهام در طول سال‌جاری بدون درنظر گرفتن هزینه‌های انتشار اوراق، باید حداقل 20درصد باشد تا انتشار آن برای هلدینگ‌ها صرفه اقتصادی داشته باشد.
توافق حاصل شده با سازمان بورس به‌معنای آن است که فردی برای خرید سهام در بورس از شخص سومی وام بگیرد یا منابع مالی مورد نیازش را برای خرید سهام در ازای پرداخت یک نرخ بهره مشخص از فرد دیگری قرض کند.
روشن است هلدینگ‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری که سالانه هزینه‌های زیادی را صرف تحقیق برای شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری می‌کنند و تعهدات مالی فراوانی در قبال صاحبان سهام خود دارند، بدون محاسبه هزینه فایده این کار، حاضر به تزریق چنین منابعی نخواهند شد.
سازمان بورس قول داده مجوز‌های لازم برای انتشار اوراق را 48ساعته صادر کند. با تزریق این منابع از هلدینگ‌ها به بازار سهام، بخشی از سهام شرکت‌های حاضر در بورس در سبد سهام آنها قرار خواهد گرفت که درصورت رشد تورم می‌تواند آثار مالی قابل‌توجهی برای آنها داشته باشد.

حضور نخستین شرکت
محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس قول داده مجوزهای لازم برای انتشار اوراق بدهی به سرعت صادر خواهد شد و حتی این احتمال وجود دارد که شرکت‌های دیگری نیز برای انتشار این اوراق درخواست دهند؛ بنابراین این احتمال وجود دارد که حجم منابع مالی قابل تزریق به بازار سهام از مرز 24هزار میلیارد تومان هم عبور کند. برخی اطلاعات نشان می‌دهد با توجه به چشم‌انداز تورمی 1400، احتمال اینکه سایر شرکت‌های سرمایه‌گذاری هم به صف شرکت‌های حاضر بپیوندند زیاد است.
محاسبات موجود در مورد کسری بودجه و رشد نقدینگی نشان می‌دهد میزان تورم در سال‌جاری اگر بیشتر از سال قبل نباشد کمتر نخواهد بود و همین عامل محرکی برای رشد قیمت‌ها در بلندمدت در بازار سهام خواهد بود و این خود می‌تواند عاملی باشد که سایر هلدینگ‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری را برای پیوستن به کمپین فروش اوراق بدهی برای خرید سهام ترغیب کند.
در همین حال در کمتر از 24ساعت بعد از برگزاری نشست هلدینگ‌ها و سازمان بورس، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی به‌عنوان نخستین شرکت برای تزریق منابع مالی به بورس اعلام آمادگی کرد. آن طور که مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس خبر داده شستا از سازمان بورس خواسته مجوز‌های لازم برای انتشار هزار میلیارد تومان اوراق بدهی را صادر کند. میثم فدایی در این‌باره گفت: شستا بزرگ‌ترین هلدینگ اقتصادی ایران به‌عنوان نخستین شرکت درخواست کتبی خود را برای انتشار هزار میلیارد تومان اوراق بدهی به سازمان بورس ارائه کرده است.

واکنش بورس
انتشار خبر‌های اولیه در مورد تزریق منابع مالی جدید به بازار سهام و خبر درخواست شستا برای تزریق هزار میلیارد تومان منابع مالی به بازار سهام نشان می‌دهد احتمالا انتشار این اوراق برای هلدینگ‌ها جذابیت دارد و می‌توان امیدوار بود حجم تزریق این منابع ظرف روز‌های آینده شتاب و سرعت بیشتری بگیرد. این موضوع دیروز در عین حال منجر به رشد معاملات و شاخص‌های بورس شد؛ به‌طوری که شاخص کل بازار سهام پس از 10روز نزول مداوم 18هزار و 500واحد رشد کرد و برای نخستین بار از ابتدای سال تاکنون جریان خروج نقدینگی از بازار سهام متوقف شد؛ به‌طوری که در دادو ستد‌های روز گذشته سهامداران حقیقی 68میلیارد تومان نقدینگی وارد بازار سهام کردند.
آمار‌های موجود نشان می‌دهد از ابتدای سال تاکنون 4هزار میلیارد تومان نقدینگی سهامداران حقیقی از بازار سهام خارج شده، اما این روند در مبادلات دیروز متوقف شد. رشد روز گذشته بازار سهام در عین حال به رشد قیمت سهام بسیاری از شرکت‌های بورس منجر شد، ولی همچنان نماد 400شرکت در بورس با صف فروش مواجه بودند. انتظار می‌رود درصورت تداوم تزریق نقدینگی به بازار سهام از سوی هلدینگ‌ها به‌تدریج از حجم صف‌های فروش سهام کاسته شود که این موضوع بستگی زیادی به آن دارد که تزریق این منابع از سوی هلدینگ‌ها برای آنها صرفه اقتصادی داشته باشد.

آیا هلدینگ‌ها پول تزریق خواهند کرد
اغلب اقدامات انجام شده در 6‌ماه گذشته برای تزریق پول به بازار سهام مؤثر نبود، حتی تزریق منابع صندوق توسعه ملی و اقداماتی که برای توسعه بازارگردان‌ها انجام شد مانع نزول شاخص‌ها نشد که همین عامل موجب شده سهامداران و فعالان بازار سرمایه با توافق انجام شده میان سازمان بورس و هلدینگ‌ها محتاطانه عمل کنند.
با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد این بار چنانچه محاسبات هلدینگ‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری نشان دهد بازار سهام در سال‌جاری رشد خواهد کرد و بازده سالانه آن بیش از نرخ تورم و نرخ بهره است، احتمالا این تزریق منابع از سوی هلدینگ‌ها تداوم خواهد یافت.
هومن عمیدی، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید: ماهیت این طرح، توجیه منطقی ندارد و اگر قرار باشد هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری، اوراقی با هزینه مالی ۲۰ درصد منتشر کنند و با نقدینگی حاصل از انتشار اوراق، اقدام به خرید سهام زیرمجموعه‌های خود کنند، یعنی قیمت سهام خریداری‌شده در هلدینگ‌ها، بیش از ۲۰درصد رشد خواهد کرد و در چنین شرایطی، خرید سهم در بازار جذاب‌تر از خرید اوراق خواهد بود.
هومن عمیدی همچنین درباره مؤثر بودن این منابع در جلوگیری از نزول شاخص می‌گوید: عدد اعلام‌شده، قابل‌توجه نیست و نمی‌تواند سطح تقاضا را افزایش دهد؛ به‌طور مثال حتی در روزهایی که حجم معاملات به۶ تا ۷ هزار میلیارد تومان می‌رسید باز هم فشار فروش در بازار سهام بسیار بالا بود. بنابراین حتی اگر حجم اوراق منتشرشده توسط هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری، ۳۰ هزار میلیارد تومان هم باشد، فقط می‌تواند چند روز بازار را متعادل کند.
مازیار فتحی دیگر کارشناس بازار سرمایه هم تأکید می‌کند: اثرگذاری طرح انتشار اوراق اجاره سهام، به حجم اوراق منتشرشده از هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری بستگی دارد. او می‌گوید: براساس این طرح، باید هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری از بازار سرمایه، تأمین مالی کرده و به خرید سهام اقدام کنند. نکته اینجاست که چشم‌انداز بازار سرمایه حداقل تا پایان دولت فعلی از منظر تحلیلی، مثبت نیست؛ بنابراین اگرچه هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری عملاً مجوز انتشار اوراق خواهند داشت؛ ولی انتشار اوراق و تحمل هزینه مالی برای خرید سهام خیلی جذاب نیست.