ضعف شدید تقاضا در بورس

آمار‌ها نشان می‌دهد در پی تشدید خروج گسترده سرمایه‌گذاران، به‌ویژه سهامداران خرد، در فروردین سال‌جاری، بازار سهام با ضعف شدید تقاضا مواجه شده است؛ این موضوع موجب شد دیروز رکورد کمترین ارزش معاملات روزانه بازار سهام، در 1.5سال گذشته شکسته شود.
به‌ گزارش همشهری، روند نزولی بورس همچنان ادامه دارد و این روند به خروج گسترده سهامداران از بورس منجر شده، به ‌طوری که آمارها نشان می‌دهد از ابتدای امسال 3هزار و 750میلیارد تومان نقدینگی از بازارسهام خارج شده است. دیروز ارزش روزانه معاملات سهام به هزار و 234میلیارد تومان رسید که کمترین میزان معاملات روزانه طی یک‌سال‌ونیم گذشته است. پارسال میانگین ارزش روزانه معاملات به 10هزار میلیارد تومان رسیده بود و حتی در دوران اوج بورس ارزش روزانه معاملات به 35هزار میلیارد تومان هم رسید. مقایسه میانگین ارزش روزانه معاملات بورس در سال‌ جاری با پارسال نشان می‌دهد سطح تقاضا در بازار سهام به شکل محسوسی کاهش یافته است.

نگاه کارشناسی
محسن عباسی کارشناس بازار سرمایه کاهش شدید تقاضا در بورس را تأیید می‌کند و می‌گوید: شناخت علت ضعف تقاضا در بورس چندان پیچیده نیست؛ علتش نبود پول در بازار است. سهامداران حقوقی و خصوصا سهامداران حقوقی دولتی بیشترین پول را با فروش سهام از بورس خارج کرده‌اند و حالا حجم سهام شناور شرکت‌ها در بورس افزایش یافته، در نتیجه، عرضه‌کننده‌ها نیز زیاد‌تر شده‌اند.
او با بیان اینکه پولی که از بازار خارج شده به بازار بازنگشته، تأکید می‌کند: دولت به‌ دنبال آن بود که بازارگردان‌ها به روان شدن معاملات کمک کنند اما آنقدر میزان سهام شناور شرکت‌ها افزایش یافته که بازارگردان‌ها نمی‌توانند از میزان عرضه سهام کم کنند.
عباسی اضافه می‌کند: دولت نباید زمان را از دست بدهد تنها راه نجات بازار سهام، بازگرداندن حداقل بخشی از پولی است که دولت از بازار خارج کرده است. بقیه‌ راه‌ها نظیر بیمه‌ سهام و بازارگردانی فقط هدر دادن زمان است و موجب می‌شود فشار فروش بیشتر شود.

علت کاهش تقاضا
اما علت خروج پول از بازار و کاهش شدید تقاضا برای خرید سهام در بورس چیست؟
تحلیلگران بر این باورند که تداوم روند نزولی شاخص و افزایش ابهام‌های سیاسی و اقتصادی جو نااطمینانی را در بازار سهام افزایش داده و همین موضوع موجب شده نقدینگی از بازار سهام خارج شود و سرمایه‌گذاران هم از خرید سهام دست بکشند. بررسی‌ها نشان می‌دهد عواملی ازجمله احتمال احیای برجام که می‌تواند به کاهش قیمت دلار منجر شود و نامشخص بودن فضای سیاسی بعد از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در خرداد‌ماه 2عامل مهمی هستند که به افزایش ابهام و کاهش شدید تقاضا در بورس منجر شده است.پیمان حدادی کارشناس بازار  سرمایه می‌گوید: عواملی چون مذاکرات هسته‌ای و انتخابات ریاست‌جمهوری به کاهش تقاضا در بورس منجر شده است. او تأکید می‌کند: مذاکرات هسته‌ای باعث شده سهامداران احتیاط بیشتر را در دستور کار خود قرار دهند. ضمن اینکه انتخابات ریاست‌جمهوری هم مزید بر علت شده و احتیاط سهامداران را برای سرمایه‌گذاری در بورس بیشتر کرده، زیرا انتخابات ریاست‌جمهوری بر فضای سیاسی و دیدگاه‌های اقتصادی اثرگذار است.

دیدگاهی متفاوت
مهدی قلی‌پور دیگر کارشناس بازار سرمایه اما نظر دیگری دارد. او می‌گوید: اثر تحولات سیاسی به‌صورت یک‌جانبه قابل اندازه‌گیری نیست به‌طور مثال احیای برجام را باید از منظر کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت ارزیابی کرد.
او توضیح می‌دهد: در کوتاه‌مدت قطعا تقویت ریال بر بورس اثر منفی خواهد داشت و صنایع صادرات‌محور با نزول ارزش سهام‌شان مواجه می‌شوند اما در مقابل صنایعی مانند داروسازی، بانکداری، سیمان، حفاری و حتی تولیدکننده‌های خودرو و تجهیزات از احیای برجام سود خواهند برد زیرا هزینه تمام‌شده برای واردات مواداولیه و ماشین‌آلات و تجهیزات کاهش می‌یابد.
به‌گفته او برخلاف اثر کوتاه‌مدت احیای برجام بر شرکت‌های حاضر در بورس در میان‌مدت شرکت‌های بورس از احیای برجام منتفع می‌شوند زیرا این تحول سیاسی به گشایش در تعاملات بانکی منجر می‌شود و هزینه‌های شرکت‌ها را در نقل و انتقال پول کاهش خواهد داد. به‌ گفته او در بلندمدت نیز به شرط تفاهم در سایر حوزه‌ها به جز مسئله هسته‌ای، امکان جذب سرمایه و افزایش تولید به واسطه طرح‌های توسعه‌ای جدید برای شرکت‌ها و در نتیجه افزایش ارزش شرکت‌ها وجود دارد.

تاوان رشد 
نیما آزادی تحلیلگر بازار سرمایه هم از دیدگاه متفاوتی به دلایل کاهش سطح تقاضا در بورس می‌پردازد و می‌گوید: بازار تاوان رشد چندبرابری نیمه اول سال1399 و بخشی از سال1398 را می‌دهد. به باور او، سوءمدیریت دولت و تیم وقت سازمان بورس در کنترل نکردن سمت تقاضا در سال گذشته باعث تشکیل حباب در بورس شد به همین دلیل با وجود نزول شاخص از اواسط سال قبل هنوز بخش زیادی از سهام(عمدتا سهام کوچک) حباب دارند و سهام شرکت‌های بزرگ هم با وجود آنکه به قیمت تعادلی مبادله می‌شوند  اما تحت‌ تأثیر جو حاکم بر بازار با رکود معاملاتی مواجه شده‌اند. به‌گفته او در حال حاضر فقط سهام 22درصد از شرکت‌های بورس کمتر از قیمت تعادلی معامله می‌شوند. او با بیان اینکه اختیار از دست دولت خارج شده تأکید می‌کند: عمده متضرران سهامداران تازه‌واردی بوده‌اند که اعتمادشان به‌طور کامل از بورس سلب شده، بنابراین می‌توان گفت برنده اصلی دولت و شرکت‌های خصولتی بودند که توانستند نقدینگی زیادی از بازار سرمایه به‌دست بیاورند.