دعوت وزیر راه به اتحاد هوایی

شرکت‌های هواپیمایی ایرانی به دلایل مختلف از رقابت در آسمان باز مانده‌­اند و حتی در صنعت هوایی منطقه نیز حرف چندانی برای گفتن ندارند؛ اما وزارت راه و شهرسازی اخیراً در تلاش است با تشویق این شرکت‌ها به تشکیل گروه متحد، ایجاد کنسرسیوم یا حتی ادغام، برای گرفتن سهم بزرگ از بازار 500میلیون نفری منطقه خیز بردارد. پیشنهادی که البته هنوز مشخص نیست با چه واکنشی از سوی ایرلاین‌ها وطنی مواجه می‌شود؛ اما وزیر راه و شهرسازی وعده داده است در صورت استقبال از این ایده، با وزرای هم‌تراز خود در کشورهای همسایه مقدمات نتیجه‌­بخشی آن را فراهم آورد.
به گزارش همشهری، محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی برای دومین‌بار در سال1400، پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم هوایی با مشارکت ایرلاین­‌های ایرانی را مطرح کرده و معتقد است با این کار ضمن بالا بردن ظرفیت استفاده از تأمین مالی داخلی از بازار سرمایه و تأمین مالی خارجی از طریق فاینانس، راه برای حضور ایرلاین‌­های ایرانی در بازار 500میلیون نفری منطقه بازتر می‌شود. او البته وعده داده است از طریق تداوم رایزنی با وزرای هم‌تراز خود در کشورهای همسایه، مقدمات لازم برای ایجاد چند هاب پروازی مشارکتی و افزایش پروازهای کانکشن را فراهم آورد.

پرواز با بال­‌های بسته
بیش از 4دهه از تحریم صنعت هوایی ایران می‌گذرد و در حقیقت این صنعت از بدو انقلاب با انواع و اقسام محدودیت‌­های خارجی روبه‌رو بوده است. پیامد این وضعیت، محدود شدن گستره پرواز ایرلاین­ بزرگ و ملی ایران بود که زمانی جزو برندهای صنعت هوایی محسوب می‌­شد و به‌تدریج مقاصد خارجی آن­ به چند فرودگاه خاص خارجی محدود شد. در ادامه، با وجود تداوم محدودیت­‌های خارجی، تعداد ایرلاین­‌های ایرانی به‌تدریج افزایش پیدا کرد، اما این افزایش بیش از آنکه بتواند مصداق توسعه این صنعت قلمداد شود، برایند تجزیه و تقسیم این صنعت بود؛ چراکه افزایش این ایرلاین­‌ها عمدتا به‌جای توسعه ایرلاین­‌های موجود اتفاق افتاد و رقابت داخلی برای جذب مسافر را بالاتر برد. در این شرایط اگر یکی، دو ایرلاین بزرگ نیز پروازهایی به چند کشور انجام می­‌دهند، عمدتا برای جابه‌جایی مسافران داخلی است و نمی‌توان آن را مصداق صادرات خدمات و تخصص دانست؛ این در حالی است که چند ایرلاین در کشورهای همسایه ایران، از نظر میزان خدمات­‌دهی به کشورهای دیگر، جزو ایرلاین­‌های برتر جهان محسوب می­‌شوند و سهم قابل‌ توجهی از نقل‌ و انتقال مسافر در صنعت هوایی جهان دارند. در این میان، تلاش‌هایی که در جریان امضای برجام برای احیای صنعت هوایی ایران به خرید حدود 200فروند هواپیمای تازه‌ ­نفس و مدرن انجام شد نیز به‌واسطه شیطنت دولت وقت آمریکا با مشکل مواجه شد و ایرلاین‌­های ایرانی همچنان مجبور شدند با بال­‌های بسته و در بدترین شرایط به فعالیت خود ادامه دهند. پس‌ از آن هم کرونا از راه رسید و سفره صنعت هوایی را برای بیش از یک سال جمع کرد تا بدنه تحلیل رفته صنعت هوایی ایران، نحیف­‌تر و ناتوان‌­تر از قبل شود. حالا وزیر راه و شهرسازی الگوی تشکیل کنسرسیوم را برای خروج صنعت هوایی ایران از بن­‌بست مطرح کرده و معتقد است این ایده هم برای استفاده از ظرفیت‌های تأمین مالی داخلی و خارجی و هم در توسعه بازار بین‌المللی مؤثر است.

فرصت تحول صنعت هوایی
ظرفیت­‌سازی برای ایرلاین‌­های کوچک از طریق تشکیل کنسرسیوم، پیشنهادی بود که چندی پیش از سوی وزیر راه و شهرسازی برای حضور ایرلاین­‌های ایرانی در بورس و تأمین مالی از طریق بازار سرمایه مطرح شد. محمد اسلامی معتقد بود با همکاری دولت می‌توان با تضمین سود مناسب برای سرمایه­‌گذاران، از ظرفیت‌های بازار سرمایه برای توسعه صنعت هوایی استفاده کرد. حالا او در دیدار با مدیران صنعت حمل‌ونقل هوایی، ایده تشکیل کنسرسیوم برای تأمین مالی از بازار سرمایه را فرصت جدیدی برای توسعه ناوگان هوایی دانسته که پیرو تحقق آن باید سهم ایرلاین‌های ایرانی از بازار منطقه نیز افزایش پیدا کند. وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه صنعت هوانوردی باید برای یک وضعیت جدید آماده باشد، تحول و جهش در این صنعت را یک نیاز واقعی می­‌داند و معتقد است: باید یک گام بزرگ برداشت و از فرصتی که برای کشور پیش آمده حداکثر استفاده را برای توسعه و تجهیز ناوگان و تأمین قطعات انجام داد. گویی اسلامی، در آستانه احیای احتمالی برجام، تلاش می‌کند آمادگی حداکثری صنعت هوایی برای استفاده از گشایش­‌ها را مهیا کند تا مانند دوره قبل که بلافاصله بعد از امضای برجام، قراردادهای سنگین خرید هواپیمای از سوی ایران منعقد شد، این‌بار نیز شرکت‌های هواپیمایی آماده باشند بدون فرصت‌سوزی از ثمرات گشایش برجام برای تأمین مالی و تأمین تجهیزات استفاده کنند. به عقیده وزیر راه و شهرسازی، فرصت تحول فرا رسیده است و ایرلاین‌ها باید با بهره‌برداری از بازارهایی چون تشکیل گروه متحد، کنسرسیوم و ادغام و تأمین مالی با استفاده از فاینانس در راه توسعه کشور گام بردارند. نکته دیگری که وزیر راه و شهرسازی بر آن تأکید دارد، جلوگیری از تداوم عقب‌ماندگی در ساخت قطعات صنعت هوایی داخلی و برخی وابستگی­‌ها در تعمیرات است و می­‌گوید: یکی از اقداماتی که در این راستا صورت گرفته، ایجاد مرکز جهادی پیشرفت و نمایشگاه توان داخلی توسط ایران‌ایر برای استفاده از ظرفیت‌ها و کاهش وابستگی به خارج از کشور است که با مشارکت شرکت‌های هواپیمایی می‌تواند سنگ بنایی برای توسعه صنعت هوایی باشد.

   ایجاد هاب­ هوایی مشارکتی

وزیر راه و شهرسازی می­‌گوید در سال1400 پتانسیل جدیدی برای توسعه ناوگان هوایی کشور به‌وجود آمده که اگر این پتانسیل روی یک ریل صحیح و انقلابی قرار نگیرد، فرصت‌های جدید نیز از بین خواهد رفت و کشور وابسته می‌ماند. او به متولیان صنعت هوانوردی توصیه می‌کند با حرکت در مسیر مشخص، اداره صحیح و افزایش بهره‌وری و توسعه شرکت‌ها را هدف قرار دهند. همزمان اسلامی از مدنظر قرار گرفتن تدابیر ویژه برای کمک به شرکت‌های هواپیمایی با استفاده از منابع ملی خبر می­‌دهد و می­‌افزاید: در سال۱۴۰۰ تلاش می‌شود هم توسعه و بهسازی و گسترش ناوگان شرکت‌های هواپیمایی را تجربه کنیم و هم توسعه سهم بازار داشته باشیم؛ ضمن اینکه سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران می‌توانند به‌طورمتقابل و متضامن با اعمال برخی سیاست‌ها، شرایط را برای افزایش سهم ایرلاین‌های ایرانی از بازار منطقه تسهیل کنند. او با اشاره به اهمیت نگاه شرکت‌های هواپیمایی به بازار منطقه می­‌گوید: ایران پیش ‌از این برای همکاری سراغ نقاط دور می‌رفت و کمتر به همسایه‌های خود توجه داشت؛ اما همسایه‌ها هم برای صنعت هوایی و هم سایر بخش‌ها فرصت مناسبی هستند. شرکت‌های هواپیمایی ایرانی می‌توانند چند هاب پروازی را با مشارکت همدیگر و حمایت سازمان هواپیمایی کشوری در کشورهای همسایه تشکیل دهند. اسلامی می­‌گوید: وزارت راه و شهرسازی با وزرای این کشورها تنظیمات ایجاد هاب مشارکتی را انجام داده و مذاکرات بیشتری خواهد داشت تا شرکت‌های هواپیمایی ایرانی بتوانند با استفاده از کانکشن‌ها و آزادی‌های پنجم حقوق هوانوردی بازرگانی در برخی از این کشورها(آزادی پرواز میان 2کشور بیگانه در پروازی که مبدأ یا مقصد آن، کشور متبوع شرکت هواپیمایی است)، فرصت حضور در بازار ۵۰۰میلیون نفری منطقه را پیدا کنند. به عقیده او، این بازار برای ایرلاین­‌های ایرانی فرصت جدیدی است که ترکیبی از پروازهای داخلی و خارجی رونق اقتصادی را به ارمغان می‌آورد.