ادبیات
عشق، نقطه اشتراک سعدی و پترارک است
گزارشی از همایش سعدی و پترارک در مرکز فرهنگی شهر کتاب
در آستانه اول اردیبهشت، روز سعدی شیرازی، همایش «سعدی و پترارک»، روزهای 28و29فروردین در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد و سعدی و پترارک‌شناسان ایران و ایتالیا ازجمله رافائل موریللو، کورش کمالی‌سروستانی، میرجلال‌الدین کزازی، فائزه مردانی، نسرین فقیه‌ملک‌مرزبان، فاطمه عسگری و ایمان منسوب‌بصیری به ایراد سخنرانی درباره سعدی و پترارک پرداختند.
به گزارش همشهری، در ابتدای این همایش علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی شهر کتاب گفت: «مرکز فرهنگی شهر کتاب با همکاری مرکز سعدی‌شناسی و دانشگاه و مراکز ادبی چند کشور دیگر از سال ۱۳۹۱ در روز بزرگداشت سعدی در تهران و شیراز و دیگر شهرهای جهان، همایش‌هایی برگزار کرده است که در سال‌های آتی نیز ادامه خواهد داشت. ما هر سال در روز سعدی، همایشی تطبیقی با یکی از کشورهای جهان درباره سعدی و یکی از شاعران یا نویسندگان جهان که شباهت‌هایی با سعدی دارد، برگزار می‌کنیم و تاکنون همایش سعدی و پوشکین، در ایران و روسیه، سعدی و یونس امره در ایران و ترکیه، سعدی و سروانتس در ایران و اسپانیا، سعدی و متنبی در ایران و جهان عرب، سعدی و کنفوسیوس در ایران و چین و نیز سعدی و ویکتور هوگو را در تهران، شیراز، پاریس و بزانسون برگزار کرده‌ایم. امسال همایش ما به سعدی و پترارک اختصاص دارد و سال آینده هم همایش سعدی و شیلر را با کشور آلمان برگزار خواهیم کرد.»
او درباره دلیل انتخاب سعدی و پترارک برای این همایش گفت: «مهم‌ترین نقطه اشتراک سعدی و پترارک مسئله عشق و معشوق است؛ زیرا از این جهت که غزل سعدی همه حالت‌‌ها و عواطف گوناگون و متنوع عشق و انواع نمودهای زیبایی را دارد، می‌توان به پترارک نزدیک دانست. غزل‌های شورانگیز سعدی، سال‌هاست که با دل و جان ما ایرانی‌ها و دیگر کشورها بازی می‌کند و پس از قرن‌ها ما را به عوالم خودش می‌برد. پترارک هم با سیصد و اندی غزلی که دارد مانند سعدی است. سروده‌های پترارک یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین دیوان‌های شعر در کل ادبیات غرب است. او یک شاعر غزل‌سرای بسیار چیره‌دست و هنرمند، مردی فیلسوف و متفکری انسان‌گرا و اخلاق‌گراست. پترارک را منشأ اومانیسم در غرب می‌دانند که بر دیگران هم تأثیر گذاشته است. داستان عشق او و مصایب آن در عالم عشق، داستانی است که همه خواننده‌ها با آن سروکار دارند، مانند خوانندگان فارسی‌زبان که با داستان‌ها و شعرهای عاشقانه سعدی سروکار دارند. سعدی و پترارک، هر دو در آثار خود از طنز و هجوگویی هم برخوردارند که این هم یکی از نکات و شباهت‌های این دو شاعر است.
6ترجمه از گلستان به زبان ایتالیایی
او درباره ترجمه‌های سعدی به ایتالیایی و ترجمه پترارک به فارسی گفت: «سعدی در زبان ایتالیایی چندین ترجمه دارد. 6ترجمه از گلستان به ایتالیایی انجام شده است، بعضی غزل‌های او ترجمه شده و بوستان هم در حال ترجمه است. در ایران و طی این 100سال؛ یک کتاب ترجمه از غزل‌های پترارک، بیشتر وجود ندارد. شناخت او برخلاف دانته در ایران کم است و امیدواریم نویسندگان فارسی زبان هم با پترارک بیشتر آشنا شوند و در مقام مقایسه با سعدی، زیبایی‌ها و جلوه‌ای را که این دو در غزل عاشقانه داشته‌اند دریابند و بیشتر مطالعه کنند.»
مائورو کنچاتوری، سفیر ایتالیا در ایران هم که حضوری کوتاه در همایش داشت، ضمن قدردانی از مسئولان برگزاری همایش، گفت: «پترارک تمام آن متون و افکار و اندیشه‌هایی که از یونان و روم باستان به او رسید و در دورانی که تازه از قرون وسطی خارج می‌شد، یک‌بار دیگر زنده و تمام این مفاهیم را بازیافت کرد. آثار جامعه ایرانی آن زمان بسیار شناخته شده و اکثرا هم نسخ و رونوشت‌هایی بودند که از شرق و مشرق زمین به‌دست پترارک رسیده بودند. در واقع می‌توانیم بگوییم آن علاقه وافری که پترارک به دنیای باستان نشان می‌داد و احترامی که برای گذشته قائل بود که در آثار او هم قابل مشاهده است و این احترام و علاقه را در اروپای آن زمان زنده کرد، موضوعی بود که در فرهنگ ایران آن زمان بسیار رایج بود. این نگاهی که پترارک به آثار گذشتگان و باستان داشت و به خوبی هم در نوشته‌ها و آثار او به زبان لاتین مشهود است در اروپایی بود که در حال‌گذار از باستان به دنیای مدرنیته و جدید بود. اما آن چیزی که در ذهن عامه مردم ایتالیا از پترارک مانده، خیلی آثار فاخر او نیست، بلکه بیشتر آثاری در ذهن آنها مانده که خود پترارک از آنها به‌عنوان آثار جزئی‌تر و سطح پایین‌تر یاد می‌کرد و آن هم آثاری است که به زبان ایتالیایی ولگار نوشته شده است.»
پس از آن صاحب‌نظران و سخنرانان مقاله‌ها و نوشته‌های خود را ارائه کردند. ازجمله موضوعات ارائه شده در مقاله‌ها می‌توان به «چهره و هویت معشوق در اشعار پترارک»، «پترارک و ادبیات روم باستان»، «تفاوت گفتمان عشق در ادبیات فارسی و ادبیات ایتالیایی با مطالعه موردی غزل‌های حافظ، سعدی و حافظ با لئوپاردی و پترارک» و «سعدی‌پژوهی در ایتالیا» اشاره کرد.
این همایش به همت مرکز فرهنگی شهر کتاب، مرکز سعدی‌شناسی، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا، دانشگاه ساپینزای رم و دانشگاه بولونیا در ایران و ایتالیا برگزار شد.
در همینه زمینه :
